Бақылау сұрақтары:

• Паскальда қандай құрылымдық типтер бар?

• Жиым деген не? Жиымның қандай түрлері бар?

• Паскальда жиым қалай сипатталады?

• Жиымның элементі мен индексінің типі қандай болады?

• Бірөлшемді жиымды енгізу және шығару қалай жүзеге асады?

• Жиымның ең үлкен және ең кіші элементін табу алгоритмі қандай?

• Жиым элементтерін көпіршік әдісімен реттеу алгоритмі қандай?

• Екі өлшемді жиымды енгізу және шығару қалай жүзеге асады?

Зертханалық жұмыс №16-18

Тақырыбы: Жиын. Жиынға қолданылатын операциялар

Мақсаты: Жиын құрылымдық типін Паскаль тілінде программалай білуге үйрету. Жиындарға амалдар қолдануды программалау дағдысын қалыптастыру.

Жаттығулар:

• Төмендегі есептердің Паскаль тілінде программасын құрыңдар:

1. Дауысты дыбыстар жиыны және мәтін берілген. Мәтіндегі дауысты дыбыстарды санаңдар.

2. Дауысты дыбыстар жиыны және мәтін берілген. Мәтіндегі дауысты дыбыстардан басқа жиын құраңдар.

3. А(3x3) квадрат матрица және b:=[1,2,3] жиыны берілген. Матрицаның b жиынына эквивалентті жолдары нешеу?

4. Квадрат матрицаның жолдарындағы элементтердің қосындысынан жиын құрастырып, оны экранға шығарыңдар.

5. Цифр, латынның бас және кіші әріптерінен құралған жиын берілген. Олардан бөлек үш жиын құрастырып, оларды экранға шығарыңдар.

6. Белгілі бір цифрлар аралығынан тұратын жиын және сөз берілген. Берілген сөздің әріптерінің коды жиынға тиісті болатын әріптерді шығарыңдар.

7. Дауысты және дауыссыз дыбыстар жиыны берілген. Берілген сөйлемде неше дауысты және дауыссыз дыбыстар бар?

8. Белгілі бір аралықтағы натурал сандардан тұратын жиын берілген. Оның жәй сандарынан бір жиын, құрама сандарынан 2-жиын құраңдар.

9. Кіші латын әріптерінен тұратын жиын берілген. Берілген символдық жолдың осы жиынға тиісті болатын әріптерін және оған сәйкес бас әріптерді 2 баған түрінде экранға шығарыңдар.

10. В(3,4) матрица және жиын берілген. Матрицаның әр жолының элементтерінің қосындысын табыңдар. Табылған қосынды жиынға тиісті болса, сол жолдың индексін экранға шығарыңдар.

11. Кез-келген символдан тұратын жиын берілген. Символдық жолдың неше символы жиынға тиісті екенін анықтаңдар..

12. а және b жиындары берілген. a:=[1,3,4,8..12], b:=[3..9]. Екі жиынның бірігуін, қиылысуын, айырмасын есептеңдер.

13. c және d жиындары берілген. c:=[3..7,10,12..15], d:=[1..5, 7,8,13..17]. Есептеңдер: c+d, c-d, c*d?.

14. 1-ден 50-ге дейінгі натурал сандардан тұратын жиын берілген. Оның ішіндегі жұп элементтерді экранға шығарыңдар.

15. Белгілі бір аралықтағы натурал сандардан тұратын жиын берілген. Олардың 3-ке бөлінетін элементтерін экранға шығарыңдар.

Бақылау сұрақтары:

• Жиын деген не?

• Жиынның құрылымдық тип- массивтен айырмашылығы қандай?

• Жиын программада қалай сипатталады?

• Эквивалент жиын деген не?

• Бос жиын деген не? Ол қалай белгіленеді?

• Жиынның базалық типі деген не?

• Жиындардың бірігуі, қиылысуы, айырмасы деген не?