7. Zobowiązanie podat.:

Obowiązkiem podat. jest abstrakcyjne zobowiązanie do poniesienia ciężaru podat. Ten obowiązek podat. wynika z przepisów ustawy, gdzie wiąże ona stan faktyczny z jego następstwami prawnymi. Obowiązek podat. powstaje, gdy zajdą okoliczności zdarzenia, stany faktyczne określone w poszczególnych ustawach. Zasadą jest, że dłużnik podat. nie może się zwolnić z obowiązku podat. w drodze czynności cywilno-prawnej. Nie może ciążących na nim obowiązków przenieść na osobę trzecią. Obowiązek podat. jest rozumiany jako potencjalny nakaz zapłaty podatku. Ten obowiązek wynika z ustaw i jego konkretyzacja następuje, gdy zajdzie określone w ustawie zdarzenie. Zobowiązanie jest konkretyzacją obowiązku. Ta konkretyzacja uwzględnia połączenie wszystkich 4 niezbędnych elementów:

• określenie podatnika

• kwota podatku

• miejsce zapłaty

• termin płatności

To rozróżnienie obowiązku od zobowiązania podat. jest na tyle istotne, ze obowiązek nie zawsze musi się przekształcić w zobowiązanie. Jeżeli nastąpi przedawnienie obowiązku (w dobrej wierze - 3 lata, w złej – 5 lat), wówczas nie przekształci się on, nie stanie się on zobowiązaniem.

8. Podatek a opłata:

Opłata to świadczenie pieniężne pobierane na rzecz państwa lub gminy (lub innego związku publ.-prawnego) w związku z czynnościami urzędowymi organów państw. lub samorządowych albo w zamian za usługi tych organów i instytucji publicznych.

Opłata różni się tym od podatku, że w zamian za nią otrzymujemy od państwa określoną rzecz (świadczenie wzajemne).

9. Zasada pewności prawa podat.:

Prawo podatkowe nie powinno zaskakiwać podatników nową regulacją prawną. Podatnik musi mieć czas na podjęcie stosownych decyzji w stosunku do nadchodzącej zmiany. Zasada pewności to oparcie poboru podatków na jawnych i konkretnych przepisach, ustalających jego wysokość i terminy płatności w sposób nie budzący wątpliwości.

10. Sposoby powstawania zobowiązań podat.:

Zasadniczo są 2 sposoby (metody) powstawania zobowiązań podat.:

1. Zobowiązanie powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podat. ustalającej wysokość tego zobowiązania

2. Zobowiązanie powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podat. wiąże powstanie takiego zobowiązania

Pierwsza z tych metod wiąże decyzję, która musi mieć charakter konstytutywny i musi być doręczona, bowiem od tego momentu biegnie termin zapłaty (14 dni). Metoda kreowania zobowiązań podat. była dominującą w Polsce do końca lat 80-tych. Dziś jest nią samoobliczenie, samowymiar przez podatnika bez potrzeby wydania konstytutywnych decyzji. Podatnik sam wymierza, oblicza i płaci. Organ podatkowy wkracza dopiero, gdy zaistnieje potrzeba sprostowania pomyłek. Decyzja organu jest wówczas deklaratoryjna (nie tworzy nowych skutków prawnych lecz stwierdza ich powstanie z mocy samego prawa). Zobowiązanie w wyniku decyzji deklaratoryjnej nie powstaje z momentem jej wydania i doręczenia, lecz w momencie kiedy podatnik winien najpóźniej prawidłowo dokonać samoobliczenia podatku.

11. Zasada sprawiedliwości opodatkowania:

Prawo podatkowe ze swej istoty powinno być sprawiedliwe. Niesprawiedliwe przepisy podat. pozostają tylko i wyłącznie przepisami, nigdy natomiast nie nabędą godności i waloru prawa. Tryb. Konst. wyróżnił podzasady równości opodatkowania i powszechności (jeżeli chodzi o prawo materialne) oraz w obszarze procedury formę i zasady legislacji.

Zasada równości – jednakowe stosowanie prawa podat. wobec wszystkich podatników, co nie koliduje z różnicowaniem przez ustawodawcę sytuacji prawnej podatników. Chodzi o to, aby w doniesieniu do takich samych zdarzeń prawno-podat. stosować takie same następstwa podat. Kryteria różnicowania podatników nie mogą być arbitralne – musza się odnosić do zasady równości. Tryb. Konst. uznał, że istotą zasady równości jest równe traktowanie wszystkich podmiotów charakteryzujących się w równym stopniu daną cechą istotną. Jeżeli tak jest to wszystkie podmioty powinny być traktowane równo, bez zróżnicowań dyskryminujących jak i faworyzujących. Z drugiej strony ta zasada równości nie oznacza konieczności przyznania wszystkim kategoriom obywateli jednakowych prawa i obowiązków. Z tą zasadą łączy się zasada powszechności opodatkowania.

Zasada powszechności – jedna z podst. zdobyczy postępowej myśli podat. W myśl tej zasady podatek powinien dotyczyć wszystkich, dlatego że wszyscy muszą dbać o dobro publ. i przyczyniać się do finansowania wspólnych potrzeb. Muszą przy tym być wykluczone pozaprawne kryteria tj. pochodzenie, rasa czy religia. Rodzajem ustępstwa od tej zasady są wszelkiego rodzaju ulgi podat. Swoboda ustawodawcy w kreowaniu ulg podat. nie może być absolutyzowana i nie może przekształcać się w dowolność.

Standardy poprawnej legislacji:

• przestrzeganie konst. hierarchii źródeł prawa podat.

• nieopóźnianie procesu legislacyjnego

• przestrzegania zasad wyłączności regulacji ustawowej o podatkach

• unikanie blankietowości regulacji podat.

• przestrzeganie legalności podustawowych aktów normatywnych (wyłącznie z ustawy)

• przestrzeganie zasad dotyczących tworzenia prawa podat.