Pojęcie I elementy składowe państwa.
PAŃSTWO-to globalna, terytorialna, przymusowa, hierarchiczna i suwerenna organizacja społeczna wyposażona we władze publiczną. Według prawników państwo to podmiot prawa międzynarodowego i stosunków międzynarodowych. Państwo musi realizować : politykę fiskalną, monetarną, obronną, bezpieczeństwa publicznego. Elementy składowe państwa to: terytorium(wspólnota ziemi), ludność( nie musi być to naród), suwerenna władza, zdolność do czynności prawnych.
Cechy przymiotne państwa: Suwerenność państwa, przymus i aparat przymusu (policja, prokuratura, wymiar sprawiedliwości, siły zbrojne), państwo jako zbiór norm i przepisów: nakazy i zakazy
Pochodzenie państwa : - państwo jako wynik naturalnego rozwoju, - powstanie państwa w drodze podboju, -powstanie państwa w drodze umowy społecznej, -powstanie państwa jako skutek rozpadu wspólnot ludzkich, -inne przyczyny i okoliczności powstania państw
Państwo i prawo: -państwo i prawo to wartości, instytucje i normy pozostające w ścisłym związku,
-historyczne typy państwa mają właściwe im typy prawa, -prawo jest wyrazem polityki państwa i wraz z państwem ewoluuje, choć nie zawsze zmiana polityki oznacza zmianę prawa
Pojęcie i definicja prawa: Prawo jest wyrazem historycznych doświadczeń narodu, jest wytworem ludzi, ale odwołuje się do często naturalnego [boskiego] pochodzenia, opiera się o zwyczaje, ale współcześnie dominuje prawo stanowione (w formie ustaw), stara się ono uregulować każdą sferę aktywności i zachowań ludzkich
Definicje prawa: Prawo jest zespołem norm, regulujących i odnoszących się do postępowania osób fizycznych [także prawnych], których przestrzeganie jest zabezpieczone przymusem państwowym. Na gruncie nauk prawnych istnieją pojęcia prawa: podmiotowe i przedmiotowe. Prawo podmiotowe: prawo przysługujące jednostce [podmiotowi], np. prawa człowieka. Prawo przedmiotowe: system norm prawnych, przepisów prawa, można je usystematyzować wg gałęzi prawa.
Gałęzie prawa – prawo cywilne, karne, konstytucyjne, miedzynarodowe prawo, finansowe, rodzinne i opiekuńcze, administracyjne, rolne, pracy, normy prawne.
Polityka: sztuka rządzenia państwem i utrzymywania stosunków z innymi państwami, gra, zasada, system, strategia i taktyka – sposób postępowania osób [organów] rządzących w kraju, w nauce o polityce występują różne sposoby definiowania polityki, w zależności od orientacji teoretyczno-metodologicznej. Może to być:
działalność instytucji państwowych [orientacja formalno-prawna]
wzajemny stosunek władzy, wpływu i konfliktów istniejący w różnych płaszczyznach życia społecznego [behawioralna]
działalność funkcjonowania [rozwiązywanie konfliktów, podejmowanie decyzji, artykulacja interesów, itp.]
podejmowanie decyzji w ramach gry o władzę [racjonalna]
rozwiązywanie problemów społecznych [post-behawioralna]
Typy I formy państw
-Państwo niewolnicze – cechuje je występowanie właścicieli niewolników, oraz niewolników będących ich własnością. Kształtują się między nimi stosunki zwierzchnictwa i podporządkowania. Właściciele niewolników są warstwą panującą i posiadającą prawa obywatelskie, niewolnicy natomiast pozbawieni są praw i swobody.
-Państwo feudalne – występuje tu feudalna własność ziemi należącej do stosunkowo małej części ludności (np. rycerstwa, duchowieństwa). Stosunki zwierzchnik – podporządkowany kształtują się na zasadzie poddaństwa chłopów feudałom. W tym systemie warstwy podporządkowane (chłopi) podlegają pewnej ochronie prawnej.
-Państwo kapitalistyczne – charakteryzuje się występowaniem prywatnej własności środków produkcji oraz wytwórców sprzedających swoją siłę roboczą. Główną siłą społeczną są właściciele środków produkcji, lecz grupy społeczne korzystają z formalnie równych praw. Ten typ dzielimy na: państwo wczesnokapitalistyczne, państwo liberalno-demokratyczne, państwo faszystowskie, państwa trzeciego świata
-Państwo socjalistyczne – charakteryzuje się ono daleko posuniętą uniformizacją stosunków społeczno-ekonomicznych i politycznych. Istnieje tu społeczna własność środków produkcji pozostających w rękach państwa i swobodni wytwórcy zatrudnieni w państwowych zakładach. Istotną różnicą pomiędzy państwami kapitalistycznymi a socjalistycznymi, jest forma własności – w państwach kapitalistycznych większość dóbr skupiona jest w rękach tzw. klasy średniej oraz wyżej, w krajach socjalistycznych własność jest domeną państwa, rozumianego jako prawny przedstawiciel całego narodu i ogółu żyjących w nim obywateli.
Arystoteles dokonał podziału państw ze względu na ich formę na: monarchie i tyranie (rządy jednoosobowe), arystokracje i oligarchie (rządy kolegialne) oraz politee i demokracje (rządy ludu).