Вопрос№5: Балты и славяне на территории современной Белоруссии.

Этнас (ад грэч. ethnos – племя, народ) – устойлівая супольнасць людзей, якая склалася гістарычна на пэўнай тэрыторыі, мае агульную мову, культуру, побыт, псіхалагічныя рысы і самасвядомасць.Індаеўрапейскі перыяд этнічнай гісторыі Беларусі пачаўся ў бронзавым веку з часу рассялення на яе тэрыторыі індаеўрапейскіх плямён. Яго храналагічныя рамкі: 3–2 тыс. гг. да н.э. – да нашага часу.Прыкладна 3 – 2 тыс. гг. да н.э. адбыўся дэмаграфічны выбух, пачалося “вялікае перасяленне народаў”.Інснуе некалькі канцэпцый прарадзімы індаеўрапейцаў. Праіндаеўрапейцы да міграцыі жылі ў Пярэдняй Азіі, там, дзе цяпер знаходзяцца Іран, Ірак, АфганістанУ 4–3 тысячагоддзі да н.э. пачалася міграцыя праіндаеўрапейцаў са сваёй прарадзімы. Гэты магутны міграцыйны паток стаў крыніцай рассялення праіндаеўрапейцаў у Еўропе, у тым ліку і ў Беларусі.Пры сустрэчы з мясцовым насельніцтвам індаеўрапейцы, якія знаходзіліся на больш высокай ступені сацыяльна-эканамічнага развіцця перамагалі яго і асімілявалі. У выніку асіміляцыі мясцовага неалітычнага насельніцтва індаеўрапейцамі сфарміраваўся новы этнас – балты. Балты жылі на тэрыторыі сучаснай Беларусі да прыходу сюды славян.Каменны век уступіў месца бронзаваму веку (3–2 тыс. гг. да н.э. – 1 тыс. гг. да н.э.). Агульная колькасць насельніцтва ў бронзавым веку магла быць ад 50 да 75 тыс. чалавек.Бронзавы век уступіў месца жалезнаму веку (1 тыс. гг. да н.э. – IV–V стст. н.э.). Мясцовыя плямёны асвоілі жалезаапрацоўку.Ёсць некалькі канцэпцый прарадзімы славян. Но найбольш навукова абгрунтаванай і распаўсюджанай з’яўляецца канцэпцыя цэнтральнаеўрапейскай лакалізацыі славян, паводле якой прарадзімай славян трэба лічыць тэрыторыю дзе сёння знаходзяцца Германія, Чэхія, Славакія, Польшча, самыя заходнія раёны Беларусі. У IV–VII стст. адбылося другое “вялікае перасяленне народаў”. Аднак яго храналагічныя Са сваёй прарадзімы частка славян пачала масавы рух на поўдзень. Сёння гэта – балгары, сербы, харваты, славенцы, македонцы і інш.Другая частка славян са сваёй прарадзімы рухалася на ўсход. Яны асімілявалі мясцовае балцкае, фіна-угорскае і цюркскае насельніцтва. Усходнія славяне сёння – гэта беларусы, рускія і ўкраінцы.У VI–VII стст. славяне пачынаюць пранікаць у балцкі арэал. У VIII–IX стст. пачынаецца масавае рассяленне славян на тэрыторыі сучаснай Беларусі. У выніку славяна-балцкага ўзаемадзеяння ўзніклі крывічы, дрыгавічы, радзімічы – не непасрэдныя продкі беларусаў, а этнічныя супольнасці на тэрыторыі сучаснай Беларусі ў IX – першай палове XII ст.

ВОПРОС№20: Формирование белорусской народности, происхождения белорусов и термина «Белая Русь».Начало формированию белорусской народности было положено в период существования союзов племен и создания на территории Беларуси Полоцкого, Туровского, Смоленского и других княжеств. Вхождение белорусских земель в состав Великого княжества Литовского создало условия для дальнейшего формирования белорусской народности. Экономической основой образования белоруской народности являлся рост товарно-денежных отношений, развитие внутреннего рынка. Положительное влияние на формирование белоруской народности оказало развитие сословно-классовой структуры феодального общества. В XIV - XVI вв. завершилось формирование основных сословий белоруской народности. Окончательно сложилось сословие шляхты. К господствующим слоям общества относились также православное и католическое духовенство, зажиточные ремесленники, купцы. Основную же массу населения представляли крестьяне и ремеслянники-бедняки, которые и составили основное ядро формировавшейся белорусской народности.Важную роль в формировании белорусской народности сыграл религиозный фактор. Подавляющее большинство белорусского народа оставалось православным, что способствовало сохранению и развитию языковых, культурных традиций, формировало чувство национального самосознания. В науке существуют разные версии происхождения термина «Белорусь».Одни исследователи связывают происхождение термина с климатическими, географическими и этнографическими особенностями -светлая кожа, русые волосы, светлые глаза -носили белые льняные одежды -много березовых рощ и лесов -в период феодализма было холоднее-обилие снегов Другие ученые связывают происхождение термина с внешнеполитическими факторами («белая»-свободная от татаро-монгол).Этой концепции противоречит тот факт, что название «белая русь» получило наибольшее распространение на нашей территории в то период ,когда восточно-славянские земли были уже независимыми от монголо-татар.Сам термин «Белая Русь» появился в XII веке и относился в то время к Владимиро-Суздальскому княжеству.В XV веке термин «Белая Русь» употреблялся для обозначения Московской руси.В конце XV-середине XVI в. в литературных источниках (в основном в летописях)прослеживалось представление о «Белой Руси» как отдельной белоруской, белоруско-украинской или белоруско-русской территории.Впервые в официальном документе-грамоте короля Яна Собесского от 1675г. употребился термин «Белорусия»,

«Белорусская православная епархия» для Могилевской, Мстиславской и Оршанской епархий.Сначала белорусской называлась только Могилевская православная епархия. Постепенно этим термином стали называть все земли на которые распространялась власть Могилевского епископа. После присоединения в 1772г. северо-восточных земель Белоруси и России это название приобрело новое административно-географическое значение: им стали называть две новые, присоединившиеся губернии- Полоцкую и Могилевскую, которые в 1796г. были объеденены в одну Белорусскую губернию с центром в городе Витебске.Постепенно на протяжении XIX века термин «Белая Русь» распространился на Минскую, Гродненскую и Виленскую губернии.