6.3. Жұмысты орындау әдістемесі

6.3.1. Құрал-саймандар:

а) сцинтилляциялық детектор

б) қайта санағыш прибор ПСО-5

в) жоғары кернеулі қоректендіру көзі ИВН-2,5

г) гамма-нұр көзі

д) коллимерлеуші қондырғы

е) мыс және қорғасын жұтқыштар жиынтығы

6.4. Жұмысты орындау тәртібі

6.4.1. 20 минут бойы (5 минуттан 4 рет) фондық импульстар санын өлшеңдер. Фонның орташа санау жылдамдығын анықтаңыз.

6.4.2. Сынаманың жұтқыш жоқ кездегі импульстерінің санын 2% кем емес дәлдікпен өлшеңіз.

6.4.3. Сынаманың қорғасын жұтқыштың әртүрлі қабаттарынан (қалыңдығы 0,1 см қалқаларды бір-бірлеп қосып отырып), өткен импульстарының санын ретімен, 2%-дан кем емес дәлдікті қамтамасыз етіп, өлшеңдер. Өлшеу нәтижелерін 6.1. кестеге тіркеңіз

Кесте 6.1. (Қорғасын жұтқышпен өлшеу)

№	Жұтқыштың қалындығы, х, (см)	Өлшеу уақыты, t	Импульстер саны, n	Санау жылдамдығы,	Фонсыз санау жылдамдығы, Z=Z–ZФ
1	0,0
2	0,1
3	0,2
…	…

6.4.3. 6.4.3.-тегі тәжірибені мыс жұтқыш үшін қайталаңыз. Нәтижелерін 6.2.-кестеге жинақтаңыз.

Кесте 6.2. (Мыс жұтқышпен өлшеу)

№	Жұтқыштың қалындығы, х, (см)	Өлшеу уақыты, t	Импульстер саны, n	Санау жылдамдығы,	Фонсыз санау жылдамдығы, Z=Z–ZФ
1	0,0
2	0,1
3	0,2
…	…

6.4.3. 6.4.3.-тегі тәжірибені мыс жұтқыш үшін

6.4.5. Кестелер бойынша қажет есептеулерді жүргізіңдер.

6.4.6. Берілген радиоактивті сынаманың гамма-нұрының энергиясын анықтаңыз.

мен санау жылдамдықтарына ( пен ) пропорционал болатындықтан, (6.8) тәуелділігін түрінде жазуға болады. Мұнда, -сынамадан жұтқыш жоқ кезде, -қалыңдығы жұткыштан өткеннен кейінгі саналған импульстер саны.

-дің -қа тәуелділігін сызып, одан жұтылу коэффициентін анықтаңдар. Табылған жұтылу коэффициентін тығыздыққа ( ) бөліп, массалық жұтылу коэффициентін анықтаңдар.

6.1-сурет

Массалық жұту коэффициентінің гамма-кванттардың энергиясына тәуелділігін (6.1-сурет) пайдаланып, берілген сынаманың гамма-нұрының энергиясын анықтаңдар.