1.5.1.Терможұпты градировкалау

- Тасымалы потенциометрдің ПП-63 жұмыс істеу принциптерін оқып білу (1.4 – сурет).

- ПП-63 қорек көзін қосу. Ауыстырып қосқышты П₂ < K > (тексеру) қалпына келтіру. Потенциометрдің бірінші тізбегінде жұмыс тоғын орнатып, < кернеу > реостатының жылжыту тұтқасын айландыру арқылы НҚ көрсеткішін нөлге келтіреді. <Жұмыс түрін> <потенц> қалпына қою керек, сонан соң ауыстырып қосқышты П₂ <K> қалпынан <И> (өлшеу) қалпына ауыстыру қажет.

- Ауыстырып қосқышты Т₁ (1.5 – сурет) <терможұпты> градуировкалау қалпына қоямыз, сондықтан ПП-63 тексерілетін терможұпқа қосылады.

- Ауыстырып қосқышты Т₂ <ручн.> қалпына қою.

- Щиттің барлық қондырғылары мен пештің қыздырғышын қосқыштардың көмегімен қорек көзіне қосу керек, ол туралы <1 және <2 шамдары жаныпбелгі береді. Пешті 800⁰С температураға дейін қыздырады. Содан кейін қыздырғыш тоқ көзінен ажыратып қояды.

- Милливольтметрдің 4 көрсетуін бақылай отырып, ПП-63 потенциометр көмегімен (ПП-63 ауыстырып қосқышы <Потенц.> қалпына тұрады) градуировкаланатын терможұптың әрбір 100 сек сайын пештің температурасының төмендеуіне сәйкес термоЭҚК өлшеу қажет. Сол үшін температураның анық мәндері милливольтметр бойынша жазып алынады. Нәтиежелерін 1.3 – кестесіне кіргізу керек.

1.3 – кесте

Нақты температурасы, 0С	Градуировкаланатын терможұптың ТЭҚК, мВ	Градуировкаланатын терможұптың температурасы, 0С	Температураның нақты мәнінен ауытқуы
			0С	%

- Терможұптың ТЭҚК температурадан байланысының графигін сызу (тәжірибелі және стандартты градуировкалы қисықтар).

- Градуировкаланатын ТЭҚК температурадан байланысының графигін сызу (тәжірибелі және стандартты градуировкалы қисықтар).

- Градуировкаланатын терможұптың сипаттамаларының стандартты градуировкаға сәйкестігі мен олардың келесі өлшемдерге жарамдылығы туралы қорытынды жасау.

1.5.2. Милливольтметрді тексеру

- Милливольтметрдің құрылысы мен жұмыс істеу принципін оқып білу.

- Ауыстырып қосқышты Т₁ < Аспапты тексеру > қалпына құю арқылы ПП-63 милливольтметрге қосады. Бұл кезде пештің қыздырғышы ажыратылып тұру керек.

- Тексерілетін аспаптың көрсеткіші түзеткіштің көмегімен нөлге қоылу керек.

- <Жұмыс түрі> ауыстырып қойғышы <тексеру> қалпына қойылады.

- ПП-63 керек көзіне қосылып, жұмыс тоғының шамасына құю керек, бұл кезде ауыстырып қосқыш П₂ <K> қалпына тұрады.

- Ауыстырып қосқышты П₂ (потенциометрдің) <K> қалпынан <> қалпына ауыстырылып қойылады.

- реостартты4 ИРН <кернеу> тұтқасын бір қалыпты айландыру арқылы көрсеткіші милливольтметр шкаласының бірінші тексерілетін бетіне қою керек. Потенциометр мен милливольтметр көрсеткіштерін жазып алу керек.

Алдыңғы п7 сәйкес аспап көрсеткішін милливольтметр шамасының екінші белгісіне қою керек. Сол сияқты үшінші және т.б. шкаланың аяғына дейін. Бұл кезде көрсетулерді өлшеп және жазып алу қажет. Осы жұмыстарды шкаланың артқы жағынан бастап басына дейін жүргізу керек.

Алынған нәтиежелерді 1.4. –кестеге енгізу қажет.

Алынған көрсеткіштер бойынша қателіктерді есептеу. Паптың нақты қателігі үлгілі потенциометрмен гравировка кестесінен алынған өлшенетін шаманың анық мәндерінің көрсеткіштері аралығында айырманың нақты мәніне тең.

1.4 – кесте

Тексерілетін милливольтметр көрсеткіші оС, мВ	Үлгілі ПП-63 потенциометр көрсеткіші		Тексерілетін аспаптың нақты қателігі		Тексерілетін аспаптың салыстырмалы қателігі		Вариация	Тексерілетін аспаптың мүмкіндік қателігі
	тура жол	Артқы жол	тура жол	Артқы жол	тура жол	Артқы жол
	Х1	Х2	▼1	▼2	1	2
800
700
600
500
400
300
200
100
0

Мұндағы , – көрсеткіштің тура және артқы жолына сәйкес нақты қателік;

х_1, х₂ – көрсеткіштің тура және артқы жолындағы тексерілетін белгідегі

ПП-63 көрсетуі;

х_д – өлшенетін шаманың анық мәндері (градуировка кестесінен

алынады).

Тексерілетін аспаптың салыстырмалы қателігі нақты қателіктің өлшенетін шаманың анық мәніне қатынасына тең (процент түрінде).

Вариация үлгілі потенциометрдің, өлшенетін шаманың бір және сол мәні үшін тура және артқы жолда алынған көрсетулері арасындағы айырмаға тең.

V=x₁-x₂

Аспаптың мВ, көрсетілген берілген дәлдік класына сәйкес келетін мүмкін қателікті келесі өрнекпен табуға болады:

мВ

Мұндағы х_в- шкаланың жоғарғы шегі, мВ;

К-милливольтметрдің дәлдік классы.

Нақты қателік пен вариация мүмкін қателік мәнінен аспау керек.

Егер ондай болса, онда аспапты пайлалануға болмайды.