
- •Қ.Тұрысов атындағы геология және мұнайгаз ісі институты
- •Мұнай-газ ұңғыларын құрлықта бұрғылауға арналған машиналар мен жабдықтар
- •Бұрғылау қондырғысының тәл жүйесін жабдықтау
- •1.1 Бұрғылау жабдығының тәл жүйесі туралы қысқаша түсінік
- •1.2 Бақылау сұрақтары.
- •2.1 Арқан тармақтарына әсер ететін жүктеме
- •2.2 Жабдықтау түріне байланысты арқан ұзындығы
- •2.3 Өзін-өзі тексеру сұрақтары.
- •3.1 Ұңғыларды бұрғылау барысында тексерілетін көрсеткіштер
- •3.2 Гидравликалық салмақ индикаторы
- •3.3 Бұрғылау құбырлары тізбегінің салмағы мен қашауға түсірілетін жүктемені салмақ индикаторы бойынша анықтау
- •3.4 Бұрғылау құбырлары тізбегінің салмағын негізгі көрсеткіш пен өздігінен жазатын манометр арқылы анықтау
- •3.5 Қашауға түсірілген күшті анықтау
- •3.6 Верньер көрсеткіші бойынша анықтау
- •3.7 Индикатор диаграммасын оқып білу
- •3.8 Бақылау сұрақтары.
- •4.1 Шығырды таңдау
- •4.2 Шығыр жетегі үшін қозғалтқыштың қуатын анықтау
- •4.3 Бақылау сұрақтары.
- •5.1 Бұрғы қашауларының конструкциясы
- •5.3 Қашау жасақтары
- •5.4 Бұрғы қашауларының жуу жүйесі
- •5.5 Тіректері май толтырылып бекітілген қашауларды қолдану
- •5.6 Шарошкалы қашау конструкцияларын тұрақты ережеге бағындыру
- •5.7 Бақылау сұрақтары.
- •6.1 Бұрғылау құбырлары тізбегі туралы мәлімет
- •6.2 Бұрғылау құбыры тізбегінің атқаратын міндеттері
- •6.3 Бұрғылау құбырлары тізбегінің элементтері
- •6.3 Болаттан жасалған бұрғылау құбырлары
- •6.4 Жалғаушы ұштары пісіру арқылы жалғанған бұрғылау құбырлары
- •6.5 Ауырлатылған бұрғылау құбырлары
- •6.6 Жалғанатын жерлерінің беріктігі жоғары ауырлатылған бұрғылау құбырлары
- •6.7 Жеңілдетілген бұрғылау құбырлары
- •8 Жетекші құбырлар
- •6.9 Бұрғылау құбырларының аудармалары
- •6.10 Бұрғылау құбырлары тізбегінде қолданылатын сүзгілер
- •6.11 Ауырлатылған бұрғылау құбырларына арналған аралық тіректер
- •6.12 Бақылау сұрақтары.
- •Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
- •Мазмұны
- •Бұрғылау машиналары мен кешендері
- •5В072400 – «Мұнай және газ өндірісінің технологиялық машиналары мен жабдықтары» мамандығы үшін
3.3 Бұрғылау құбырлары тізбегінің салмағы мен қашауға түсірілетін жүктемені салмақ индикаторы бойынша анықтау
Салмақ индикаторы тек бұрғылау тізбегінің салмағын көрсетеді. Демек қашауға түсірілген күш бұрғылау сорабы жұмыс істеп тұрғанда, көтерулі жағдайындағы салмағымен сол тізбектің қашау жұмыс істеп тұрғандағы салмақтары айырмасына тең. Тәл арқанының қозғалмайтын шетінің созылуын анықтау үшін оның паспортындағы тарировкалық кесте қолданылады. Кестеде күш мәні әрбір 10 бөлік арқылы берілген. Ал ортаңғы мәндері (бүтін ондықтар арасындағы) интерполяциялау арқылы анықталады.
3.4 Бұрғылау құбырлары тізбегінің салмағын негізгі көрсеткіш пен өздігінен жазатын манометр арқылы анықтау
Мысалы тәл жүйесіне 4х5 жабдықталған ТД-4 қысым трансформаторы бар ГИВ-6 қойылған. Негізгі көрсеткіш тілі 10-ң бөлікте тұрғандағы арқанның созылу күші 5 кН. Тізбек салмағы 44-ң бөлікті көрсетеді. Паспорт бойынша 62 кН созылу күшіне сәйкес келеді, ал 50-ң бөлікке 81,3 кН.
40 пен 50 арасындағы бір бөліктің орташа мәні:
∆P = 81,3 – 62/50 – 40 = 1,93 кН. (3.11)
44-ң бөлікке сәйкес келетін созылу күші:
P44 = 62+ (1.93*4) = 69,7 кН. (3.12)
Бұл мәннен бастапқы мәнді көрсеткіш тілі 10-ң бөлікте тұрғандағыны шегерсек, созылу күшінің тәл арқанының бір тармағына түсірілетін мәнін табамыз:
Р1=69,7-5 = 64,7 кН. (3.13)
Тәл блогының ілмегіндегі салмақ:
Q=P1· n = 64,7.8 =517,6 кН. (3.14)
мұндағы n-тәл жүйесіндегі жұмысшы тармақтар саны (4х5 жабдықтауда n = 8) Q мәні бұрғылау тізбегінің бұрғылау сұйығы ішіндегі салмағына сәйкес келеді. Мұнараға түсірілген салмақты анықтау үшін тәл арқанының толық созылу күшінің мәнін n+2-ге көбейту керек.
Q=P44(n+2) =69,7·/8+2/=697 кН. (3.15)
2-тәл жүйесінің бекітілген және жылжымалы шеттері.
3.5 Қашауға түсірілген күшті анықтау
Мысалы, алдыңғы мысалдың шарты бойынша қашауға салмақ түсіргенде көрсеткіш тілі мен өздігінен жазатын манометр қалам ұшы 41-ң бөлікке тоқтады.
Қашауға түсірілген күш:
Gқ = ∆P (44-41) п = 1,93*(3)*8 = 46,3 кН. (3.16)
Осы күшті ұстап тұру үшін тарировкалық кесте бойынша қашауға түсірілген күшті бөлік санына аударып есептеуге болады.
Мысалы, алдыңғы мысалдар шарты бойынша қашауға түсірілетін күш Gк=60 кН, осы күшке сәйкес бөлік саны:
S0= Gқ/∆Pn = 60/1,98*8 = 4,0. (3.17)
Демек бұрғышы бұрғылау тізбегінің салмағын 44-4=40 бөлікке дейін түсіруі керек.
3.6 Верньер көрсеткіші бойынша анықтау
Мысалы, алдыңғы мысалдар шарты бойынша қашауға салмақ түсіргенде верньер көрсеткішінің тілі бастапқы қалпынан 5 бөлікке ауытқыды. Демек, қашауға түсірілген күш:
Gқ = ∆P/2 S0n = 1,93/2*5*8 = 38,6 кН. (3.18)
Түсірілген күштің бөліктік мәнін табу үшін негізгі көрсеткішпен анықтағандағыдай есептеу жүргізіледі.
Мысалы, қашауға түсірілген күш 2=40 кН, осы күшке сәйкес келетін бөлік саны:
SВ= Gқ/∆P/2*n = 40/1,93/2*8 = 5,2. (3.19)