
- •1 Зиянды заттар туралы жалпы мәліметтер
- •1.1 Терминдер мен анықтамалар
- •1.2 Улы заттардың ағзаға әсер етуі
- •1.3 Улы заттардың ағзаға әсер ету дәрежесі мен сипаттамасы бойынша жіктелуі
- •1.4 Зиянды газдар мен булардың ағзаға әсер етуінің гигиеналық бағасы
- •1.5 Кәсіби улануларды алдын-алу шаралары
- •1.6 Жұмыс аймағының ауа күйін бақылау әдістері
- •2 Жұмыс аймағы ауасындағы зиянды газдар мен булардың құрамын анықтау
- •2.1 Газдардың шоғырлануын уг-2 газ талдаушымен анықтау
- •2.1.1 Аспап жұмысының жеттілігі мен жұмыс істеу тәртібі
- •2.1.2 Газ талдаушысының сипаттамасы
- •2.1.2.1 Ауа алатын кұрылғы
- •2.1.2.2 Өлшеу шкалалары, индикатор түтікшелері мен сүзгілейтін қысқыстар.
- •2.1.3 Жұмыстың орындалу реті
- •2.1.3.1 Индикатор түтікшелерін дайындау
- •2.1.3.2 Сүзгілейтін қысқыларды дайындау
- •2.1.3.3 Талдау жургізу
- •2.2 Газдар шоғырлануын гх-4 газ анықтаушымен анықтау
- •2.2.1 Аспаптың сипаттамасы мен жұмыс істеу тәртібі
- •2.2.2 Жұмыстың орындалу реті
- •3 Бөлмелердің табиғи желдетулерін есептеу
- •4 Есеп беру
2.1.3 Жұмыстың орындалу реті
2.1.3.1 Индикатор түтікшелерін дайындау
Индикатор түтікшелерін дайындау. 2-сурет толтырылмаған шыны түтікшенің (1) бір ұшына болат өзегін (8) кіргізеді, оның қарсы ұшына гигроскопты мақта қабатын (5) 0,5-1,0 мм қалдықты салады, үлкен қалдықты қабат дұрыс емес, өйткені түтікше кедергісі үлкейеді де, түйіршік талдағандағы боялған бағана қысқарады. Кейіннен мақтаны ұстауға тірелгенше ұстаумен (9) қысады, тығынды салады (7) да, тығыз қысып түтікше ішіне итереді. Сонан соң ұстауды шығарады, түйіршік ампуласын (10) ашады, ал жұқа ұшты шұқыр арқылы (11) индикатор түйіршігін түтікшенің ашық ұшына жоғарғы шетке дейін төгеді. Одан соң, түтікше қабырғасын ұстаумен жай ұрғылап, түйіршік бағанасын тығыздайды. Түйіршіктің жаман тығыздалуы боялған бағана көрсеткіштігін үлкейтеді де, сонымен қатар түйіршік ампуласын пайдаланған соң тығынмен (13) резеңке түтікшесімен жабылады, тампондар мен түтікшенің бос соңына дейінгі аралық 5 мм аспау керек.
Индикатор түтікшесі толтыру дұрыстығы мен ондағы түйіршік тығыздығын талдау жүргізгендегі шток жабылу мерзімімен, яғни, ауа сорылу мерзімімен бақыланады (1-кесте). Өндіріс жағдайларында ауа күйін талдау кезінде дайындалған индикатор түтікшелерін кеңселік сүргіштен тұратын (14) қақпақшалармен бітеу қажет.
2.1.3.2 Сүзгілейтін қысқыларды дайындау
Сүзгі қысқыларын дайындау (2-сурет) 1-кесте деректері бойынша сүзгілейтін қысқыларды қолдану ауадағы келесі газдардың мөлшерін анықтау қажет; бензол, ксилол, күкірт ангидриді, мұнай көмірсутегілері мен этил эфирі. Сүзгілейтін қысқыларды дайындау келесіде негізделген: қысан ұшына (15) істік арқылы (9) мақта тампонның 5 мм қалыңдығымен (6) салады да, тығынмен резеңке түтікшесін кіргізеді (13). Кейін, қысқыны тік ұстап, патрон қабырғасын істікпен жай және тұрақты ұрғылап, қалың ұшты шұқыр арқылы (12) тазарту түйіршіктерін (4) төгеді, не бір қышқыл ортада өңделген бір немесе бірнеше түрдегі, қысқы созуларының санына байланысты. Сонан соң шұқырды алады, қысқының қысан ұшындағындай мақта тампонын (6) салады да, тығынмен резеңке түтікшесін кигізеді (13).
Бұл газдар талданғанда қанша сорулары бар түтікшелері пайдаланылады, қандай тазарту түйіршіктерімен қалай олар толтырылады, немен бұл түйіршіктер өңделеді, қысқылар өңделген көрсеткіштері қандай, 4-кестеде көрсетілген.
4-кесте. Тазарту патрондарын дайындағанда қолданылатын химиялық реактивтер.
Талданатын газдар |
Патрондар өңделіп біткендегі белгі |
Патрондарды созу бойынша қолданылатын химиялық реактивтер |
||
Бірінші
|
Екінші |
Үшінші |
||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Аммиак, ацетилен |
Ұзындығы 5-8 мм қабаттағы суланғаннан жайылып кеткен хлор кальциді түйіршіктері |
Күкірт қышқылында- ғы хром ангидриді ертіндісімен өңделген силикагель |
Хлорлы кальций |
Хлорлы кальций |
Бензол, ксилол толуол |
Дәл сол |
Хлорлы кальций |
Жоқ |
Жоқ |
Этил спирті |
|
Дәл сол |
Фосфор ангидриді кварц құмы |
Ащы натрий мен хлорды кальций |
Күкірт ангидриді |
Ұзындығы 5-8 мм қою-көк бағана Түсі |
Күкірт қышқыл жез ерітіндісімен дифенилдермен өңделген шамот |
Жоқ |
Жоқ |
Жанармай, мұнайдың көмірсутегі |
Ұзындығы 5-8 мм қою-сұр бағана түсі |
Тұз қышқылы өңделген ерітіндісінде шамот |
Сынапты кұкірт-қышқылы тотығы мен өңделген шамот |
Хлорлы кальций |
Көміртегі тотығы |
Сұр немесе қою-сары үзыңдығы 5 мм бағана түсі |
Күкірт қышқылында хром ангидрид ерітіндісімен өңделген силикагель |
Белсенді көмір |
Сынапты күкірт қышқыл тотығы мен өңделген силикагель |