Тауарлар қорының сипаттамасы

Тауарлар қоры тауарайналымының маңызды бөлімі және өтім функциясының құрамдас бөлігі болып табылады.

Дәріханаларда тауарлар қоры тұрғындар мен емдеу алдын алу ұйымдарын ДП және ММБ-мен түскен кезінен сатуға дейін үздіксіз жабдықтауды қамтамасыз етеді.

Тауарлар қорын құрудың қажеттілігі бірқатар факторлармен дәлелденеді:

• ДП сұраныстың ауытқуымен;

• ДП шығару мерзімдерінің ауытқуымен;

• жеткізудегі интервалдың болуымен;

• тапшылықпен байланысты шығынның болуымен (қордың жоқ болуы немесе жеткізудің кешігуі және т.б.).

Тауарлар қорын құрудың мотиві келесілер:

• сауда операцияларын жүргізудің қажеттілігі;

• алдын ала сақтық.

Тауарлар қорының жіктелуі, қорды бағалау

Т А У А Р Л А Р Қ О Р Ы				Ағымдағы сақтау қоры
		Қолданылуы бойынша
				Маусымдық жинақтау және мерзімінен бұрын жеткізу қоры
				Мақсатты қолдану қоры
				Бөлшек сауда желісінідегі қор
		Орналасқан жері бойынша
				Көтерме кәсіпорындардағы қор
				Жолдағы қор
				Есептік қорлар
		Мерзімі бойынша
				Бастапқы немесе кіріс қорлары
				Соңғы немесе шығыс қорлары
				Минималды
		Мөлшері бойынша
				Максималды
				Орташа

Қорды бағалау және өлшеу экономиканың ғана емес, бухгалтерлік есептің де маңызды және мүдделі мәселелерінің бірі болып табылады. Тауарлар қоры өлшенеді:

1. Натуралы өлшегіштерде (этил спирті, улы және есірткі ДП).

2. Құндық көрсеткіштерде:

а) жабдықтаушының босату бағасында (сатып алу бағасы). Тауарлар қорын нормалау сатып алу бағасында жүргізіледі;

б) еркін бөлшек бағасында – дәріхананың сату көлеміміен және басқа да экономикалық көрсеткіштерімен салыстырмалы талдау кезінде.

Тауарлар құнын бағалаудың негізгі әдістеріне ФИФО, ЛИФО, орташа құн әдістері жатады. ФИФО әдісі– «біріншіден - біріншіге, бірінші – біріншіден» (first-in, first-out – FIFO) маңызы мынада тауарлардың бірнеше партиясы әртүрлі бағамен түскенде, алғашқы партияда түскен тауарлар бірінші кезекте сатылып алынған бағамен сатылады. Егер ЛИФО әдісін қолданса– «соңғы - соңғыға, бірінші – біріншіден» (last-in, first-out – LIFO), барлық тауарларды бағалауды соңғы түскен тауарлар партиясының бағасымен жүргізу ұсынылады. Алдымен тауарлардың соңғы түскен партиясы сатылады, сонан кейін қордағылар. Орташа құн әдісін қолданғанда есептеу тауар бірлігінің орташа өлшенген құнымен құрылады.

3. Салыстармалы көрсеткіштерде – қордағы күндерде (тауарлардың айналыс уақыты).