Экономикалық көрсеткшітерді жоспарлау әдістері

Дәріхана қызметінің қол жеткізген нәтижелері туралы ақпаратты алу үшін, талдауды жүргізу және осы көрсеткіштердің болжамдық шамаларын алу үшін келесі әдістер қолданылады:

1. Баланстық әдіс ресурстар көздері мен олардың бөлінуін көрсетеді. Баланс келесідей бөлінеді:

1) материалдық (натуралды);

2) құндық (ақшалық);

3) еңбек ресурстарының балансы.

Тауарлық баланстың классикалық формуласы:

Қ_б + Т = С + Ш + Қ_с , мұндағы

Қ_б – кезеңнің басындағы қор немесе қалдық;

Қ_с – кезеңнің аяғындағы қор немесе қалдық;

Т – тауардың түсуі;

Ш – шығын (өзге шығындар);

С – шығын, соның ішінде сатылу.

2. Техникалық-экономикалық есептеулер (нормативті) әдісі материалды заттардың (ресурстардың) бекітілген нормативтері мен шығын нормасын қолдануға негізделген. Бұл әдіс, мысалы, спиртке, есірткі заттарға және арнайы әсер ететін дәрілік заттарға қажеттілікті анықтағанда, штаттық бірлікті есетегенде, желіні кеңейткенде және т.б. қолданылады.

3. Экономикалық-математикалық әдістер көрсеткіштер арасындағы сандық өзара байланысты көрсететін математикалық модельдерді құруға негізделген. Дәріхана жүйесінде регрессивті модельдер кеңінен қолданылады (бір және көп факторлы).

4. Экономикалық-аналитикалық (статистикалық) әдістер. Әдістемелік тәсілдерге көрсеткіштерді топтау, салыстыру жатады. Бұл әдістерді қолданғанда есеп және есеп берудің статистикалық мәліметтері қолданылады.

5. Экономикалық тиімділік әдістері (жоспарлы шешімдерді оптимизациялау). Жоспарды құрастыру кезінде бір ғана міндеттің көп варианттары шешімдері орындалады. Солардың ішінен тапсырманың оптимальды, яғни нақты жағдайда тиімдірек болып табылатын варианты таңдалып алынады. Мұндай жоспарлауға мысал ретінде PERT (Project evaluation and review technique) әдісін айтуға болады – жоспарды бағалау және қайта қарау әдісі. Әдістің маңызы: көрсеткіштің үш түрлі болжамы анықталады: О – оптимистік, М – барынша ықтималды, П – пессимистік.

1) Көрсеткіштің күтілмелі болжамы (КБ) келесі формуламен анықталады:

КБ =	О + 4М + П
	6

2) Стандартты ауытқу келоесі формуламен анықталады:

СА =	О – П
	6

Нәтижесінде көрсеткіш болжамы және ьолжамның шегі 95% ықтималдылықпен алынады.

3) Болжамның барынша ықтималды мәні: КБ  2СА (болжам шекаралары).

ӘДЕБИЕТ

Негізгі:

1. Багирова В.Л. Управление и экономика фармации. – Москва: Медицина, 2004. – 716 с.

2. Лоскутова Е.Е. Управление и экономика фармации. Фармацевтическая деятельность. Организация и регулирование. – Москва: ACADEMIA, 2003.

Қосымша:

1. Криков В.П., Прокопишин В.И. Организация и экономика фармации. – Москва: Медицина, 1999. – 624 с.

БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАР (КЕРІ БАЙЛАНЫС)

1. Ағымдағы жоспарлаудың формалары.

2. Баланстық әдіс.

3. Жоспарлаудың нормативті әдісі.

4. Экономикалық-математикалық әдістер.

5. Экономикалық тиімділік әдісі.

6. Экономикалық көрсеткіштер әдісі және оның құраушыларын.

ДӘРІС 3

ТАҚЫРЫП: НЕГІЗГІ ЭКОНОМИКАЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРДІ БОЛЖАУ ЖӘНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТАЛДАУ ӘДІСІ

МАҚСАТЫ

Студенттерді жоспардың түрлерімен және тиімді жоспарлау шарттарымен таныстыру.

ЖОСПАРЫ

1. Баланстық әдіс.

2. Техникалық-экономикалық есептеулер әдісі және экономикалық-математикалық әдістер.

3. Экономикалық-аналитикалық әдістер және динамикалық көрсеткіштер әдісі.