V. Бағалау
VІ. Үй тапсырмасы: 14-параграфт оқып, сұрақтарға жауап беру.
Сынып: 7
Күні
Тақырыбы: Көпжасушалы жасыл балдырлар
Мақсаты: Білім алушыларды көпжасушалы жасыл балдырлармен таныстырп, олардың тіршіліктегі маңызын түсіндіру Міндеті: білім алушыларды спирогира, улотрикс, балдырларымен таныстырып, осы балдырлардың маңызын, ерекшеліктерін түсіндіру
Дамытушылығы: білім алушылардың көпжасушалы балдырлар туралы білетін мәліметтерін одан әрі толықтыру
Білімділігі: көпжасушалы жасыл балдырлардың көбею ерекшеліктерін көрсетіп, білімдерін толықтыру
Тәрбиелігі: білім алушыларды табиғатты қорғауға, табиғатты сүйіп, бағалауға баулу.
Сабақ типі: аралас сабақ
Құрал – жабдықтар: флипчарт, спирогира және улотрикс, ламинария балдырларының суреті
І. Ұйымдастыру кезеңі: амандасу, түгендеу
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:
Балдыр |
Көбеюі |
Тіршілік мекені |
Ерекшелігі |
Хлорелла |
|
|
|
Хламидомонада |
|
|
|
Хлорококк |
|
|
|
ІІІ. Жаңа сабақ түсіндіру:
Жүйелі жіктеу 1. Спирогира 2. Улотрикс |
С
өсімді жынысты Өсімді көбею кезінде спирогира жіпшесі бірнеше бөлшекке не жеке жасушаларының бөлінуі арқылы жүреді. әр бөлшегінің жасушасынан жас спирогира пайда болады. Жынысты көбею кезінде жіптеріндегі екі жасушаның қосылуы арқылы жүреді.
Улотрикс – көпжасушалы жіп тәрізді жсыл балдырдың екінші түрі. Улотрикс ағын су түбіндегі заттарға бекініп өседі. Әрбір жасушасындағы жасыл түсті хромотофоры жалпақ білезік тәрізді болып келеді.
Жыныссыз көбею жынысты көбею Жыныссыз көбейгенде кез келген жасыл жасушаларында екі, төрт талшықты зооспоралар түзіледі. Олар қозғалып төсемікке бекінеді. Талшығын жойып, жаңа жасуша түзе бастайды. Біртіндіп улотрикс жіпшесі пайда болады. Жынысты көбейгенде кез келген жасушасы бөлшектерге бөлінеді. Зооспорадан кішкене екі талшықты гамета түзіледі. Олар қоялып зигота түзеді. Спирогира мен улотрикс балдырлары күн сәулесінің қатысуымен хромотофорларына судағы еріген көмірқышқыл газын сіңіріп, ағзалық зат түзіп қоректенеді. Оттегін бөліп шығарады. Ол оттегімен судағы тірі ағзалар демалады. |
Әсер етуші факторлар |
пирогира
– жібі бір қатарға орналасып, ұзын
жасушалардан құралған көпжасушалы
балдыр.
Спирогира көбеюі
Улотрикс көбеюі
№ 4 зертханалық жұмыс. Біржасушалы және көпжасушалы жасыл балдырларды көріп, зерттеу.
IV. Бекіту: кестені толтыр.
Балдырлар |
Ерекшелігі |
Көбеюі |
Спирогира |
|
|
Улторикс |
|
|
V. Сабақ қорытындысы: Табиғатта біржасушалы және көпжасушалы жасыл балдырлардың 13000 түрі бар. Солардың бірі – спирогира мен улотрикс. Олар өсімді жолмен (спирогира), жыныссыз және жынысты жолмен (улотрикс) көбейеді. бұлар өзге жасыл балдырлар тәрізді күн сәулсінің қатысымен хрототофорына судағы еріген көмірқышқыл газды сіңіру арқылы ағзалық зат түзіп, қоректенеді. Фотосинтез кезінде оттегін газ түрінде бөліп шығарады. Судағы тірі ағзалар оттегі газымен тыныс алады.