Сынып

Күні:

Тақырыбы: Тірі табиғат дүниесі

Мақсаты: Оқушыларға тірі табиғат дүниесі туралы мәлімет беру. Ағзалық әлемнің маңызын көрсету. Тірі табиғат дүниесінің топтарға жіктелуін мәлімдеу.

Міндеті: Тірі ағзаның негізгі қасиеттерімен таныстыру. Өсімдіктер мен жануарлардың біртұтас ағза екенін қалай дәлелдегені туралы оқып үйрету

Құрал-жабдықтар: вирустар, саңырауқұлақтар, бытыраңықтар, қыналар, өсімдіктер, жануарлар суреттері. Электрондық көрсетілімдер.

Сабақ типі: жаңа сабақ түсіндіру.

Әдістемелік шешім: оқушылармен сұхбаттасу арқылы дәріс-сабақ жүргізу.

І. Ұйымдастыру кезеңі: амандасу, түгендеу

ІІ. Жаңа сабақ түсіндіру:

Жүйелі жіктеу 1.Ағзалық әлем деген не? 2. Тірі табиғат дүниесі 3. Вирустар дүниесі 4. Бытыранықтар дүниесі 5. Саңырауқұлақтар дүниесі 6. Қыналар дүниесі 7. Тірі ағзалардың негізгі қасиеттері.

1 .Бүкіл дүние жүзінде тіршілік етіп, өмір сүретін барлық ағзалар жиынтығы – ағзалық әлем деп аталады. 2. Тірі табиғат дүниесі дегеніміз – биологияда ағзалық әлемді жүйелеудің ең жоғарғы тобы. Дүние жүзінде ағзалық әлем, тірі ағзалар 5 дүниеге жіктеледі. Тірі табиғат дүниесі саңырауқұлақтар вирустар бытыраныктар өсімдіктер жануарлар 3. Вирус – “У” деген сөз. Бұл жасушасыз тірлік құрылымындағы затия 4. Бұлар микроскоп арқылы ғана көрінетін, жасушасында ядросы жоқ бактериялар мен көк-жасыл балдырлар жатады. 5. 1-ші қасиеті өсімдіктерге ұқсас. Олар қозғалмайды, жасушасы тығыз қабықшамен қапталған. 2-ші қасиеті – жанурларға тән. Жасушасында пластидтер болмағандықтан, ағзалық зат түзбейді, дайын ағзалық заттармен қоректенеді. 6. Қыналар – сирек кездесетін, құрам бөлігінде көк-жасыл балдырлар мен саңырауқұлақ үйлескен ағза. 7. Негізгі ерекшеліктері- тыныс алады, қоректенеді, зәр шығарады, қозғалады, көбейеді, өседі, дамиды, тіршілігін жояды.

Әсер етуші факторлар 1.Климат 2. Экология 3. Адам Жаңа ұғым

ІІІ. Бекіту: кесте толтыру

Ағзалық әлем дүниелері	Өкілдері	Дүниеге бөліну себебі
1 2 3 4 5

ІV. Қорытынды: Жануарлардың өсімдіктерден айырмашылықтарына мысал келтіру.

V. Бағалау

VІ. Үй тапсырмасы: 1-параграф сұрақтарына жауап беру, оқу.

Сынып: 7

Күні:

Тақырыбы: Жасушасыз тіршілік құрылымы

Мақсаты: Тірі табиғатта вирустар өз алдына дербес вирустар дүниесін құрайтыны туралы мәлімет беру

Міндеті: Вирустар туралы толық ақпарат беру

Дамытушылығы: Вирустар ауру туғызытыны, олардан сақтану шараларын оқып үйрену

Білімділігі: ИТИС ауруының вирусы туралы оқыту, иммунитет – ағзаның қоздырғыштарын қабылдамайтын қасиеті екенін дәлелдеу

Тәрбиелілігі: Вирустардан сақтану шараларын білу, өз гигиенасын сақтау

Құрал-жабдықтар:флипчарт, вирустардың суреттері, ауру туғызатын вирустар суреттері, электронды көрсетілімдер

Сабақ типі: аралас сабақ

І. Ұйымдастыру кезеңі: амандасу, түгендеу

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:

1. Ағзалық әлем деген не? 2. Тірі табиғат дүниесі туралы не білесін?

ІІІ. Жаңа сабақ түсіндіру:

Жүйелі жіктеу 1.Вирустарға жалпы сипаттама 2. Ауру туғызытын вирустар 3. Иммунитет

Вирус- жасушасы жоқ өте ұсақ бөлшекті затия. Ол екі түрлі неклеин қышқылынан және сыртында нәруызды қабығы бар заттардан құралады. Мөлшері 0,0000002 см. Бактерия жасушасына енетін вирус – фаг немесе бактериофаг. Вирус ағзаның жасушасына еніп, тіршілігін бұзады, ауру тудырады. Олар: тұмау, балалардың сал ауруы, қызылша, сары ауру, шешек, ИТИС. Иммунитет- ағзаның ауру қоздырғыштарын қабылдамайтын қасиеті.

Әсер етуші факторлар

ІV. Бекіту: Тірі табиғатта вирустар өз алдына дербес вирустар дүниесін құрайды. Олар бактериядан да кішкене, жай көзге көріндейді.

V. Қорытынды: Вирус – жасуша ішінде тіршілік етеін паразит. Олар ауру туғызады.

VІ. Үй тапсырмасы: 2 параграфты оқу, ИТИС жөнінде баяндама дайындау

Vіі. Бағалау

Сынып

Күні:

Тақырыбы: Бактериялар дүние тармағы

Мақсаты:Бактриялармен таныстыру, оның ашылу тарихын, зерттеген ғалымдарды көрсету

Міндеті: Микробиология ғылымының зерттеу саласын мәлімдеу.

Дамытушылығы:Микробиология ғылымы пайда болғаннан кейін, бактериялардың пішіні, құрылысы, тіршілік әрекеті толығырақ зерттелгені туралы білімін одан әрі толықтыру

Білімділігі: Бактерияларды өз қолымызбен өсіре алатынымызды көрсету

Тәрбиелілігі: айналадағы қоршаған ортаны қорғауға, табиғатты сүюге баулу

Құрал-жабдықтар: Флипчарттар, бактериялар суреттері, электронды көрсетілімдер

Сабақ типі: аралас сабақ

І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгендеу

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:

1. Вирустар туралы не білесін? 2. ИТИС туралы әңгімеле

ІІІ. Жаңа сабақ түсіндіру:

Жүйелі жүктеу 1. Ашылу тарихы 2. Бактерияларға жалпы сипаттама

Антон Левенгук –микроскопты 150-270 есе ұлғайтқан. Луи Пастер – ағзаларда ауру тудыратын, тағамдарды бүлдіретін ұсақ ағзалар бар екенін тәжірибе жүзінде дәлелдеді. Микробиология – көзге көрінбейтін, ұсақ тірі ағзалардың құрылысын, қасиетін, пайдасы мен зиянын зерттейтін ғылым. Бактерия бір жасушалы ағза. Пішіндері: таяқша, шар, үтір, оралма. Спора – тығыз қабықпен қапталған ерекше жасуша Сапрофиттер - өлі ағза денесінде тіршілік ететіндер Паразиттер – тірі ағзалар денесінде тірішілік ететіндер

Әсер етуші факторлар

ІV. Бекіту: Зертханалық жұмысқа қажетті бактерияларды өсіру.

V. Қорытынды: Әйгілі адамдар мен ғалымдар деректері микробиология ғылымын дамытуға үлес қосты. Солардың нәтижесінде бактериялардың пішіні, құрылысы, тіршілік әрекеті едәуір толыө зерттелді. Қоректеуіне қарай сапрофиттер және паразиттер тобына бөлінеді.

VІ. Үй тапсырмасы: 3 параграфты оқып, сұрақтарға жауап беру.