Polityka dostosowawcza

Podstawowym celem polityki dostosowawczej jest zlikwidowanie nadwyżki lub deficytu bilansu płatniczego, czyli przywrócenie równowagi zewnętrznej danej gospodarki. Równowaga wewnętrzna to najczęściej pełne zatrudnienie, lub możliwie niewielkie bezrobocie oraz stabilne ceny lub możliwie niewysoka inflacja.

Polityka zmiany wydatków – oddziaływanie państwa na ogólna wielkość wydatków (popytu). Opiera się na założeniu, że wielkość wydatków jest określana przez wielkość dochodu, a ta z kolei ma decydujący wpływ na wielkość importu. Składają się na nią:

Polityka pieniężna – polega na oddziaływaniu przez państwo na wielkość wydatków przez zwiększanie lub zmniejszanie podaży pieniądza. Środkiem umożliwiającym ten wpływ jest stopa procentwa. Pogorszenie bilansu ->podniesienie stopy procentowej i spadek podaży pieniądza -> spadek wydatków na inwestycje ->spadek dochodu ->obniżenie importu -> poprawa bilansu

Polityka fiskalna – zmiana poziomu wydatków z budżetu i/lub podatków. Ekspansywna polityka fiskalna – państwo zwiększa wydatki rządkowe, zmniejsza podatki przyczynia się do zwiększenia inwestycji. Restrykcyjna polityka fiskalna – zmniejszenie wydatków, zwiększenie podatków ->zmniejszenie inwestycji ->spadek dochodu ->spadek importu -> likwidacja deficytu.

Polityka przesuwania wydatków – przesunięcie części wydatków z dóbr krajowych na dobra zagraniczne, lub odwrotnie. W przypadku nadwyżki bilansu, celem jest zastąpienie części zakupów na rynku importem. W przypadku deficytu celem jest zastąpienie importu zakupami na rynku.

Polityka kursowa – świadoma polityka państwa zmierzająca do obniżenia lub podwyższenia ceny waluty narodowej w walutach innych krajów. Zmniejszenie ilości złota lub waluty wymienialnej na złoto – dewaluacja. Zwiększenie ilości złota lub waluty wymienialnej – rewaluacja.

W systemie waluty złotej równowaga zewnętrzna była podporządkowana równowadze zewnętrznej.

Polityka wybiórczego przesuwania wydatków – przesuwanie wydatków za pomocą środków innych niż zmiany kursów walutowych.

Ograniczenia handlowe – składają się na nie środki polityki handlowej, takie jak cła, ograniczenia ilościowe, itp.

Ograniczenia dewizowe – ograniczenia praw zawierania transakcje dewizowych do niektórych podmiotów lub tytułów. Skrajnym przypadkiem jest Monopol walutowy państwa – wyłączne prawo zawierania wszystkich transakcji kupna i sprzedaży walut obcych na walutę narodową.

Ograniczenia przepływu kapitału – obejmują ograniczenia nakładane na niektóre rodzaje transferów kapitału z myślą o przywróceniu równowagi bilansu płatniczego. Najczęściej przybierają one formę zakazów, ograniczeń lub opłat od wywozu kapitału.

Podejście absorpcyjne – traktowanie dewaluacji jedynie jako czynnika mogącego zniwelować deficyt bilansu płatniczego przez wpływ na wzrost eksportu i zmniejszenie importu. Gdy absorpcja krajowa jest większa od dochodu danego kraju, to bilans handlowy jest ujemny, Przywrócenie równowagi zewnętrznej za pomocą dewaluacji w gospodarce w pełnym wykorzystaniu mocy wytwórczych wymaga dodatkowych działań zmierzających do zmniejszenia absorpcji krajowej. Autor – S.ALexander

Wzrost wydatków oraz deprecjacja prowadzi do spadku bezrobocia i wzrostu cen. Obniżenie i aprecjacja zaś prowadzi do wzrostu bezrobocia i spadek cen.

Diagram Swana – Obrazuje stany równowagi zewnętrznej i wewnętrznej w zależności od poziomu całkowitych wydatków i kursu walutowego. Strona 358.