Alternatywne teorie handlu międzynarodowego
Korzyści skali – przeciętnie koszty spadają wraz ze wzrostem skali produkcji. Warunkiem wystąpienia jest odpowiednio duży rynek zbytu. Strona 103
Wewnętrzne – wzrost wielkości produkcji wewnątrz przedsiębiorstwa pozwala na obniżenie przeciętnych kosztów. Przyczyna – wąska specjalizacja produkcji, powstała w wyniku rozłożenia procesu produkcyjnego na stosunkowo proste czynności – spowodowało to wzrost efektywności pracowników. Część kosztów w przedsiębiorstwie jest również niezwiązana ze skalą produkcji. Dodatkowym czynnikiem są również skomplikowane maszyny, których uruchomienie jest możliwe jedynie w większych przedsiębiorstwach. Możliwe jest również podjęcie produkcji ubocznej.
Zewnętrzne – spadek przeciętnych kosztów produkcji powstały w wyniku zwiększenia produkcji w całej branży. W konsekwencji wszystkie przedsiębiorstwa mogą skorzystać z bardziej wykwalifikowanej siły roboczej i tańszych maszyn. Dodatkowo istnieją korzyści aglomeracji
Indeks handlu wewnątrzgałęziowego – jego istotą jest porównanie salda obrotów z łączną wielkością.
IHW = 0 => dany kraj jest jedynie importem, bądź eksporterem
IHW = 1 => eksport i import danej branży są sobie równe
Przyczyny handlu wewnątrzgałęziowego: istnienie kosztów transportu, strategia różnicowania produktu, wystarczający popyt, występują również dynamiczne korzyści skali, czyli korzyści skali w wyniku wieloletniej produkcji dobra
Opóźnienie naśladowcze - 1961. M.Posner – przyczyną istnienia handlu międzynarodowego może być występowanie odstępu czasowego między rozpoczęciem produkcji określonego dobra w dwóch krajach. „Kraj – innowator” będzie eksportował dany produkt w okresie między wystąpieniem opóźnionego popytu i opóźnionej reakcji.
Opóźnienie popytu – odstęp czasu między pojawieniem się danego dobra w kraju, który je pierwsze wytworzył, a powstaniem na nie popytu w drugim kraju
Opóźnienie reakcji – odstęp czasu między pojawieniem się popytu na dane dobro w „drugim” kraju, a podjęciem produkcji przez lokalnych producentów
Cykl życia produktu – strona 110
Hipoteza Lindera – założenia: kraj eksportuje tylko te towary, które znajdują zbyt na rynku krajowym; struktura popytu zależy przede wszystkim od PKB per capita. Wymiana międzynarodowa następuje tylko w tych dziedzinach, w których preferencje konsumentów się pokrywają. Najwięcej więzi handlowych powstaje między krajami o jednakowym popycie (PKB per capita)
Model Krugmana – warunkiem jest istnienie konkurencji monopolistycznej (duża liczba przedsiębiorstw, małe bariery wejścia i wyjścia, produkty są zróżnicowane, dobra są niedoskonałymi substytutami. Model pozwala na wyeksponowanie dwóch korzyści z handlu międzynarodowego – możliwość zwiększenia zbytu oraz pojawienie się w danej gałęzi nowych producentów – konsumenci mają dostęp do większej ilość towarów - Strona 116
Wzrost gospodarczy a handel międzynarodowy
Wzrost gospodarczy – ilościowy wzrost produkcji towarów wytwarzanych w danym kraju. Dzielimy go na wzrost zrównoważony – wzrost następuje w jednakowych proporcjach w odniesieniu do obu produkowanych towarów oraz na wzrost niezrównoważony – zwiększenie możliwości produkcyjnych nie nastąpiło w jednakowej skali. Strona 122
Wzrost zrównoważony oraz wzrost niezrównoważony nachylony w kierunku produkcji dobra, w wytwarzaniu którego kraj ma przewagą, prowadzi do wzrostu obrotów handlowych. Natomiast wzrost niezrównoważony nachylony w kierunku produkcji dobra przez dany kraj importowanego nie sprzyja wzrostowi wymiany. Dotyczy to kraju małego.
Inaczej wygląda sytuacja w kraju dużym. Wzrost gospodarczy może również spowodować zmianę relacji wymiennej. W przypadku wzrostu gospodarczego nachylonego w kierunku importu relacje wymienne ulegną polepszeniu. Odwrotna sytuacja (eksport) spowoduje że relacje wymienne ulegną pogorszeniu. Jeżeli straty z powodu pogorszenia terms of trade przewyższą korzyści ze wzrostu gospodarczego, mówimy o wzroście zubażającym. Mechanizm: wzrost gospodarczy -> wzrost podaży (np. surowca) -> pogorszenie terms of trade na rynku światowym ->obniżenie ceny (np. surowca) -> zmniejszenie wpływów z eksportu.
Wzrost gospodarczy może wynikać z postępu technicznego i przyrostu zasobów czynników produkcji
Postęp techniczny – proces doskonalenia środków produkcji, metod wytwórczości, przedmiotowych warunków pracy i produktów. Istotną cechą postępu jest to, że pozwala wyprodukować więcej przy takim samym nakładzie, lub tyle samo przy mniejszym nakładzie czynników produkcji.
Postęp techniczny neutralny (czynnikowo neutralny) – przyczynia się jednakowo do zmniejszenia potrzebnych nakładów kapitału i pracy. Gdy spadek nakładu pracy/kapitału następuje w szybszym tempie mówimy odpowiednio o postępie technicznym pracooszczędnym i kapitałooszczędnym. Strona 129
Twierdzenie Rybczyńskiego - w małym kraju, a więc w warunkach niezmienionych relacji cen na rynku światowym, wzrost zasobów wyłącznie jednego czynnika produkcji, przy niezmienionym poziomie drugiego, prowadzi do wzrostu produkcji dobra zużywającego przede wszystkim czynnik, którego zasoby się powiększają oraz do zmniejszenia produkcji dobra, w wytwarzaniu którego potrzebny jest przede wszystkim czynnik produkcji, którego zasoby nie ulegają zmianie.