2 Нче бүлектә бирелгән текстны файдаланып, с2 биремен үтәгез. Яза башлар алдыннан, биремнең номерын күрсәтегез.

С2. “ - Юк, - дин уйлады Рөстәм. - Мин жуҗа кеше. Өйгә генә түгел, үземнең язмышыма, киләчәгемә хуҗа. Миңа авыл ошый... Бәлки, минем бәхетем шушындадыр. Аның әбисе: “Кеше бәхет эзлән читкә киткәндә, туган җире елан калыр”, - ди торган иде” юлларында әйтелгән фикерне сез ничек аңлыйсыз? Фикерегезне дәлилләү өчен, укылган тек­сттан 2 мисал китерегез. Файдаланган җөмләләрне тулысынча языгыз яки номерларын күрсәтегез.

Сочинениенең күләме 70 сүздән дә ким булмаска тиеш. Сочинениене чиста һәм танырлык итеп языгыз.

X вариант

1. мче бүлек

Текстны тыңлагыз һәм С! биремен эшләгез. Башта биремнең номерын, аннары изложение текстын языгыз.

С1. Текстны тыңлагыз һәм кыска изложение языгыз.

Текстны тыңлагач, микротемаларны (мәгънәви кисәкләр­не) билгеләгез.

Изложение текстның һәм микротемаларның төп эчтәлеген ачарга һәм аның күләме 70 сүздән ким булмаска тиеш. Изложениене чиста һәм танырлык итеп языгыз.

2. нче бүлек

Текстны укыгыз һәм А1 -А7; В1-В9; С2 биремнәрен үтәгез.

Җилкәннәр җилдә сынала

1) Аналарның бөтен мәхәббәте, бөтен җылысы ярдәмгә мохтаҗ балаларга тиючән. 2) Фәнияр да бу хакта белә: язмыш ныграк кыерсыткан саен, әнкәсенең якынлыгын күбрәк тоя ул. 3) Ананы дөньяда һични алыштыра алмый. 4) Ул - кешелекне тотып торучы алтын багана.

5) Әмма яшьлек ярсуыннан тау чишмәседәй ургып торучы йөрәккә ана назы гына аз, ана кайгыртуы гына җитми. 6) Күңел үзенең ишен эзли. 7) Куанычларың булганда бергә куанырлык, кайгы-хәсрәт килгәндә юатырлык, егылганда кул сузарлык, ял­гышканда төзәтерлек, эшләп арганда иркәләрлек, назга сусаган­да кочагында эретерлек кеше табасы килә. 8) Ә Фәнияр кебек кешеләргә мондый иш табу - кыен эш. 9) Шуңа күрә ул үзенең авыруын капларлык эшләр башкарырга, тормышта яшьтәшләреннән бер як белән дә калышмаска тели, туктаусыз көрәшә.

10) Көрәш ул сабантуйларында кулыңа тастымал урап кемнәрнеңдер биленнән алу гына түгел. 11) Тормыш өзлексез көрәштән гыйбарәт: көчлеләр ега, көчсезләр егыла.

12) Фәниярга бер генә җиңүнең дә көрәшсез килгәне юк әле. 13) Кулларына каләм тотып бер юл шигырь язар өчен дә, замандашларыннан артта калмаска теләп, тырышып-тырмашып уку да, хәтта мәхәббәт өчен дә көрәшергә, язмыш куйган ятьмәләрне ертырга кирәк. 14) Фәнияр яшендәге кешеләргә мәхәббәт үзеннән-үзе бирелә. 15) Кыз белән егет очрашалар, та­нышалар, кавышалар. 16) Дини карашлар да, милләт аермасы да - берни дә киртә була алмый бездә. 17) Кешеләр йөрәгенә таби­гать тарафыннан салынган байлык - мәхәббәт, башкалар өчен вакыты җиткәч килергә тиешле нәрсә булса, Фәниярга яулап алынасы, көрәштә табыласы бәхет. 18) Бары үзенә генә кагылган эштә Фәниярның сынатканы юк, ләкин мәхәббәттә ике кеше катнаша. 19) Монда инде һәр ике якның тигез тартылуы кирәк. 20) Шунсыз көчәнү файдасыз.

(Ф.Яруллин буенча*)

48

49

Хезмәткә хөрмәт

2) Бу сүз - ана исеме белән янәшә торырлык олы сүз. 3) Икмәк турында бер генә көн уйламый калган кеше бармы икән

дөньяда? 4) Күпме шигырь, күпме роман язылган икмәк турым

да! 5) Шулай да мин үземнең сүзләремне: “Без икмәкне ихтирам

итә беләбезме?” - дип башларга телим.

6) Чыннан да, шулкадәр мактаулы, олы, шулкадәр изге Ь

налган йортыбызга бәхет алып килгән икмәкне ихтирам

1 Икмәк.