3. С# программалау тілінің негізі. Айнымалыларды жариялау. Айнымалыларды инициялизациялау олардың көріну облысы.

C # -та айнымалыларды жариялау синтаксисі келесі түрде болады:

Мәліметтер типі Иденфикатор;

Мысалы,

int і;

Бұл оператор int типті і айнымалысын жариялап тұр.Компилятор бұл айнымалыны мәнімен инициялизацияланбағанша қолдануға мүмкіндік бермейді.

Айнымалы жарияланған соң,оған мәнін = арқылы береміз:

і=10;

Бір мезгілде айнымалыны жариялап және оны инициялизациялауға болады.

int i=10;

Егерде бір операторда бірнеше айнымалы жарияланса және де ининциялизацияланса,онда олар бір типтен болу керек.

int i=10,y=20; // x және y int типті

Әртүрлі типті айнымалыларды жариялау үшін бөлек-бөлек операторларды пайдалануға тура келеді.Көпшілік жарияланым ішінде әр түрлі типтегі мәндерді меншіктеуге болмайды.

int x=10;

bool y=true; // true немесе false қайтаратын айнымалыны құрады.

int x=10,bool y=true; // Бұл компиляциядан өтпейді!

//Осы белгіге назар айдарсаңыз ол түсініктеме(комментарий). // кезегі өзінен кейін тұрған мәтінді түсініктеме екенін білдіреді.Бұл тек адамдарға программаны дұрыс түсіну үшін оқу үшін қазжет.Өзі прогрпмманың бөлігі боп табылмайды.

Айнымалыларды инициализациялау C # -та қауіпсіздікті қамтамасыз ету мысалын көрсетеді.

Қысқаша айтқанда, C # -та компилятор кез-келген айнымалы қандай да бір операцияға қолданбай тұрып,бастапқы мәнінде инициялизацияланғанын талап етеді.

C # -та айнымалыларды қолданбас бұрын инициялизациялау үшін 2 әдіс қолданылады.

• Класс не структураның жолы боп табылатын айнымалылар анық инициялизацияланбаса, келісім бойынша нольге тең болады

• Әдіске қатысты айнымалылар кодта кез-келген мәні қолданылатын оператордың пайда болуына дейін анық инициализациялануы тиіс.

Мысалы, C # -та келесі түрде жазбау қажет:

public static int Main()

{ int d;

Console.WriteLine(d); //Бұлай болмайды!

//d –ны қолданбас бұрын инициализациялау керек.

return 0;}

Бұл кодта назар аударсаңыз Main() әдісі void орнына int қайтарып тұр.Егерде сіз осы қатарларды компиляцияға жіберер болсаңыз,қате жөнінде хабарлама аласыз.

Use of unassigned local variable ‘d’

Келесі операторды қарастырайық:

Something objSomething;

С# та бұл қатар тек бір Somеthing обьектісіне сілтеме құрады,бірақ бұл сілтеме ешқандай д обьектке бағытталмайды.Осы айнымалы арқылы кез келген әдіс не обьект сипатын шақыру ол қатеге әкеледі.

С# та обьектіге сілтеменің құрылуы new кілттік сөзін пайдалану арқылы жүзеге асады.Әуелде ,мысалда көрсетілгендей,сілтеме құрылады,сосын ол обьектіге орнатылады:

objSomething=new Something();//үйімде Something ті құрады.

Айнымалылардың көріну облысы

Айнымалылардың көріну облысы немесе контекст- бұл кодтың бөлігі, берілген айнымалының қолжетімділік аймағы .Жалпы жағдайда мұндай аймақ төменде көрсетілген ережелер арқылы сипатталады:

• Қатар,класстың мүшесі ретінде таныс,бұл аймақта қамтитын клас қатары бар болған кезде, көріну облысында орналасады.

• Жергілікті айнымалы, фигуралы жабу жақшасы жарияланған оператор не әдістің соңғы блогын көрсетпегенше,көріну облысында орналасады.

Жергілікті айнымалы for, while цикл операторларында жарияланады.

4. C#-тың алдын ала анықталған мәндер типі. Main() әдісі.

C#-та деректер типінің екі категориясы бар:

• мәндер типі

• сілтемелі типтер

Олардың айырмашылығы: сілтемелі тип сілтемені мәнге сақтаған кезде, мәндер типі мәліметтерді тікелей сақтайды.

Мәндер типі жадының стек аймағында сақталады.

C#-тың алдын ала анықталған мәндер типі

Кіріктірілген типтер бүтін және жылжымалы үтірі бар сандарды, символдық және бульдік типтер сияқты примитивтерді көрсетеді.

Бүтін санды типтер

C# тілі 8 алдын-ала анықталған бүтін санды типтерді қолдайды:

Аты	CTS типі	Сипатталуы	Диапазоны
sbyte	System.SByte	Таңбамен 8-битті бүтін	-128:127 (-2: 27-1)
short	System.Int16	Таңбамен 16-битті бүтін	-32 768:32 767 (-215: 215-1)
int	System.Int32	Таңбамен 32-битті бүтін	-20 147 483 648:2 147 483 647 (-231: 231-1)
long	System.Int64	Таңбамен 64-битті бүтін	-9 223 372 036 854 775 808: 9 223 372 036 854 775 807 (-263: 263-1)
byte	System.Byte	Таңбасыз 8-битті бүтін	0:255 (0: 28-1)
ushort	System.Uint16	Таңбасыз 16-битті бүтін	0:65 535 (0: 216-1)
uint	System.Uint32	Таңбасыз 32-битті бүтін	0:4 294 967 295 (0: 232-1)
ulong	System.Uint64	Таңбасыз 64-битті бүтін	0:18 446 744 073 709 551 615 (0: 264-1)

Жылжымалы үтірі бар тип

Аты	CTS типі	Сипатталуы	Таңбалар саны	Диапазоны
float	System.Single	Дәлдігі біреулік жылжымалы нүктемен 32-битті	7	±1.5×10-45-нен ±3.4×1038-не дейін
double	System.Double	Дәлдігі екілік жылжымалы нүктемен 64-битті	15/16	±5.0×10-324-нен ±1.7×10308-не дейін

Float типті айнымалылар жылжымалы нүктелі кіші мәндерге арналған.double типті мәліметтер Float қарағанда дәлірек.Егер мәнді Float ретінде спецификациялау керек болса,оған F символын қосу керек:

Float f=12.3F;

Ондық тип

Дәлдігі жоғары жылжымалы нүктесі бар сандарды көрсету үшін decimal ондық типі қарастырылған:

Аты	CTS типі	Сипатталуы	Таңбалар саны	Диапазоны
decimal	System.Decimal	Дәлдігі жоғары тоғыздық нотациядағы жылжымалы нүктесімен 128-битті	28	±1.0×10-28-нен ±7.9×1028-не дейін

decimal типі қаржылық операцияларға арнайы тағайындалған. decimal-ды қолдану есеп-қисап өндірісіне әсер ете алады.

Мәннің double, float немесе бүтін емес, decimal типті екенін көрсету үшін мәнге M символын қосу керек (немесе m):

decimal d = 12.30M;

Бульдік тип

bool типі C#-та – true немесе falce бульдік мәндерін сақтау үшін қолданылады.

Аты	CTS типі	Таңбалар саны	Мәндері
bool	System.Boolean	–	True немесе falce

bool мәндерінің бүтіндерге және керісінше анық емес құрылуы мүмкін емес. Егер айнымалы bool ретінде жарияланса, онда тек true немесе falce-ты қолдануға болады.

Символдық тип

C#-та бірлік символдарды сақтау үшін char деректер типін қолдайды.

Аты	CTS типі	Мәндері
char	System.Char	Бөлек 16-битті символды ұсынады

char типті литералдар бірлік символды тырнақша ішіне жазылады, мысалы ‘A’. Егер екілік тырнақша ішіне жазса құрастырушы қате туралы хат шығарады.

Main ( ) әдісі

C#-тағы программалар main() әдісінен басталады. Бұл int немесе void типінің мәнін қайтаратын кластың құрылымдық әдісі болуы керек.

Көбінесе public модификаторы анық көрсетіледі, өйткені бұл әдіс анықталуы бойынша программадан тыс шақырылуы керек. Негізінен, кіріс нүктесінің әдісіне қолжетімділіктің қай дәрежесін тағайындау маңызды емес. Оны private деп белгілесе де іске қосылады.

Main()-нің көптік әдістері

C#-тың Windows-қосымшасы немесе консольдігі құрастырылып жатқан кезде (компилируется), үндеместік заңы бойынша компилятор кез-келген класта тура Main() әдісін іздейді және оны программаның кіру нуктесі етеді. Егер Main()-нің бірден көп әдісі болса, құрастырушы қате туралы хат қайтарады. Мысалы келесі DoubleMain.cs атты кодты қарастырайық:

using System;

namespace Wrox

{ class Client

{ public static int Main ( )

{ MathExample.Main ( );

return 0; }

}

class MathExample

{ static int Add(int x, int y)

{ return x+y; }

public static int Main ( )

{ int l=Add (5,10) ;

Console.WriteLine (i) ;

return 0; }

}

}

Бұл жерде Main() әдісін қамтитын екі класс бар.