1. Саясат қоғамдық құбылыс ретіндегі теориялық-әдістемелік негізін анықтаныз.

Қоғамдық құбылыс ретінде саясат белгілі бір әмбебаптылықпен , көпқырлылықпен сипатталады. Ол біздің қоғамымыздың барлық жерінде көрініс тауып, өзінің негізгі қызметі – басқаруды атқарады., яғни саясат адамның тіршілік әрекетінің маңызды салаларында көрініс табады. Сондай-ақ саясат рухани өмірмен де өзара қатынаста, яғни дінмен, моральмен, өнермен, идеологиямен үйлесімді болады. Яғни, саясат мемлекетпен, мем. билікпен тығыз байланысты. Саясаттану пәні қоғамның саяси саласын, оның даму заңдылықтарын, басқаруды, оның құрылысы мен жұмыс істеуін зерттейді. Ол адамзаттың демокр. қоғамдағы құқығы, еркіндігі мен міндеттері, жеке адамның саяси құқықтық жағдайы, қазіргі замандағы сан түрлі саяси идеялық көзқарастар, жаңаша саяси ойлаудың мәні, қазіргі дүниежүзілікдамудың қозғаушы күштері туралы түсінік береді. Ол бір жағынан, жиналған деректерді қорытады, екінші жағынан, құбылыстардың өзара ұқсастығы бойынша болашаққа болжам жасайды. Ол адам-ң мүддесін түйістіретін ж/е қоғам тұтастығын сақтайтын қоғамдық өмір-ң реттеуші функциясы. Саясаттың осы функциясы оған жеткілікті түрде әмбебаптылық сипат береді, себебі саясат адам-ң тіршілік әрекетінің негізгі сферал-ғы қоғ-ң барлық құрылымдық әрекет-ң белсенділігін бақылауға ж/е бағыт беруге міндетті. Осы негізде саясат әлеу-к мазмұны б/ша өте кең мағынаға ие. Саясаттану-ң пәні жөнінде алыс, жақын шетелдік болсын, біз-ң ел-ң ғалым-ң арасында болсын бірыңғай, жалпы жұрт танып, мойындаған анықтама, тоқтам жоқ. БҰҰ-ң Білім беру, ғылым ж/е мәдениет мәселе-і жөніндегі ұйымы (ЮНЕСКО) басшылығымен 1948ж Парижде өткен саясаттанушы-ң Х/а коллоквиумында саясаттану пәні мына бөлімдерден тұрғанын жөн деп тапты: 1)саяси теория-р (ол-ң пайда болуы, дамуы ж/е қазіргі кездегі қызметі); 2) саяси институт-р (конституция-р, айм-қ ж/е жергілікті басқару; көпшілік әкімшілігі, саяси институт-ды салыстырып зерттеу); 3) партия-р мен қоғ-қ ұйым-р; 4)қоғ-қ пікір; 5) х/а саясат (х/а ұйымдар, х/а құқық). Саясаттану пәні қоғ-ң саяси саласын, оның даму заңдылықтарын, қазіргі саяси өмірді ұйымдастыруды, басқаруды, оның құрылысы мен жұмыс істеуін зерттейді.

Саясат дегеніміз қоғамның ішіндегі үлкен топтар, сондай-ақ билікті орнатуға, сақтауға, бөлуге бағытталған қоғамдық ұйымдарарасындағы қарым қатынастарды айтады. Саясат гректің «полис» қала деген сөзінен пайда болған. Саясат кең мағынада қоғамның саяси өмірін бейнелейді, ал тар мағынасында билік үшін күресті білдіреді. 17ғ. дейін саясатты бағыныштыларды қоғамдық басқару ретінде қарастырып келді. Ал 18ғ. бастап саясатты билік пен байланысты қатынас ретінде түсіне бастады. Сайып келгенде, саясаттану дегеніміз – саясат туралы, саясаттың адам және қоғам арасындағы қарым қатынастары туралы жинақталған ғылым.

2 Саясаттанудың әдістері мен функцияларын сипаттап, қоғамда алатын рөлі мен мәнін анықтаныз

Саясаттану – саясат туралы, яғни мемл. ж/е қоғамдық істер туралы ғылым (гр.politixa- мемл. ж/е қоғамдық істер). Бірақ бұл терминологиялық анықтама с-ну пәнінің мәнін толық аша алмайды. Бұл терминнің мазмұны белгілі дәрежеде ғылыми зерттеу объектісін, ғылым пәнінің іздену аясын көрсетеді. Саяси білімдер жүйесінде с-ну ерекше орын алады ж/е оның өзіне лайықты мәртебесі болуы к/к. Саясаттануда саяси шынайылықтың генетикалық негізі, қоғамдағы орны, құрылымы, пайда болу, даму ж/е қызмет ету заңдылықтары анықталады. Яғни, саясаттанудың пәні саяси шынайылық екен. С-нуда субъект-субъектілік саяси қатынастар проблемасы да айтарлықтай орын алады. С-ну пәнінің ерекшелігіне байл/ты саяси білімдер жүйесінде с-ну ерекше, біріктіруші функцияны орындайды деуге болады. Егер с-ну саяси шынайылықты тұтастық ретінде қарастырып, оның пайда болу, даму ж/е қызмет ету заңдылықтарын зерттесе, саяси білімдердің жеке элементтері бұл тұтастықтың жеке бөліктерін зерттейді. Ұзақ уақыттар бойы кеңестік қоғамдық ғылымда ғана емес, барлық жерде саясаттану проблемалары мемлекет ісін зертеумен байл/ты қарастырылып келді. Қазіргі уақытта ТМД елдерінде сассаттану ғылым ретінде даму үстінде, ал бұл саяси білімдер жүйесін сапалы түрде жаңарту, төл ғылым-теориялық, методологиялық негіздерін жасау қажеттілігін көрсетіп отыр. Өткендегі қоғамтанудың методологиялық, дүниетанымдық ж/е жалпытеориялық негізгі тарихи материализм болғаны белгілі. Сонымен, с-ну саяси білімдер жүйесін сапалы түрде жаңарту, оның теориялық-методологиялық ареалын құру, рухани базасын кеңейту, оның догматизмнің, КОКП-ның тарихи тәжірибесіндегі апологетиканың құрсауынан құтқару үшін қажет. Тарихи електен өткізіліп саяси мәдениетте жинақталған консерваторлардың да, реформистердің де, революционерлердің де әрекеттерін бар ерекшеліктерімен қоса қамтитын адамзаттың дүниежүзілік саяси тәжірибесі біздің рухани игілігімізге айналуы тиіс. Саясаттану ғылым ретінде осы мәдениеттің теориясы және методологиясы болып табылады. Осылайша саясаттанудың ғылым ретіндегі маңыздылығы - адамдар өмірінде өшпенділіктен ынтымақтастыққа өтуді қамтамасыз ету болып табылады. Оны тағы да Жеке тұлғаның саяси әлеуметтену мәселелерін шешудегі, индивидті саяси қатынастардың белсенді субъектісіне, саяси тіршілік иесі айналуындағы рөлдерін айқын байқай аламыз.