16. Дүние жүзіндегі әйгілі іс-шараларға талдау жасау.

Бүгінгі күндері демалыстың сәнді де, әсерлі түрі бұл оқиғалы туризм деп айтуға болады. Кез-келген талғамдағы планетаның әсерлі оқиғалыына қатысу, мысалы, Евровидение, «Формула-1» жарысы, футболдан әлем чемпионаты. Қандай мәдени, спорттық немесе ойын-сауықтыру шараларына баратыныңызды өзіңіз таңдайсыз. Бразилиядағы фестиваль немесе Миландағы сән көрсетілімдері, Пекиндегі аэрокосмостық өндіріс жетістіктерінің көрмесі немесе Мюнхендегі «Октоберфест» Бүкіл әлем өзінің қызықты да, ұмытылмас оқиғаларымен сіздің келуіңізді күтеді. Оқиғалы туризм өзіне не керек екенін білетін, өзінің демалысын өзі жоспарлайтын қуатты, заманауи адамдар арасында танымалдылық алып барады. Әр күн сайын планетамызда көптеген қызықтар болып жатыр! Оқиғалы туризм – сіздер таңдаған және арнайы сіздерге арналып дайындалған мереке. Егер туризм жайында айтатын болсақ, онда туризм ұлттық және жаһандық немесе халықаралық деп бөлінеді. Бұл туризмнің тематикасы қиынырақ және шараның мазмұнына тәуелді. Мысалыға, Олимпиадалық ойындарды өткізу мен чемпионаттарды спорт біріктіреді, ал тамақ фестивальдары мен демонстрацияларын тамақ біріктіреді.

Оқиғалы туризмнің басымдылығы оның басқа туризм түрлерімен сәйкес келуі: рекреациялық туризммен, ауыл туризмімен және басқа да түрлерімен байлныстырады. Жоғарыда спорттық оқиғалы туризмі туралы айтылған болатын. Әртүрлі марапаттау шараларының өткізілуі, сән көрсетілімдері, шоу-бизнес және эстрада жұлдыздарының концерттері – бұның барлығы оқиғалы туризмі. Келесі мәліметтерге тоқталсақ. Ұлттық мерекелерге қызығушылар үшін – АҚШ-қа қош келіпсіздер! Бұл жерде ай сайын мереке: ақпандағы бәліш күні және сурка күні, наурыздығы қасиетті Патрик күні, сәуірдегі арболистер күні, мамырдағы аналар күні, маусымдағы әкелер күні және тағы басқалар. Шынында, бұндай жағдайда тек бір ғана штатқа бару жеткіліксіз.

Тек тағам жайлы айтып қана қоймай, сусындар карнавалдарын ұмытпаған жөн. Ең танымал сыра фестивальдері Германия мен Чехияда өтеді. Ал шарап фестивальдері Лимасолда болады.

«Мерекелі» мемлекет репутациясына ие мемлекеттердің бірі Италия. Жыл сайын ақпан айында өткізілетін ең танымал карнавал Венецияда. 10 күн ішінде қалада 18 ғасырдағы атмосфера пайда болады, кавалькады, дәстүрлі церемониялар, парадтар және шулы көшелердегі маскарадтар. Жыл сайын Венециядағы карнавалға әртүрлі мемлекеттен 500 мыңнан аса туристер келеді. Карнавал Истрия пираттары ұрлап кеткен венециялық қыздардың бостандығына арналған Festa delle Marie мерекесімен ашылады. Мерекелік шара Қасиетті Петр сарайынан басталып, Қасиетті Марк сарайынан аяқталады. Мереке бимен және конфеттиден жасалған салюттермен жалғасады. Сонымен қатар ақпан айында Виареджода карнавал өтеді. Карнавал музыкалық топ және оркестр өнер көрсететін, маскарад, мереке өтетін Пьяцца Мациниден басталады. Бұл карнавал танымал адамдарға, белгілі саяси тұлғаларға пародия жасайтын үлкен қуыршақтардың қатысуымен танымал. Карнавал бірнеше күнге созылады. Парад фейерверкпен аяқталады. Ченто қаласы Рио де Жанейро қаласымен ұқсас, сондықтан бұл жерде бразилиялық балериналар билейді. Иврей қаласында парад апельсинмен атысумен аяқталады. Бұл дәстүр 1195 жылдан бастау алып келеді. Қаланың тұрғыны Виолетта «алғашқы неке түніне байланысты дворяндық құқыққа» қарсы шығып, өзінің қожайынын басын шауып, балконнан лақтырып жібереді. Халық оны қолдайды және дворяндарды фасольмен атады. Уақыт өте келе фасольды апельсинге ауыстырды. Тәттiқұмарларға италиялық Перуджа Қалашығына қазан айында бет алуға болады, себебі онда шоколад фестивалi жыл сайын жүргiзiледi. Бұл шоколад фестивалінің ерекшелігі онда әртүрлі ассортименттегі шоколад түрлері ұсынылады.

Францияда танымал карнавал 1294 жылдан бері ақпан айының аяғы мен наурыз айының басында Ницца қаласында өтеді. Онда әдеттегідей 1 млн аса турист қатысады. Король мен ханшайымды таңдайды. Орталық шаралар «гүлді соғыстар» және «бастар парады» (2т және 12м өлшеміндегі үлкен бастар макеті қала бойынша көлікпен алып жүргізіледі)

Әдеттегідей қарашаның үшінші бейсенбісінде, дәл түнгі 12-де, франциялық жерге "жаңа божоле" мейрамы келеді, яғни Лионнан солтүстік шағын аймақта жасалынған жас шараптар мейрамы. "Божоле нуво" (Beaujolais Nouveau) мейрамы Францияда 20 ғасырдың ортасында пайда болды. Бұл шараптар "гамэ" жүзімі сұрыпынан жасалынады. Кейбір францияның монархтары божолені "жиіркенішті ішімдік" деп атады және үзілді-кесілді оны өздерінің үстелдеріне қоюға тыйым салды. Ереже бойынша, Божоле ұзақ сақталмайды, бірақ бородо мен бургундия шарапарына қарағанда тезірек піседі. Дегенмен божоле бастапқыда ерекше дәмімен бай.

Ойлана келе, Божоле шарапшылары өзінің тауарларының кемшіліктерін түзету үшін, алдыңғы үшінші бейсенбілік мейрамына, жаңа шарап егістігіне мақсат қойды. Осы маркетингтік - жарнама жүргізу табыспен аяқталды, енді бүгінгі күнге дейін "Божоле нуво" сатылымы тек Францияда ғана емес, шет мемлекеттерде де сатыла басталды. Ақырындап келе мейрам өзінің дәстүрімен алға өрбіді, өсті. Қарашаның үш бейсенбісі "шарапшының күні" болды, күндіз ел қыдырып, биылғы егіс неғұрлым сәтті өткенін бағалауға мүмкіндіктері болды. Дәстүрге сай, мейрам Божо қалашығынан бастау алады. Жүзім талынан жасалынған факелды қолға алып, орталық алаңға дейін әкеліп, мерекелік салтанатпен "Божоле нуво" мейрамы ары қарай шет мемлекеттерге дейн жалғасады [7].

Үшінші бейсенбіге дейін, бірнеше күн бұрын шағын ауылдардан Божоле аймағындағы қалаларға жас шараптың миллиондаған шөлмектері жарнама ретінде таратылады. Нәтижесінде бұл шарапты дүкендерде, дәмханаларда, мейрамханаларда және түнгі клубтарда тағатсыздана күтеді. Осы көңіл көтеретін орындардың қожайындарына жас шарап мейрамын өткізу- үлкен мәртебе және абыройдың ісі. Өндірушілердің арасында тіпті жарыс болып жатады, кім бірінші өзінің шарабын қаланың ана немесе өзге бөлігіне жеткізеді. Барлық жеткізу көліктері қолданылады: мотоцикл, жүк көлігі, тікұшақ, Конкорд ұшақтары, рикшалар пайдаланылады. Бұл мейрамның танымдылық себеін айтып түсіндіру мүмкін емес. Жаңа Божоле мейрамы –Fetedes Sarmentelles - Боже қаласында өтеді. Мейрам бағдарламасында дәм сарапшыларға арналған конкурс жарияланады. Бұл кеш кешкі аспен және әртіс музыканттармен өтеді. Кештің аяғы марш шамшырақтармен, спектакль қойылымдарымен, Божоле Нуво нұршашуымен және би кешімен аяқталады.

Испанияда карнавалдардың орталығы Канар аралдары болып табылады (Санта Круз Тенерифе аралының астанасы). 18 ғасырдың екінші жартысынан бастап бұл жерде маскарадты мерекелер өткізіледі. Сонымен қатар «жұмыртқа соғысы» танымал. Бүгінгі күндері бұл атыс конфетти және серпантинге ауыстырылған. Орталық шара түйе үстінде атысу және «сардинаның жерленуі» өте танымал. Ал, көкөніс пен жемістерді қалайтындарға Испания қалаларына баруға болады. Испания елінің Буньол қалашығында тамыздың соңғы аптасында,томат (қызанақ) фестивальі өтеді. Бұл фестивальдің ерекшелігі, соңында қызанақтармен атысумен аяқталады. Ал жай ғана әр түрлі жемістерді сатып алу үшін,мамыр айында өтетін жемістер мейрамына, яғни Тайландқа баруға болады. Карнавалдың табынушылары ол тек Бразилияға ғана емес, сонымен қатар Германия, Уругвай, Аргентина қалаларына баруға мүмкіндіктері бар. Негізінен карнавалдың отаны Италия, соның дәлелі ретінде ең көне заманнан келе жатқан, ақпан айында Венеция қаласында өтетін карнавалды атап айтсақ болады [8].

Егер сіз ортағасырлар атмосферасына тап болуды армандасаңыз немесе жағажайда үлкен паэлье дайындағыңыз келсе, және Сан Фермин мерекесінде бұқалармен жылдамдыққа жарысқыңыз келсе Испания мемлекетінде ұйымдастырылатын оқиғалы барсаңыз болады. Ақпан айындағы карнавалдар: жарқын карнавалдық мерекелер, Ситжесте (Каталония), Санта Круз де Тенерифе (Канар аралдары), Кадисе (Андалусия), және Испанияның басқа қалаларында 11-15 ақпан Теруэльдегі ғашықтар мерекесі. 14 ақпанға арналған қаланың мавзолейінде жерленген атақты ғашықтардың қайтыс болған күні. 22-24 сәуір маврлар және христиандар соғысы. Аликантеде. Өте керемет костюмдер көп ғасырлық тарихи шараларды өзіне біріктіреді. 30 сәуір Франциядағы шетелдік легиондар күні. Кастельнаудариде өткізіледі. Легионның оқу орталығында қаруланған демонстрация, бөлімшенің аумағы бойынша серуендеу, түскі тамақ, балалар үшін анимация. 2 мамыр шарапты жылқылар Каравика де ла Круз дәстүрлі мерекесі. Бұл жерде алтын және жібектермен әшекейленген тірі жылқылар спектаклі өтеді. 27-29 Леридедегі ұлулар фестивалі.12000 қатысушылар 12 тонна жүзім ұлулары, парадтар, музыка, дегустация, аспаздар конкурсы. Маусым айы Ситжеседегі Corpus Christi мерекесі (Каталония). Испанияның барлық тұрғындарын өзіне тартатын тірі гүлдерден жасалған кілемдер ұсынылады. Маусымнан тамызға дейін Грек өнеріне арналған халықаралық фестиваль (Барселона): цирк, театр, музыка, пластика, және кез келген шынайы жанрлар. Қыркүйек айы Испания бойынша шарап фестивалі: жүзім терімінің аяқталуына бірінші жас шараптың құрметіне ұйымдастырылады. 1 қыркүйек «Желкендер фестивалі», Кадакес. Қаланың бухтасына желкенді балықшы қайықтары жиналады. Қыркүйектің екінші жексенбісі Эскалдағы балықшылар мерекесі. 18 ғасырдағы жергілікті балықшылар өмірінен театрланған қойылым көрсетіледі. Эскал жағажайынан балықшылардың теңізге шығуы, балық аулау сәті, жағаға оралу, торды тарту, балықты кесу және қуыру. 18-25 қыркүйек Картахендегі римдіктердің және карфагендердің мерекесі. Екі империяның қарсы тұруы: теңіздегі соғыстар, рим жауынгерлерінің шығарылуы, картахена үшін соғыс, кешке жеңіс маршы.

Әр сейсенбі Бесалу қаласында Каталония үшін ауыл өнімдері нарығы өзінің шұжықтарымен және етті өнімдерімен, жергілікті шараптармен және ликерлармен танымал.

Ең ерекше және елеулі оқиғалардың бірі ол Ситхесе қаласындағы (Испания) Кристи корпусы. Маусым айында бұл қала баққа айналады, яғни үйлер, көшелер, қала арналары, барлығы гүлмен безендіріледі. Гүлдер барлық жерде болады. Айтылмыш уақиға романтиқтер мен көріктің әуесқойларына қолайлы [9].

Бразилияда да карнавал ақпан айында өткізіледі. Ол 7 күнге созылады және «чемпиондар парады» аяқталады. Парадта әртүрлі самба би мектептерінің өкілдері қатысады. 1984 жылы арнайы самбодром салынды, 700 м ұзындықтағы және 13 м ендіктегі аллеямен бірге. Карнавалға қатысу Буэнос Айрес - Монтевидео (Уругвай) - Порто Бело (Бразилия) - Бузгос (Бразилия) - Рио-де -Жанейро круизімен бірлестіреді

17. Оқиғалы туризмнің әлемдегі дамуына талдау жасау. Бүгінгі күндері демалыстың сәнді де, әсерлі түрі бұл оқиғалы туризм деп айтуға болады. Кез-келген талғамдағы планетаның әсерлі оқиғалыына қатысу, мысалы, Евровидение, «Формула-1» жарысы, футболдан әлем чемпионаты. Қандай мәдени, спорттық немесе ойын-сауықтыру шараларына баратыныңызды өзіңіз таңдайсыз. Бразилиядағы фестиваль немесе Миландағы сән көрсетілімдері, Пекиндегі аэрокосмостық өндіріс жетістіктерінің көрмесі немесе Мюнхендегі «Октоберфест» Бүкіл әлем өзінің қызықты да, ұмытылмас оқиғаларымен сіздің келуіңізді күтеді. Оқиғалы туризм өзіне не керек екенін білетін, өзінің демалысын өзі жоспарлайтын қуатты, заманауи адамдар арасында танымалдылық алып барады. Әр күн сайын планетамызда көптеген қызықтар болып жатыр! Оқиғалы туризм – сіздер таңдаған және арнайы сіздерге арналып дайындалған мереке. Егер туризм жайында айтатын болсақ, онда туризм ұлттық және жаһандық немесе халықаралық деп бөлінеді. Бұл туризмнің тематикасы қиынырақ және шараның мазмұнына тәуелді. Мысалыға, Олимпиадалық ойындарды өткізу мен чемпионаттарды спорт біріктіреді, ал тамақ фестивальдары мен демонстрацияларын тамақ біріктіреді.

Оқиғалы туризмнің басымдылығы оның басқа туризм түрлерімен сәйкес келуі: рекреациялық туризммен, ауыл туризмімен және басқа да түрлерімен байлныстырады. Жоғарыда спорттық оқиғалы туризмі туралы айтылған болатын. Әртүрлі марапаттау шараларының өткізілуі, сән көрсетілімдері, шоу-бизнес және эстрада жұлдыздарының концерттері – бұның барлығы оқиғалы туризмі. Келесі мәліметтерге тоқталсақ. Ұлттық мерекелерге қызығушылар үшін – АҚШ-қа қош келіпсіздер! Бұл жерде ай сайын мереке: ақпандағы бәліш күні және сурка күні, наурыздығы қасиетті Патрик күні, сәуірдегі арболистер күні, мамырдағы аналар күні, маусымдағы әкелер күні және тағы басқалар. Шынында, бұндай жағдайда тек бір ғана штатқа бару жеткіліксіз.

Тек тағам жайлы айтып қана қоймай, сусындар карнавалдарын ұмытпаған жөн. Ең танымал сыра фестивальдері Германия мен Чехияда өтеді. Ал шарап фестивальдері Лимасолда болады.

«Мерекелі» мемлекет репутациясына ие мемлекеттердің бірі Италия. Жыл сайын ақпан айында өткізілетін ең танымал карнавал Венецияда. 10 күн ішінде қалада 18 ғасырдағы атмосфера пайда болады, кавалькады, дәстүрлі церемониялар, парадтар және шулы көшелердегі маскарадтар. Жыл сайын Венециядағы карнавалға әртүрлі мемлекеттен 500 мыңнан аса туристер келеді. Карнавал Истрия пираттары ұрлап кеткен венециялық қыздардың бостандығына арналған Festa delle Marie мерекесімен ашылады. Мерекелік шара Қасиетті Петр сарайынан басталып, Қасиетті Марк сарайынан аяқталады. Мереке бимен және конфеттиден жасалған салюттермен жалғасады. Сонымен қатар ақпан айында Виареджода карнавал өтеді. Карнавал музыкалық топ және оркестр өнер көрсететін, маскарад, мереке өтетін Пьяцца Мациниден басталады. Бұл карнавал танымал адамдарға, белгілі саяси тұлғаларға пародия жасайтын үлкен қуыршақтардың қатысуымен танымал. Карнавал бірнеше күнге созылады. Парад фейерверкпен аяқталады. Ченто қаласы Рио де Жанейро қаласымен ұқсас, сондықтан бұл жерде бразилиялық балериналар билейді. Иврей қаласында парад апельсинмен атысумен аяқталады. Бұл дәстүр 1195 жылдан бастау алып келеді. Қаланың тұрғыны Виолетта «алғашқы неке түніне байланысты дворяндық құқыққа» қарсы шығып, өзінің қожайынын басын шауып, балконнан лақтырып жібереді. Халық оны қолдайды және дворяндарды фасольмен атады. Уақыт өте келе фасольды апельсинге ауыстырды. Тәттiқұмарларға италиялық Перуджа Қалашығына қазан айында бет алуға болады, себебі онда шоколад фестивалi жыл сайын жүргiзiледi. Бұл шоколад фестивалінің ерекшелігі онда әртүрлі ассортименттегі шоколад түрлері ұсынылады.

Францияда танымал карнавал 1294 жылдан бері ақпан айының аяғы мен наурыз айының басында Ницца қаласында өтеді. Онда әдеттегідей 1 млн аса турист қатысады. Король мен ханшайымды таңдайды. Орталық шаралар «гүлді соғыстар» және «бастар парады» (2т және 12м өлшеміндегі үлкен бастар макеті қала бойынша көлікпен алып жүргізіледі) Әдеттегідей қарашаның үшінші бейсенбісінде, дәл түнгі 12-де, франциялық жерге "жаңа божоле" мейрамы келеді, яғни Лионнан солтүстік шағын аймақта жасалынған жас шараптар мейрамы. "Божоле нуво" (Beaujolais Nouveau) мейрамы Францияда 20 ғасырдың ортасында пайда болды. Бұл шараптар "гамэ" жүзімі сұрыпынан жасалынады. Кейбір францияның монархтары божолені "жиіркенішті ішімдік" деп атады және үзілді-кесілді оны өздерінің үстелдеріне қоюға тыйым салды. Ереже бойынша, Божоле ұзақ сақталмайды, бірақ бородо мен бургундия шарапарына қарағанда тезірек піседі. Дегенмен божоле бастапқыда ерекше дәмімен бай.

Ойлана келе, Божоле шарапшылары өзінің тауарларының кемшіліктерін түзету үшін, алдыңғы үшінші бейсенбілік мейрамына, жаңа шарап егістігіне мақсат қойды. Осы маркетингтік - жарнама жүргізу табыспен аяқталды, енді бүгінгі күнге дейін "Божоле нуво" сатылымы тек Францияда ғана емес, шет мемлекеттерде де сатыла басталды. Ақырындап келе мейрам өзінің дәстүрімен алға өрбіді, өсті. Қарашаның үш бейсенбісі "шарапшының күні" болды, күндіз ел қыдырып, биылғы егіс неғұрлым сәтті өткенін бағалауға мүмкіндіктері болды. Дәстүрге сай, мейрам Божо қалашығынан бастау алады. Жүзім талынан жасалынған факелды қолға алып, орталық алаңға дейін әкеліп, мерекелік салтанатпен "Божоле нуво" мейрамы ары қарай шет мемлекеттерге дейн жалғасады [7].

Үшінші бейсенбіге дейін, бірнеше күн бұрын шағын ауылдардан Божоле аймағындағы қалаларға жас шараптың миллиондаған шөлмектері жарнама ретінде таратылады. Нәтижесінде бұл шарапты дүкендерде, дәмханаларда, мейрамханаларда және түнгі клубтарда тағатсыздана күтеді. Осы көңіл көтеретін орындардың қожайындарына жас шарап мейрамын өткізу- үлкен мәртебе және абыройдың ісі. Өндірушілердің арасында тіпті жарыс болып жатады, кім бірінші өзінің шарабын қаланың ана немесе өзге бөлігіне жеткізеді. Барлық жеткізу көліктері қолданылады: мотоцикл, жүк көлігі, тікұшақ, Конкорд ұшақтары, рикшалар пайдаланылады. Бұл мейрамның танымдылық себеін айтып түсіндіру мүмкін емес. Жаңа Божоле мейрамы –Fetedes Sarmentelles - Боже қаласында өтеді. Мейрам бағдарламасында дәм сарапшыларға арналған конкурс жарияланады. Бұл кеш кешкі аспен және әртіс музыканттармен өтеді. Кештің аяғы марш шамшырақтармен, спектакль қойылымдарымен, Божоле Нуво нұршашуымен және би кешімен аяқталады

Испанияда карнавалдардың орталығы Канар аралдары болып табылады (Санта Круз Тенерифе аралының астанасы). 18 ғасырдың екінші жартысынан бастап бұл жерде маскарадты мерекелер өткізіледі. Сонымен қатар «жұмыртқа соғысы» танымал. Бүгінгі күндері бұл атыс конфетти және серпантинге ауыстырылған. Орталық шара түйе үстінде атысу және «сардинаның жерленуі» өте танымал. Ал, көкөніс пен жемістерді қалайтындарға Испания қалаларына баруға болады. Испания елінің Буньол қалашығында тамыздың соңғы аптасында,томат (қызанақ) фестивальі өтеді. Бұл фестивальдің ерекшелігі, соңында қызанақтармен атысумен аяқталады. Ал жай ғана әр түрлі жемістерді сатып алу үшін,мамыр айында өтетін жемістер мейрамына, яғни Тайландқа баруға болады. Карнавалдың табынушылары ол тек Бразилияға ғана емес, сонымен қатар Германия, Уругвай, Аргентина қалаларына баруға мүмкіндіктері бар. Берлиндегі Халықаралық кинофестиваль Германиядағы ірі шаралардың бірі және Европадағы маңыздылардың бірі. Халықаралық Берлиндік кинофестиваль өзінің тарихын 1951 жылдан бастайды және қазіргі таңда орталық әлемдік кинофестивальдарының бірі, Канны және Венециямен бірге. Өткен жылдарда 53 мемлекеттен қатысушылар Берлинде өзінің шығармаларын ұсынды. Дәл осы Берлинде әлемдік киноның классиктері Акира Куросава, Ингмар Бергман, Роман Полански, Жан Люк Годар, Франсуа Трюффо, Клод Шаброль өздерін бірінші рет мойындатты. Осы жерде Гарри Купер, Софи Лорен, Жан Габен, Джейн Фонда, Джульетта Мазина, Жан-Поль Бельмондо секілді жұлдыздар жарыққа шықты. Берлин фестивалі өзінің жақсы талғамымен және нақтылығымен ерекшеленеді. Алғашында конкурсқа «кассалық кино емес» деп аталатын элитарлық фильмдер алынды, бірақ жоғары көркемді және жоғары рухани фильмдер