37. Теріс бағамдық айырма бойынша шегерім қай қезде пайда болады?

Теріс бағамдық айырманың сомасы оң бағамдық айырманың сомасынан асып кеткен жағдайда асып кету шамасы шегерімге жатады.

Бағамдық айырманың сомасы халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес айқындалады.

 Теріс багамының айырмасы бойынша шегерім жасау салық төлеушінің оң бағамынын айырмасынан алатын табыс сомасымен шектеледі және осыған салық салынатын табыстың 50% деңгейін қосады, ал салық салынатын табыс өз кезегінде жылдық жиынтық табыспен салық төлеушінің бағамдық айырмасы бойынша шығыстар мен табыстарын қоспай алынған шегерім сомасының айырмасынан шығады, ескерілмей калған теріс бағамының сомасы келесі салық кезеңінің шегеріміне жатқызылуы мүмкін.

Кұрылыска алынған кредиттер (заемдар) бойынша теріс бағамды айырмасы құрылысты жүргізу кезеңінде төлем жасау барысында пайда болады, онда ол объектінің құнына коса алынады. Айыппұлдарда, өсімдерде, олардың танылуына қарап шегерімге жатқызылуы мүмкін, тек мемлекеттік бюджетке жататындардан басқасы.

Декларацияны толтырған уақытта: «Бағамдық айырма» бөлімінде: 100.06.001 жолы салық кезеңі ішінде алынған оң және теріс бағамдық айырманың жалпы сомасы туралы мәліметтерді көрсетуге арналған және ҚР/ң бухгалтерлiк есепке алу мен қаржылық есеп беру бойынша  заңнамасына сәйкес толтырылады. «Бағамдық айырма есебі» бөлімінде: 1) 100.06.002А жолы 100.06.001А және 100.06.001В жолдарының оң айырмасы ретінде айқындалатын, оң бағамдық айырма сомасының теріс бағамдық айырма сомасынан асуын көрсетуге арналған; 2) 100.06.002В жолы 100.06.001В және 100.06.001А жолдарының оң айырмасы ретінде айқындалатын, теріс бағамдық айырма сомасының оң бағамдық айырма сомасынан асуын көрсетуге арналған.

38. Әлеуметтік төлемдер бойынша шегерім дегеніміз не?

ҚР/ң заңдарымен анықталған салық төлеушінің келесі шығындары шегерімге жатады:*-қызметкердің уақытша жұмысқа жарамсыздығына төлем б/ша есептелген;*өзінің еңбектік міндеттерін(қызметтік)орындауға б/ты,қызметкерге (бұрынғы қызметкер)мүгедек н/е денсаулығына басқадай келтірілген зиянның орнын толтыру төлеміне бағытталған,*мемл/к әл/к сақтандыру қорына әл/к аударылым б/ша есептеу.Ерікті кәсіптік зейнеткерлік жарналарды,зейнеткерлікті қамт ету келісімшарты негізінде салық төлеушімен төленген ерікті кәсіптік зейнеткерлік жарналар ҚР/ң заңына с/с белг/ген шекте есептен шығаруға жатады.ҚР/ң заңына с/с жұмыс берушінің оқытуға,кәсіптік шеберлікті көтеруге н/е қызметкерді қайта дайындауға шығындары есептен шығаруға жатады.Салық төлеушінің онымен еңбек қатынастары жоқ,салық төлеушінің өндірісімен б/ты мамандық б/ша жеке тұлғаны оқытуға бағыттаған төлемі келесі жағдайды сақтағанда есептен шығаруға жатады:*жеке тұлғамен салық төлеушіде 3жылдан кем емес уақыт жұмыс істеу келісімшарты бекітілгенде;*жеке тұлға соған с/с келетін білім деңгейін бірінші рет алғанда;*жеке тұлғаны оқыту ҚР/да н/е одан тыс жерлерде ҚР/да мұндай кәсіпке дайындау болмаған жағд/да,одан тыс жерде ж.а/са.Шегерімге жататын оқыту шығындары өзіне мыналарды қосады:*оқытуға төлемдерінің нақты жүргізілетін шығындары;*оқудағы тұлғаның тұру мен тамақтануына ҚР Үкіметімен белг/ген шекті мөлшеріндегі шығындары;*оқуға түсу орнына жолақысына ж/е оқу аяқталғаннан кейін қайту жолақысының нақты жүргізілген шығындары.Уақытша жұмысқа жарамсыздығы б/ша жәрдемақыны есептеу Нақты жұмыскердің жұмысқа жарамсыздығы туралы анықтамаға с/с төленуге жататын айлық жәрдемақысының мөлшері оның күндізгі орташа еңбек табысының күндік санын көбейту жолымен анықталады.Сонымен бірге уақытша жұмысқа жарамсыздығына айлық жәрдемақы мөлшері он еселік АЕК/тен асуы мүмкін емес.Есептелуге қабылданған шығындар соған с/сті құжаттармен расталуы тиісті.Уақытша жұмысқа жарамсыздықтың күндеріне төленген шығындар сомасы;белг/ген шектеуден асатын,жұмыспен б/ты,жұмысшыға мүгедектік н/е басқадай денсаулығына зиян келтірілгеніне,асырайтын адамын жоғалтуына б/ты белг/ген залалдың орнын толтырудың нормативтерден жоғары төленген сомасы,заңды тұлға/ң таза табысының шотына қатысты .Жоғарыда көрсетілген шығындар б/ша шегерім сомасын ан/у ү/н Декларациядағы «Әл/к төлемге шығындар»18-Қосымшасына ж/е «Жеке тұлғаларды оқыту ж/е қызметкерлерді қайта дайындауға,кәсіптік шеберлігін көтеруге,оқытуға шығындардың»19-Қосымшасына жасалады.

39. Жұмыс берушінің қызметкерді оқытуға, біліктілігін арттыруға немесе қайта даярлауға арналған шегеріміне не жатқызылады?

Жұмыс берушінің: тіркелген активтердің, преференциялар объектілерінің бастапқы құнына енгізілетіндерді; амортизациялауға жатпайтын активтердің бастапқы құнына енгізілетіндерді қоспағанда, салық салуға жататын қызметкер табысы бойынша шығыстары шегерімге жатқызады.       Шегерімге, оның ішінде жұмыс берушінің қызметкерді Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жұмыс берушінің өндірістік қызметіне байланысты мамандық бойынша оқытуға, біліктілігін арттыруға немесе қайта даярлауға жіберілген шығыстары түріндегі қызметкердің табысы жатады. Бұл Қызметкерлердің есепке жазылған табыстары және жеке тұлғаларға өзге төлемдер бойынша шығыстарды шегеру деп аталады.

Еңбек қатынастарында тұрған жеке тұлғаны оқытуға, біліктілігін арттыруға немесе қайта даярлауға жіберген кезде осы дербес білім беру ұйымының шығыстары:

• жеке тұлғаны оқытуға, біліктілігін арттыруға немесе қайта даярлауға іс жүзінде жүргізілген шығыстар;

• Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген нормалардың шегінде оқытылатын тұлғаның тұруына іс жүзінде жүргізілген шығыстар;

• қызметкер оқуға түскен кезде оқу орнына дейін баруға және оқуды, біліктілігін арттыруды немесе қайта даярлауды аяқтағаннан кейін қайтар жолына арналған жолақыға іс жүзінде жүргізілген шығыстар;

• дербес білім беру ұйымының мыналардың шегінде:

• оқытылатын адамның Қазақстан Республикасының шегінде оқытудан, біліктілігін арттырудан немесе қайта даярлаудан өткен мерзімі ішінде - қызметкер оқытудан, біліктілігін арттырудан немесе қайта даярлаудан өткен әрбір күнтізбелік күн үшін республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің 6 еселенген мөлшерінде;

• оқытылатын адамның Қазақстан Республикасынан тысқары жерлерде оқытудан, біліктілігін арттырудан немесе қайта даярлаудан өткен мерзімі ішінде - қызметкер оқытудан, біліктілігін арттырудан немесе қайта даярлаудан өткен әрбір күнтізбелік күн үшін республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің 8 еселенген мөлшерінде жеке тұлғаға төлеуге белгілеген ақша сомасы.