22. Қр табыс салығы өсті. Осы жағдайда қр ақшаға сұраныс өзгерісін табыңыз, сыни түрде бағалаңыз.

Табыс салығы жұмыс белсенділігі төмендегенде төмендейді, ал салық функциясы Т = tY түрде болғандықтан, экономика «күйіп» кетсе, салық түсімдері де азаяды, нақты өндіріс максималды болса, салық түсімдері де артады.

Қазақстан Республикасында байлар мен орташа отбасылардың арасындағы айырмашылық жер мен көктей. Табыс салығы өскен сайын күнделікті көріп жүрген ауылдан қалаға көшіп келіп жұмыс істеп жүргендердің көбінің табысы тек 45-70 мың аралығында. Ал осы салықтан түсетін табысты мемлекет басында отырған қызметкерлерге еселеп түсуде. Салықты өсірмес бұрын, осы аралықтағы айырманы алып қарау керек. Мысалы, байлар жылына ен құрымағанда бір рет шетелге саяхат жасаса, орташа отбасылардың кейбірі ғана Қазақстан аумағындағы демалу орнына баруға мүмкіндігі бар. Келесі түйе кетін жағдай Кедендік одаққа енгеннен кейінгі бағалардың өсуі, ал халшық тұрмысының мұны көтере алмауы.

23. IS-LM моделінің графигінде мемлекеттік шығындардың өсуі қалай сипатталады, егер мемлекеттік шығындар келесілер есебінен қаржыландырылса:а) халыққа облигация сату есебінен; б) Орталық Банкке қарызды ұлғайту есебінен. Графикалық түрде көрсетіп, түсіндіріңіз. А. Халықтың облигацияларды сатып алуы үй шаруашылықтарының табыстарын тұтыну мен жинаққа бөлу пропорциясын өзгертпейді. Сәйкесінше игіліктер нарығындағы жеке сектордың сұранысы өзгермейді. Бұл жағдайда IS қисығы оңға IS`-қа жылжиды. IS қисығының оңға жылжуы пайыздық қойылымды i₀-ден i₁-ге дейін жоғарылатты. Осы пайыздық қойылымның жоғарылауы 2 түрлі себебпен түсіндіріледі: а) облигацияларға ұсыныс артуына байланысты олардың курсы түсе бастайды және пайыздық қойылым көтеріледі; б) қосымша мемлекеттік шығындардан туындаған ұлттық табыстың (ҰТ) артуына байланысты ақшаға сұраныс көлемі артады және ол берілген ұсыныс көлемінде пайыздық қойылымды көтеріледі.

Б. Егер қосымша мемлекеттік шығындар Орталық Банкке қарызды ұлғайту есебінен қаржыландырылса, онда ақша базасы артады, содан кейін айналымдағы ақша массасы да арта түседі. Сондықтан бұл жағдайда екі сызық та оңға жылжиды. Экономикада LM қисығының түрі (M/P) шамасына тәуелді. (M/P) өседі, егер ақша ұсынысын ұлғайтса немесе пайыздық қойылым төмендесе, онда LM қисығы төмен және оңға LM` қисығына жылжиды.

24. Қазақстанның даму стратегиясына сәйкес ҚР Үкіметі қоғамдық жұмыстар бағдарламасын жүзеге асыра бастады делік. Үкімет қоғамдық жұмыстар бағдарламасын жүзеге асыра бастады делік, ал ол шығындардың артуына алып келетіні анық. Жиынтық сұраныстың теңдеуінен байқағанымыздай құрамдас бөлігі мемлекеттік шығындар артса, онда жиынтық сұраныс та артады. Яғни, берілген пайыздық қойылымда тауарлар нарығында сұраныс артады және ол қисығын оңға қисығына (Сурет 12-6а) жылжытады. Бұл жылжудың мөлщері: ақша мультипликаторы көбейтілген бастапқы қаржы шығындарына тең болады.

Жиынтық сұраныс артты. G мемлекеттік шығындардың өсуі жиынтық сұраныстың өсуіне алып келді, Кейнс мультипликаторына сәйкес. Фискалдық шығындардың арту салдары пайыздық қойылымның өсуінде көрінеді, ол инвестициялар мен жеке тұтынуларды қысқартады. Бұл мем/тік шығ/дың артуына бай/ты пайыздық қойылымның өсуінің жеке тұтыну мен инвестицияларға әсері «ығыстыру эффектісі» д.а.: G мем/тік шығынның артуы жеке шығындады ығыстырады. Мем/тік шығ/дың арту ықпалы жиынтық сұраныс қисығының оңға жылжуымен көрсетіледі (Сурет 12-6б). Мем/тік шығындар мен күтілетін қолдағы бар табыстың ұлғаюы IS қисығын оңға, ал салық пен күтілетін қолдағы бар табыстың төмендеуі IS солға жылжытады.