22.Гюгенс Френель принципі,тоғысатын сәулелер дифракциясы,параллель сәулелер дифракциясын өзара салыстырыңыз

Жарық толқынының геометриялық көлеңке аймағына өтуін Гюгенс принципі түсіндіреді. Бірақ оның принципі амплитуда жайлы дерек бермейді,яғни әр түрлі бағытта таралатын толқындардың интенсивтігін сипаттамайды. Гюгенс принципін Френель екінші реттік толқындардың интерференциясы жайындағы көрініспен толықтырды. Осылай Гюгенстің енгізген екінші ретті толқындары интерференциялануы арқасында қорытқы толқынның интенсивтігі максимум болатын бет болды. Екіші реттік толқындардың амплитудалары мен фазаларын ескеру кеңістіктің кез−келген нүктесіндегі қорытқы толқынның амплитудасын табуға мүмкіндік берді. Осылай толықтырылған Гюгенс принсипі Гюгенс−Френнль принципі д.а. Ол толқынның интенсивтігінанықтағанда,дифракцияны есептегенде қолданылады. Ол толқындық оптиканың негізгі принципі болып табылады. Фраунгофердифракциясының Френель дифракциясынан негізінде айырмашылығы жоқ. Егер дифракциялаушы қалқадан бақылау нүктесіне дейінгі қашықтық оның мөлшерлеріне салыстырғанда өте үлкен болса, онда бақылау нүктесіне дейінгі екінші реттік толқындарды жазық деп санауға болады.

Диф/я құбылысын жарықтың толқындық теориясы б/ша толық түсіндіруге болады.Толқындық беттің әрбір нүктелерінің айналасында пайда болған элементар толқындар бір-бірімен қосылысып интерференцияланады, сонда қорытқы сыртқы орауыш бетте толқынның едауір интенсивтігі болады. Элементар толқындар мен интерференция жайындағы идеялардан жарықтың толқындық теориясының негізгі принципі –Гюгенс-Френель принципі шығады. Бұл принцип б/ша толқындық беттің алдыңғы жағындағы бір нүктедегі тербелісті табу үшін сол нүктеге толқындық беттің барлық элементтерінен келген тербелістерді тауып, одан соң олардың амплитудалары мен фазаларын есепке ала отырып, оларды өзара қосу керек

23.Жарықтың толқындық табиғаты.Максвелл теориясын пайдалып,интерференциясы.Интерферометрлер және олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтары

интерферометрлер электромагниттік сәуленің негізгі сипаттамаларын зерттеу үшін пайдаланылады. Мәселен,өлшеу дәлдігін арттыру үшін жүріс айырымын едәуір өсіру керек болады,яғни интерферометрлердің жоғары реттері жағдайында жұмыс істеуге тура келеді. Барлық белгілі интерференциялық аспаптарды негізінен екі топқа бөлуге болады: екі сәулелік және көп сәулелік. Пластинканың алдыңғы және артқы беттерінен шағылған екі сәуленің интерференциясы іске асырылғанда, бұл екі сәулелік интерферометр болады. Егер пластинка қалың болса,онда интерференцияланатын бір және екі сәулелер едәуір қашықтыққа ажыратылады және бұлардың кез−келгеніне зерттелетін затты ендіруге болады. Екі сәулелік интерференцияны іске асыру үшін жиіліктері бірдей екі монохроматты толқын болуы қажет. Екі сәулелік интерферометрге Жомен интер−і, Рождественский, Майкельсон интерферометрлері жатады. Көп сәулелік интерференциялық құралдар көп жарық шоқтарының интерференциясы негізінде құрастырылған және бұлардың түрлері онша көп емес. Оған Фабри−Перо, Люммер−Герке интерферометрі жатады. Оптикада интерференцияны іске асыру үшін толқындарды алу екі жолмен орындалады: 1) толқын амплитудасын бөлу; 2) толқын шебін (фронтын) бөлу. Жамен интерферометрі. Бұл интерферометр бірдей екі жазық параллель қалыңдығы және сыну көрсеткіші шыны пластинадан тұрады. жарық көзінен жарық бірінші пластинаның алдыңғы бетіне түседі де жартылай шағылу және сыну нәтижесінде, бірінен бірі қайсыбір қашықтықта болып, екінші пластинкаға баратын, 1 және 2 сәулелері пайда болады. Екінші пластинада шағылып және сынғаннан кейін, одан төрт сәуле шығады; бұлардың екеуі интерференцияланады. Бұлардың арасындағы жүріс айырымы: . Интерферометрдің бірінші пластинасын монохроматты жарықтың параллель шоғымен жарықтандырғанда кез-келген қос сәуле үшін бірдей жүріс айырымы пайда болады. Сәулелер пластиналардың екеуінен шағылғаннан кейін біркелкі жарықтанған интенсивтігі жүріс айырымының мәніне тәуелді өріс алынады. толқын ұзындықтардың бүтін санына тең болған жағдайда интенсивтік максимум, жүріс айырымы ұзындықтардың тақ санына тең болған жағдайда-интенсивтік минимум болады. Жолақтар арасындағы бұрыштық қашықтық бұрышының өзгерісіне тәуелді. Сонда жүріс айырымы -ға өзгереді, яғни немесе  Жамен интерферометрінің пластиналары арасындағы 1 және 2 сәуле шоқтарын үлкенірек қашықтыққа ажырату үшін пластиналар қалың етіліп (2см-ге дейін) жасалады. Бұл шоқтардың біреуінің жолына қоршаған ортаның сыну көрсеткішіне қарағанда сыну көрсеткіші басқаша қандай бір зат қабатын ендіруге, сөйтіп бұлардың арасында қосымша жүріс айырымын туғызуға мүмкіндік береді. Рождественский интерферометрі. Жамен интерферометрінің өзгертілген түрі. Ол төрт айнадан тұрады, бұлардың екеуі толық шағылдырушы, қалған екеуі жарық шоқтарын бөлушілер қызметін атқаратын жартылай мөлдір. айналарының шағылдыру коэффициенті 50% шамасында болады, өйткені 1 және 2 жарық шоқтарының интенсивтіктері шамамен бірдей болғаны жөн. Рождественский интерферометрі негізінен газдар мен булардың жұтылу сызықтары маңайындағы сыну көрсеткішіне дәл өлшеулер үшін қолданылады. Майкельсон интерферометрі. Бұл интерферометр ғылым мен техниканың дамуында іргелі роль атқарды. Оның көмегімен жарық толқынының ұзындығы алғаш өлшенді, спектрлік сызықтардың нәзік түзілісіне бірінші жүйелі зерттеулер жүргізілді, спектрлік сызықтардың толқын ұзындықтарын эталондық метрмен тікелей салыстыру бірінші орындалды. Осы интерферометр көмегімен Майкельсон-Морлидің-жарық жылдамдығының Жер қозғалысына тәуелсіздігі дәлелденген атақты тәжірибесі іске асырылды.