19.Бугер заңы.Түссіз шыныдан жарықтың өтуін және жұтылуын түсіндір.

Жазық жарық толқыныны затта тараған кезде оның интенсивтілігі біртіндеп азая бастайды. Бұл (жарықтың адсорбциясы) жарықтың затта құбылысы деп аталады. Бұл толқынның электромагниттi өрiсiнiң энергиясының басқа энергия түрлеріне түрленуімен байланысты (көбінесе жұтылған жарық негізінде қызатын зат бөлшектерiнiң хаосты жылулық қозғалысының энергиясына жұмсалады).Бугер заңы - жарықтың параллел монохроматты шоғының жұту қабілеті бар заттық ортада тарау барысында бiртiндеп әлсiретуiн анықтайтын заң. Егер қалыңдығы d болатын затқа енетiн жарықтың шоғының энергиясы I₀ болса, онда заттан шыққан жарық шоғының энергиясы Бугер заңы бойынша келесі түрде өрнектеледі:

_(8.1)

мұндағы, d-қабаттың қалыңдығы, α-жұтылу коэффициенті.

Жұтылу коэффициентінің (α) сандық мәні l/α мәніне тең d-қабаттың қалыңдығына сәйкес келеді және одан өткеннен кейін оның интенсивтілігі e=2,72 есеге азаяды. Бұл заңдылық заттағы жарық толқынының интенсивтілігі экспонента бойынша азаятынын көрсетеді. Егер жарық қалыңдығы d болатын материалдан өткен кезде оның интенсивтілігі N ретке азайса, қалыңдығы 2d болатын материалдан өткен кезде N² ретке азаяды .

8.1-сурет. Жарық интенсивтілігінің материал қалыңдығына тәуелділігі

Ортаның жарық өткiзуi қасиеті τ’ ортадан өткен Ф жарық ағынының түскен Ф₀ жарық ағынына қатынасы арқылы анықталады. Егер жарық ағыны өткізу коэффициенті болатын бірнеше ортадан өткен болса, онда жүйенің өткізу коэффициенті келесі түрде анықталады:

_(8.2)

Жарық өткізгіштікке кері мәннің логарифмі оптикалық тығыздық деп аталады . Бірнеше М ортадан құралған жүйенің оптикалық тығыздығы келесі түрде анықталады . Көріп отырғанымыздай аддитивтілік заңы орындалады. Бұл жерде τ және D мәндерін анықтайтын формулалардың түсуші жарық монохроматты, орта селективті немесе түсуші жарық спектрінің құрамы әртүрлі және орта селективті емес болған жағдайда орындалады.

Тәжірибеде a мәнін өлшеу барысында, жарықтың белгілі бір бөлігінің зерттелетін зат бетінен шағылатынын ескеріп шамалы түзетулер енгізіп отыру қажет (мысалы Френель формуласы арқылы).Түссіз шыныдан жасалған пластинаның жарық өткізгіштігі келесі формула бойынша есептеледі:

Мұндағы - тегістелген бірт беттен шағылу коэффициенті; - өткізу бірліктері арқылы берілген шағылуды түзету көрсеткіші.

мәнін түзету көрсеткіші келесі формула бойынша есептеледі:

_(8.4)

n – сыну көрсеткіші.

Жұту көрсеткіштері бірдей М пластинадан құралған жүйе үшін

_(8.5)

Тәжірибе бойынша анықталып отырған α жұтылу коэффициенті келесі формула бойынша есептелінеді:

немесе _(8.6)

Мұндағы lge = 0,4343; d – мәні см өлшенеді.

Қалыңдықтары d₁ және d₂ болатын қабаттардан өткен жарықтың интенсивтіліктері I₁ және I₂ мәндерін өлшейтін болсақ, жұтылу коэффициентін төмендегі өрнектен анықтап алуымызға болады:

20.Жарық интенсивтігінің материал қалыңдығына тәуелділігі.Шыны пластинканың жарық өткізгіші

21.Дифракция құбылысы.Френель аумақтары.Дифракциялық решеткалар.дифракцияның пайда болу шарттарын тусіндір.

22.Гюгенс Френель принципі,тоғысатын сәулелер дифракциясы,параллель сәулелер дифракциясын өзара салыстырыңыз

23.Жарықтың толқындық табиғаты.Максвелл теориясын пайдалып,интерференциясы.Интерферометрлер және олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтары

24.Жарық пен заттың өзара әсерлесуі.Жарықтың дисперсиясының пайда болуы.

25.Николь призмасы.Жарықтың қосарланып сынуы.Николь призмасы мен исландық штат поляроидтарын өзара салыстыр

Николь призмасы - көпке танымал үйектік призмалардың бірі, ерекше сәулені өткізеді; исланд шпатынан жасалады; арнаулы жазық бойымен екіге бөлініп, Канада зомзамы арқылы бір-біріне қайтадан жапсырылған мөлдір түсті кальцит кристалынан тұрады. Жарық сәулесі призмаға енген уақытта бір-бірінен ажыраған екі сәулеге жіктеледі; кальцит кристалының бірінші сәулеге тиесілі сыну көрсеткіші 1,53—1,54 шамасында (бұл мөлшер канада зомзамының осы көрсеткішімен парапар), ал екінші көрсеткіші — 1,658 болғандыктан бірінші сәуле канада зомзамынан ешбір кедергісіз өтіп кетеді де, ажыраған (жекеленген) жарық сәулесін туындатады, ал екінші сәуле аталған канада зомзамынан толықтай шағылып, кері қайтады (толықтай тұтылады). Николь призмасының жарық сәулесін ажырату үстанымы осы механизмге негізделген. Ажыратқыш микроскопта екі николь призмасы орналасқан, оның біріншісін ажыратқыш, ал екіншісін анықтағыш немесе талдауыш деп атайды; бұл екі призма көмегімен ажыраған жарық сәулелерінің тербеліс жазықтығына тән бағыттар бір-біріне 90°-қа айырма берген жағдайда никольдер қиюласқан тұрде деп есептелінеді.

26.Поляризацияланған жарық интерференциясы.Анизатропты және изотропты орталардағы поляризация.Турмалинді фотополяриметр қондыргысының жұмыс істеу принципін түсіндір

27.Жарықтың жұтылуы.Вавилов Черенков эффектісі

28.Абсолют қара дененің сәуле шығару заңы.Виннің ығысу заңы және Рэлей Джинс формуласының мағынасы.Планк тұрақтысы

29.Фотонның затпен әсерлесуі.Рентген сәулелерін қоздыру,бақылау.Рентген сәулесінің түрлері.Гамма және рентген сәулерінің айырмашылықтары мен ұқсастығы

30.Жарықтың корпускулалық теориясы.Шредингер теңдеуінің қолдануы.