32. Толық қосындылағышқа анықтама беріп мысал келтіріп оның ақиқат кестесін көрсетіп жаз.
толық қосындылағыш- екілік сандарды қосу үшін комбинациялық құрылғы, онда кіші разрядты тасымалдайтын кірісі және аға разрядтты тасымалдайты шығысы бар.
толық қосындылағыш ақиқат кестесі
Р0 |
a |
b |
s |
P1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
0 |
0 |
1 |
1 |
0 |
1 |
1 |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
0 |
1 |
0 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
ЛАФ
(логикалық алгебра функциясы):
Екі
разрядты сандарды қолданған кезде:
«=1»
және
«≥2»
фунуцияларын әртүрлі базистарда
орындауға болады және-емес, немесе-
емес, және-немесе-емес.
33. Көпразрядты біртізбекті қосындылағышқа (сумматор) анықтама беріп мысал келтіріп оның жұмысын көрсетіп жаз. Қосындылағыш – үш екілік сандарды (қосылғыштар және алдыңғы разрядтан келген тасымал) қосуға және шығыста тасымал қалыптастыруға арналған ЭЕМ-ң функционалдық түйіні.
Кірістер саны бойынша жіктеледі:
жартылай қосындылағыштар;
бірразрядты;
көпразрядты - параллельді;
көпразрядты- тізбекті.
Көпразряддты тізбектелген қосындылағыш қосындылағыш және триггер негізінде жасалынады.
1-сур. Көпразряддты тізбектелген қосындылағыш
Ақпарат С синхросигналы бар кезде х, у кірістері арқылы кіші разрядтан бастап беріледі. Келесі разрядқа тасымал рi қалыптасады, ол D триггерінде сақталынады және бірразрядты қосындылағыш кірісіне келесі синхросигналмен бірге келіп түседі. Si қосындысын шығару кіші разрядтан бастап орындалады.
Артықшылығы: аппараттық шығындардың аз болуы;
Кемшілігі: жылдамдықтың төмендігі.
Біртізбекті қосындылағыштарда қосылғыштарды разряд бойынша өңдеу біртізбекті жүреді. Сонымен бірге сумма разрядтары сумма регистрінде сақталады, ал тасымал қосымша триггердің бір тактісінде сақталады. Тасымал кезекті разряд қосылғыштарымен бірге қосындылағыштың кірісіне түседі. Процесс толықтай нәтиже болмағанша жалғаса береді. Көпразрядты біртізбекті қосындылағыш құрылымы 2-суретте көрсетілген. РгХ және PrY жылжыту регистрлері оң операндының сақталуы және жылжуы үшін қызмет етеді. Разряд бойынша қосындылау қосындылағышта жүреді. Өткен разрядтан тасымал D-триггерінде сақталады.
2-сур. Біртізбекті қосындылағыш
Біртізбекті қосындылағыштарда тасымал тізбекті таралады. Тасымалдың таралуының максималды уақыты tmax=t1n құрайды, мұндағы t1 бір разрядтағы тасымалдаудың таралу уақыты; n – қосындылағыш разрядтарының саны.
34. Көпразрядты параллельді қосындылағышқа (сумматор) анықтама беріп оның жұмысын көрсетіп жаз.Қосындылағыш – үш екілік сандарды (қосылғыштар және алдыңғы разрядтан келген тасымал) қосуға және шығыста тасымал қалыптастыруға арналған ЭЕМ-ң функционалдық түйіні.
n-разрядты сандардың разрядының қалай өңделетінінің тәуелділігін тізбектей және параллельді әрекеттегі көпразрядты қосындылағыш анықтайды.
Параллельді әрекетттегі көпразрядты қосындылағышта қосылғыштардың разряды параллельді түрде өңделеді. Ондағы қосындылағыштың саны өңделетін санның разрядтылығына сәйкес келеді. Параллельді әрекеттегі қосындылағышта бір уақытты ауысуда ауысу сигналы барлық разрядта бір уақытта өңделеді.
Параллельді сумматор