27. Біртізбекті санағышқа анақтама беріп мысал келтіріп оның жұмысын көрсетіп жаз.
Cанағыш – кірісіне келіп түскен сигналдарды санауға және кіріске келген сигналдарды n-түрдегі екілік кода түрінде шығаруға арналған ЭЕМ-нің функционалдық түйіні.
Санағыштар T, JK, DV, D триггерлерінде жасалынады.
Триггерлер – бұл жады элементі мен оларды басқару схемаларын біріктіретін ЭЕМ-нің функционалдық түйін.
Разрядтық немесе разряд аралық тасымалдарды ұйымдастыру әдісі бойынша:
тізбектеп тасымалдайтын;
параллельді түрде тасымалдайтын;
түкелей түрде тасымалдайтын;
комбинацияланған немесе топтасқан тұрде тасымалдау.
Тасымалдары тізбектей түрде тасымалдайтын қосындылаушы синхронды санағыш.
Сурет-1.Тізбектей орналасқан үшразрядты санағыш
ТТ1 (кіші разряд) триггері С=1 кезінде әрбір Хсч сигналы бойынша қайта қосылады. Qi шығысы триггердің С кірістерімен байланысқандықтан , Q1 сигналы TT2 триггерінің кіріс сигналы болып табылады, ал Q2 сингалы ТТз триггерінің кіріс сигналы болып табылады. Санағыштың бастапқы күйі 000 –ге тең болады. Бірінші Хсч сигналдан кейін оның күйі 001 ,екіншіден кейін 010 болады. Сегізінше сигналдан кейін санағыш қайта 000 болады.
Енді 8-4-2-1 кодындағы үшразрядты қосындылығышты қарастырайық.
2кесте-ақиқат
кестесі
Шығыста нолдік деңгеймен анықталатын бастапқы қабылданған күй ретінде Q1 = Q2 = Q3 = 0 . Келесі импульс қосылған кезде санағыштың берілгеніне бір саны қосылады.2-кестеден ең кіші, бірінші разрядтан триггер өзінің күйін келесі импульс санағының келуімен өзгеріп отыруы керек
Кемшілігі:санақ импульсі келгеннен кейін триггерлер бірден емес, бірінен кейін бірі жұмыс істейді.
28.Параллельді тасымалдайтын санағышқа анықтама беріп мысал келтіріп оның жұмысын көрсетіп жаз.
Cанағыш – кірісіне келіп түскен сигналдарды санауға және кіріске келген сигналдарды n-түрдегі екілік кода түрінде шығаруға арналған ЭЕМ-нің функционалдық түйіні.
Санағыштар T, JK, DV, D триггерлерінде жасалынады.
Триггерлер – бұл жады элементі мен оларды басқару схемаларын біріктіретін ЭЕМ-нің функционалдық түйін.
Разрядтық немесе разряд аралық тасымалдарды ұйымдастыру әдісі бойынша:
тізбектеп тасымалдайтын;
параллельді түрде тасымалдайтын;
түкелей түрде тасымалдайтын;
комбинацияланған немесе топтасқан тұрде тасымалдау.
Параллельді санағыштарда синхрондаушы сигналдар барлық триггерлерге бірдей келіп түседі. Бұл жүзеге асуы үшін ТV-триггерын қолданады. Барлық триггерлерге бір уақытта Т-кіріске санақ импульсін береді, ал V кіріске өткізу сигналы келіп түседі. Жіберу сигналы бар V-кірісіндегі триггерлер кезекті санақ импульстарының келуімен бір уақытта ауысады(опрокидываются) және осы әдіспен санағыштың жаңа күйі орнатылады.
Санағыштың өткізу тізбегінің түрін анықтау үшін осы кестені қарастырайық.Бұнда тізбектей жалғанған санағыштағыдай ,бірінші разряд Т-триггерінде құрылуы керек. Егер ТV-триггер қолданылатын болса, онда V-кірісіне 1-ді беріп, оны Т-кірісімен жалғау керек. Екінші триггер бірінші триггердің шығысында 1 болғанда санақ импульсімен ауысады, ал үшінші триггер алдындағы екі триггердің шығысында 1 болғанда ауысады.Осы заңдылықты қорытындылайтын болсақ, әрбір келесі триггер барлық алдындағы триггерлердің шығысындағы санақ импульстері 1 болуының әсерінен аударылуы керек. ТV-триггеріндегі параллельді қосылған қосындылағыш санағышқа мысал ретінде мына микросземаны көрсетуімізге болады: