31.Жартылай қосындылағышқа анықтама беріп мысал келтіріп оның ақиқат кестесін көрсетіп жаз

Екі санды қосқан кезде (x және y)олардың кіші разрядының тасымалдануы ескерілмейтін сумматорларды --- жартылай қосындылағыш д.а. Жартылай қосындылағыштың екі кірісі (x_i және y_i) және екі Р_i және S_{i шығыстары} бар. Жартылай қосындылағыштың ақиқат кестесі 1. кестеде келтірілген. Сол кесте бойынша Р_i және S_{i логикалық} функциялары жазылады.

Кесте 1. Кесте 2.

xi	yi	si	pi		n/n	xi	yi	pi-1	si	pi
0	0	0	0		0	0	0	0	0	0
0	1	1	0		1	0	0	1	1	0
1	0	1	0		2	0	1	0	1	0
1	1	0	1		3	0	1	1	0	1
					4	1	0	0	1	0
					5	1	0	1	0	1
					6	1	1	0	0	1
					7	1	1	1	1	1

S_i=x_iу_i= _iу_i+x_{i i}; (1)

P_i=x_iу_i

2 суретінде Жартылай қосындылағыштың белгіленуі және оның функционалдық схемасы көрсетілген.

Сурет. 2. Жартылай қосындылағыштың схемасы

Қосындылағыш – үш екілік сандарды (қосылғыштар және алдыңғы разрядтан келген тасымал) қосуға және шығыста тасымал қалыптастыруға арналған ЭЕМ-ң функционалдық түйіні.

Жіктелінуі:

1. Кірістер саны бойынша:

   • жартылай қосындылағыштар;

   • бірразрядты;

   • көпразрядты: - параллельді;

   • тізбекті.

2. Разряд аралық тасымалды ұйымдастыру әдісі бойынша:

   • тасымалдары тізбектеліп тасымалданатын қосындылағыштар;

   • тасымалдары параллельді түрде тасымалданатын қосындылағыштар;

   • тасымалдары тікелей тасымалданатын қосындылағыштар;

   • тасымалдары топтап тасымалданатын қосындылағыштар.

3. Логикалық құрылымы бойынша:

   • комбинациялық;

   • жинақтағыш.

4. Тактілеу әдісі бойынша:

   • асинхронды;

   • синхронды.

5. Санау жүйесі бойынша:

   • екілік;

   • ондық;

   • кез келген басқа санау жүйелері.

Бір разрядты асинхронды комбинациялық екілік қосындылағыш.

Сурет-3. Бір разрядты асинхронды комбинациялық екілік қосындылағыш.

pi-1 xi yi Si pi 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 1 0 1 0 0 1 1 0 1 1 0 0 1 0 1 0 1 0 1 1 1 0 0 1 1 1 1 1 1

мұнда (2)

Комбинациялық схемалардың артықшылығы олардың шығыс жылдамдығында.

Кемшілігі қосынды және тасымал сигналдарының тек кіріс сигналдары бар кезде ғана болуы.

Көпразряддты тізбектелген қосындылағыш, қосындылағыш және триггер негізінде жасалынады.

Сурет-4. Көпразряддты тізбектелген қосындылағыш

Ақпарат С синхросигналы бар кезде х, у кірістері арқылы кіші разрядтан бастап беріледі. Келесі разрядқа тасымал р_i қалыптасады, ол D триггерінде сақталынады және бірразрядты қосындылағыш кірісіне келесі синхросигналмен бірге келіп түседі. S_i қосындысын шығару кіші разрядтан бастап орындалады.

Артықшылығы: аппараттық шығындардың аз болуы;

Кемшілігі: жылдамдықтың төмендігі.

Екілік-ондық сандар қосындылағышы.

Екілік-ондық қосындылағыштар екілік сандармен жұмыста қолданылады. Мұндай қосындылағыштарды екілік қосындылағыштар сияқты жасауға болады. Бірақ, егер екілік қосындылағыш кезінде екімәнді үш айнымалы үшін 2 функцияны іске асыру керек болса, екілік-ондық қосындылағыш жағдайында екімәнді тоғыз айнымалы үшін 5 функцияны іске асыру керек. Бұл жағдайда 2⁹=512 жиындардың тек 200 ғана анықталған болады. Сондықтан бұл жиындарды белгілі формальды әдістер көмегімен минимизациялауға болатын еді.

Сонымен қатар, функциялар мәндерінің көптеген саны анықталмай қалатындықтан, оларды оптимальды түрде соңына дейін анықтап алу мәселесі қиындайды. Сондықтан 8421 салмақты екілік-ондық кодаларды қолданғанда екілік сандарды қосындылау екі сатыдан тұрады.