23.Токсикометриялық критерийлер неге негізделген деп ойлайсыз, токсикалық эффект көрсеткіштеріне сипаттама беріңіз

Токсикометрия токсикологияның тәжірбиелік бөлімі ксенобиотиктер әсерінің сандық мәнін алу үшін үш зерттеу деңгейлерін жүзеге асыру керек: тәжірбиені жоспарлау, оны жоспарлау және сандық нәтижелерін алу, алған нәтижелер инкрпетациясы.Үрдіс барысында заттектің токсикологиялық көрсеткіштерін, оның потенциалды қауіптілігін қоршаған ортадағы удың концентрациясы не дозасы ескеріледі. Әдетте доза деген терминді организімге енгізілген химиялық заттардың мөлшерін айтуға пайдаланады.Ол дене массасының өлшеміне тікелей байланысты L_Д50 –ден басқа таралу сипаттамасы да есепке алынады. Мұндай сипаттама ретінде орт. Квад.ң ауытқуы бL_Д50 және оның орт. Квадратының қателігі бL_Д50. Ерер L_Д50 мөлшерін жиі анықтаса, оның стандартты қойылатын сәйкесінше азырақ анықталады.Зерттелетін заттың орт. Өлшемі ұшырататын дозасы төмен анықталады. Lд50 ±бLД50. Алайда токсикалық эфектісі тек мөлшері мен ғана емес, әсер ету уақыты мен сипатталады.ТОксикалық эффект- өз ара үш әсерінінң нәтижесі. Улы зат фазасы, әсер ету ұзақтығы мен эффектісі кеңістіктің беткей қабаты секілді.Осы қарастырылған үш көрсеткішке сәйкес тәжірбиенің үш типі бар:

-фазамен токсикалық эффект арасында байланыс орнатуға бағытталған тәжірибе

-өзгеріске ұшырататын орташа фаза мен концентрация

- удың әсер ету уақыты мен эфектісі ортадағы байланысты орнатуға бағытталған тәжірбие.

Өлімге ұшырататын орт.фаза мен концентрациялар. Удың әсер ету уақыты мен эфектісі.Ортағдағы байланыс орнатуға бағытталған тәжірбие.Көп жағдайда уақыт эфект әр түрлілігі маңызды рөл атқарады мыс:атмос.қ ауа ШРКсын белгіленгенде пайдаланады. Удың фазасы не концентрациясы мен токсикалық эфектің пайда болу температураға орта5а байланыс орнатуға бағытталған тәжірибе.мыс: удың комулятивті қасиетін анықтау.У мөлшері мен эфект сәйкесінше әсер етуші заттың концентрациясы не дозасының бірліктерімен сипатталады.Эфект ауқымдылығы белгілі бір уақыт ішінде бақылаудан алынған нақты нәтижесі бар жануарлар мөлшерімен эфект құбылысының орташа нәтижесі бойынша анықталады.Бірінші жағдайда альтернативті эфект, екінші жағдайда градациялық эфект.

24.Токсикалық қасиеті бар заттарды жіктеу әдістерін тұжырымдаңыз, токсиканттардың негізгі топтарына (кластарына) анықтама беріңіз

Экологиялық қауіптілікті бағалау үшін химиялық заттарын басқа концентрациясының нормативтерді қолдану, бағалау тәртібі және қоршаған ортаға түсетін заттарының құрамы, олардың токсикалық әсері, концерогендік әсері мутациялық әсері және т.б. Классификация осы үшін әсерленген нормативтік құжаттардың ішінде мысалы: ГОСТ 12.1.007- 76 ССБТ қауіпті заттар классификация және жалпы қауіптілік талап, ГОСТ 17.1.3.07-82. Гидросфера, су айдындарын , ағаш сулары жіне судың сапасын бақылау. Химиялық классификация кең қолданылуда барлық хим заттар бөлінедң. Органикалық , бейорганикалық және элемен.органикалық. Осы классификация бойынша токсикалық заттардың класын және тобын анықтайды. Агрегаттық күйінде ауадағы заттар бөлінеді газ тәрізділер , сұйық, қатты күйде. Практикалық классификацияда қолдану мақсатына қарай бөлінеді: өндірістік булар; қоспалар; бояғыштар; хлодагенттер; химиялық реагенттер; пластиорикаторлар және т.б. Пестицидттер ауыл шаруашылығында қолдану ауыр қоздырғыштармен зиян кестермен арам шөптермен күресу. Дәрілік препараттар: химиялық заттар, тұрмыста қолданатын заттар. Биологиялық улар жануарлардағы өсімдіктегі , саңырауқұлақтағы әскери улаушы заттар. Биологиялық классификацияда химиялық заттарының токсикалық қауіптілішін бағалауда LD50, ПДК қолданылады. Токсикалық заттарды осы клас.я бойынша кластарға жатқызуға болады. Токсикалық әсері бойынша 4 класқа: Iтөтенше токсикалық; Iiжоғарғы токсикалық; III орташа токсикалық; IV аз токсикалық. Жануарлар үшін өте қауіпті; қауіпті; орташа қауіпті; аз қауіпті.