1-блок

1.Төлем шлюзі не екенін түсіндіріп, келесі сұрақтарға жауапберіңіз:

A. Электронды төлемге қатысушыларды атап, төлем шлюзінің бизнес-архитектурасының схемасын келтіріңіз.Электронды төлемдер ,басқалар сияқты,төлем берушілер және төлем алушылардың құралады.Төлемдердің міндеті,ақша соммасын төлеушіден төлем алушыға ауыстыру.Электрондық жүйеде мұндай аударма электрондық төлемнің протоколымен жүреді.

Э митент Эквайрер

А Арбитр

Төлеуші Алушы

Нақты құралдардың ауыспалылығы

Банктер төлемдік протоколда екі рөлді орындайды:Эмитент(сатып алушымен әрекеттесу) және эквайрер(сатушымен әрекеттесу).Сонымен қатар,төлемдік жүйеде пайда болған таластардың шешілуіне арбитр қажет.Кредиттік карточка көмегімен интернет арқылы төлемдер жүргізуге қатысушылар:

1.Сатып алушы; 2.Сатып алушының банкі(банк-эмитент)-сатып алушы үшін кредиттік картаны шығарған финанстік құрылым;3.Сатушы; 4.Сатушы банкі(банк-эквайер)-сатушының операциясымен қызмет көрсету; 5.Интернеттің төлемдік жүйесі.Басқа қатысушылардың арасындағы дәнекер болатын электрондық компоненттер; 6.Дәстүрлі карточкалық төлемді жүйе;7.Төлемді жүйенің процессигтік орталығы.8.Төлем жүйесінің есептік банкі;

В. Төлем шлюзі қандай қызмет атқарады?

Төлем шлюзі - транзакциялық қызметтерді ұсынғанда төлемдерді жүзеге асыруға арналған ақпараттық жүйе;Төлем шлюзі(ағылшын. Payment Gateway) -Интернетегі төлемдерді қабылдау процессінавтоматтандыратын программалық жәнеаппаратық жабдықтар жиынтығы.Төлем шлюзінің элементтері:

Төлем формасы,төлем парағы,төлем статус парағы,төлем нәтижесінің парағы

Мысалы — PayPal, Web-Money, SMSCOIN.Төлем шлюзі – бұл әрбір қазақстандықтың ақылы мемлекеттік қызметке қолжетімділігін қамтамасыз ететін ақпараттық жүйе.

С. Төлем шлюзінің қызметіндегі 3D-Secure ролін анықтаңыз.

Төлем шлюзі – бұл әрбір қазақстандықтың ақылы мемлекеттік қызметке қолжетімділігін қамтамасыз ететін ақпараттық жүйе. 3-D Secure — кредиттік және дебеттік карталарды онлайндақолданғанда қолданушыныекі факторлыаутентификациялау XML протоколболыптабылады. Интернет Төлемдердің қауіпсіздігін күшейтумақсатында және Verified by Visa (VbV) қызметіменқатаржасалынды. Сондай-ақMasterCardқатиесілі MasterCard SecureCode (MCC), және JCB International, J/Secure сияқтыаналогтарыбар.3-D Secure™ VISкорпорациясының саудамаркіс болыптабылады.

2.Е-бизнестегіқұқықытық-нормативтікқұжаттардыңмаңыздылығынжәне

іс-жүзіндегіқызметінебағаберуүшінкелесісұрақтарғажауапберіңіз:

A. Е-бизнестегіқұқықытық-нормативтікқұжаттаре бизнестіңқандай кемшіліктерін азайтуғажәнеархитектурасынақойылатынталаптардыорындауға септігінтигізеалады?  

Электронды бизнестің кемшіліктерінің бірі – қауіпсіздік мәселесі.Көптеген қолданушылар онлайн төлем дегенге сенімсіздікпен қарайды. Өкінішке орай, қазіргі уақытта тапсырыс беру барысында карта номері немесе басқа да ресурстардың ұрлануы жайлы ақпараттар көп шығады. Сондай-ақ әр түрлі төлем жүйелері потенциалды сатып алушылар үшін әрқашан ыңғайлы бола бермейді. Себебі, белгілі бір төлем жүйесінде аккаунт ашуға тура келеді, оған белгілі бір сумма аудару керек. Менің ойымша осы кемшіліктің себептерін құқықтық нормативтік құжаттар азайтады. Тағы бір е-бизнестің кемшілігі құпиялық мәселесі. Онлайн транзакция жасағанда сайт сіздің электронды поштаңыздың адресін және басқа да ақпаратты сұрайды. Кейбір клиенттер жеке мәлімет сұрағанда сайттан шығып та кетеді. Соңғы кездері адамдар жайлы жеке мәліметті сату көп орын алуда. Осы кемшіліктің де себептерін құқықтық – нормативтік құжаттар азайтады.

B. Көпшілік офертаның құрылымын сипаттаңыз.

Оферта дегеніміз - келісімшарт жасаудың алдын ала бекітілген сатысы. Көпшілік офертаның құрылымын келісімшарттың келесі элементтері анықтайды:

1.Құжат айқын екені барлығына түсінікті болуы тиіс;

2.Келісімшартты құру ұсынысы барлық маңызды шарттарды қамтуы керек ;

3.Ұсынып отырған адам (оферент) өзінің шарттарымен қарсылықсыз келісетін адамдардың бәрімен келісімшартқа отыруға дайын болады.

С.  Акцепт деген не және е-бизнестің қай кезеңдеріңінде акцепті қабылдауға болады?

Акцепт келісімшарт жасау туралы контрагенттің ұсынысын қабылдауға келіскендікті білдіреді.  Егер заңнан, іскерлік қызмет аясында қалыптасқан әдеттерден, екі тараптың бұрынғы іскерлік қарым-қатынастарынан өзгеше бір жағдай туындамаса, үнсіз қалушылық акцепт болып саналмайды. Егер заңда, өзге құқықтық актілерде немесе офертаның өзінде басқадай көзделмесе, белгіленген мерзім ішінде офертаны алған адамның онда көрсетілген келісімшарт шарттарын орындау жөніндегі іс-әрекеті акцепт болып саналады. Егер офертаны жолдаған адамға акцептті кері қайтарып алу туралы хабарлама акцептен бұрын не онымен бір мезгілде келсе, онда акцепт алынбаған болып есептеледі. Акцептті жолдау мен қабылдаудың құқықтық реттері мен тәртіптері арнаулы заңдарда егжей-тегжейлі көзделген.Акцепт болады: сайтқа регистрация жасау; тіркелу формасын олтыру; тапсырысты толтыру және т.б.