73. Америка халықтарының этникалық мәдени ерекшеліктерін сараптаңыз.

Америка халықтары Континентке алғашқы қоныстану проблемасы. Америка адамзаттың қалыптасу ареалына кірмейді. Адамдар бұл жерге Ескі әлемнен келген. Археологиялық мәліметтерге қарағанда Сібірге Аляскаға 12 мың жыл бұрын келген. Сол жақтан Американың басқа аймақтарына тараған. Он мың жыл бұрынғы тұрақтар табылған. Кейбір ескерткіштер Оңтүстік Америкада 20 мың жыл бұрынғыға, ал Солтүстігінде 20-35 мың жыл бұрынғыға жатады. Америкаға одан да ертерек келген мәдениет 50-40 мың жыл бұрын Азиядан келген. Б.э.д. Ү11 мыңжылдықта өндіруші шаруашылық-егіншіліктің бастамасы болған. Алашқы егеншілік Мексика мен перудің биік жотасынан байқауға болады. Солтүстік Американың Арктикалық аймағы. Аляска, солтүстік Канадада Гренландия жағалауында эскимос атты халық тұрған. Негізгі орынды бұғы аулау алды. Эскимосы аз топпен бірнеше семьядан тұрады.

Палеоүндістер және олардың шаруашылығы. Субарктикалық және арктикалық аудандар. Адамдардың әртүрлі экологиялық ортаға бейімделуі. Шаруашылық қызметіне байланысты жергілікті Америка халықтарын классификациялау.

Солтүстік Америка. Солтүстік Американың арктикалық ауданы (эскимостар) негізгі шаруашылығы. Еңбек құралдары, Дәстүрлі мәдениеті. Солтүстік орманды аймақтар (алгонкиндер мен атапаскилер). Баспана. Киімі. Солтүстік Америка (тынық мұхиттық) жағалауы (тлинктер, хайдалар, сэлиш, вакашилар, және т.б.). Калифорния (хокалар, пенутилер, алгонкиндер, шошондар, атапаскилер, лутуами және т.б.).

Материалдық мәдениеті. Діні. Солтүстік Американың шығысындағы орманды аймақтар (делаварлар, могикандар, ирокездік тайпалар, мусгоктік топ). Прериялар (сиу-дакота, ассинобойндар, айовалар, омахалар мен алгонкиндер). АҚШ-тың Оңтүстік-Батысы мен Солтүстік Мексика (пима, папаго, навахи, хопилер).Мезоамерика. Майя мәдениеті. Майя тайпасы экономикасының негізі. Майя тайпасының жазбасы. Юта-ацтек тілі. Майя-киче, михесокей тілдік семьялары. Шаруашылығы. Тас өңдеу. Ацтектердің саудасы. Ірі семьялық топтар. Діні. ңтүстік Американың орманды және далалы аңшылары, Шығыс Бразилия терімшілері. Тілдік семья. Оңтүстік Американың тропиктік ормандарындағы аравакилер, тупи-гуаранилер. Орталық Анд (Эквадор, Перу, Чили, Боливия). Инктер. Жер шаруашылығы. Аңшылықпен балық аулау. Инк мемлекеті. Қоғамдық қатынастар. Діні. Отты жерлер (алакалуфтар мен яганалар). Экзогамдық топтар. Діни нанымы. Америка халықтарының Европалық отарлауға дейінгі материалдық және рухани мәдениеті. Европалықтардың Американы жаулап алуы мен отарлауы. Отарлық саясаттың зардаптары. Африкадан күшпен жер аудару. Құлдық дәуір. Этникалық өзіндік сана-сезімнің трансформациялануы. Жаулап алу саясатынан кейінгі Американың мәдениеті мен халқы.

74. Австралия және мұхиттық аралдар халықтарының діні, наным сенімдерін сараптаңыз.. Дәстүрлі дін: аруақтарға табынушылық, ата –бабаға табынушылық, рух пен тәңірге сенім, шаманизм элементтері. Фольклор, пиктографиялық жазба. Жергілікті халықтардың қоғамдық және отбасылық өмірінің әртүрлі жақтарына еуропалық отарлаудың әсері. Дін. Тотемизм, магиялық діни сенім анемизм. Халық шығармашылығы және көркем, бейнелеу өнері

75. Өзбек халқының материалдық және рухани мәдениетін талдаңызӨзбекстандағы ежелгі сәулет ескерткіштері б.з.б. 4 ғасырда салынған. Олар Бактрия, Хорезм, Соғдияна, Ферғана өңірінде жақсы сақталған. Қала салу өнері көне заманнан (б.з.б. 3 ғасыр) басталып, орта ғасырларда өркендей түсті. Бұхара, Самарқанд, Ташкент, Хиуа, т.б. қалалардың сәулеттік өнер элементтері (шаһристан, рабад, т.б.) сол кезеңнің классик. үлгісіне жатады. Жергілікті қала салу мәдениетінде, негізінен, өрнек пен эпиграфика әдісі қалыптасып, портал-күмбезді композиция пайда болды. Бейнелеу өнерінің тарихы тас дәуірінен бастау алады.Шер-дор медресесіОсы кезде көзешілік өнері пайда болып, қола дәуірінде жетілдірілді. Б.з.б. 1-мыңжылдықта металдан көркем бұйымдар жасау, б.з.б. 3 ғасыр мен б.з. 3 ғасыры аралығында бедерлеу өнері, монументті мүсін, саздан бояулы мүсін жасау дамыды. Ислам діні енген кезеңнен бастап сән және қолданбалы өнер өркендеді. 15 – 17 ғасырларда Самарқандта, Бұхарада кітап миниатюрасы гүлденді. 19 – 20 ғасырларда өзбек суретшілері ұлттық нақышты, дәстүрлі шеберлік өнерінің кәсіби мектебін қалыптастырды. Әсіресе, қазақтан шыққан Өзбекстанның халық суретшісі Орал Таңсықбаев өзбектің заманауи кескіндеме өнері мен пейзажының қалыптасуына әсер етті. Ташкентте респ. өнер музейі мен бірнеше көрме залдары жұмыс істейді. 1929 жылы әр түрлі труппалар негізінде Самарқанда алғашқы Өзбек драма театрықұрылды. Қазіргі кезде Өзбекстанда онға жуық драма театры, 2 опера және балет театры, 2 Балалар мен жасөспірімдер, қуыршақ театрлары жұмыс істейді. Кино өнері де жақсы дамыған. 1924 жылы “Бухкино” серіктестігі құрылып, 1925 жылы “Өзбек мемлкино” тресі мен “Шарқ юлдузи” кинофабрикасы ашылды. 1937 жылы “Акт” атты тұңғыш дыбысты фильм түсірілді.