24. Иран халқының этногенезі және этникалық тарихын зерделеңіз

Иранның негізгі халқы парсылар,олар өз мемлекетінің тұрғындарының 50пайызын құрайды.Б.з.д.мыңыншы жылдарда әр түрлі үндіеуропалық тілде сөйлеуші халықтар жаугершіліктің нәтижесінде бірлесіп,Мидия,Персия кейінірек,Бактрия,Парфия секілді бірнеше күшті мемлекеттер пайда болған.Орта ғасырдың кейінгі кезеңдерінде,осы мемлекеттің халықтарының өзара қарым-қатынастарының нәтижесінде отырықшы Иран тілдес парсылар,гилянцтер,мазандаранд,пуштундардың бір бөлігі,тәжік және көшпелі пуштундар ,курдтар,лурлар,бахгиарлар және қазіргі Иранның,Ауғанстанның тұрғындары келіп шыққан.

Ассирияның үстемдік еткен жерінде,б.з.д.ІІмыңыншы жалдары ең қуатты мемлекет пайда болды.Иранның батыс жағындағы Загрос таулы өлкесінде Мидия мемлекеті құрылды,оның астанасы қазіргі Хамадананың орнындағы Экбатон қаласы еді.Иран қыратындағы бұрынғы Ассирия патшалығының жері және Кіші Азияның жерлері Мидияға бағынады.Б.з.д.VI ғасырдың ортасында Иран қыратының оңтүстік-батысында Кир бастаған Персия мемлекеті құрылды.Тарихи қысқа мерзім ішінде,Кир бастаған Персия мемлекеті Мидияны,Кіші Азияны,Вавилонияны жаулап алып,Иранның солтүстігіндегі көршілестеріне жорық жасады. . 18 — 19 ғасырларда еур. өнердің ықпалымен сулы және майлы бояумен орындалған алғашқы туындылар өмірге келді. 20 ғасырда жаңа типті архитектуралық құрылыстар салына бастады. Иранның жаңа архитектуралық мұралары қазіргі стиль мен ұлттық үлгідегі сәулет өнерін ұштастырған. 20 ғасырдың басынан мүсін, графика, кескіндеме жанры дамып келеді. Сән және қосалқы өнердің дәстүрлі түрлері сақталған. Б.з.б. 550 ж. өкімет билігі парсылық Ахемен әулетіне көшті (қ. Ахемен әулеті). Ахемен әулеті мемлекетінің шекарасы шығыста Үнді өзеннен батыста Эгей теңізіне дейін, солтүстікте Армениядан оңтүстікте Ніл өзендеріне дейін жетті. Батыс пен Шығысты жалғастыратын сауда жолдары үшін бұл мемлекет гректермен ұзаққа созылған соғыс жүргізді. Сақтар еліне бірнеше дүркін басқыншылық жорықтар жасады (қ. Кир ІІ, Дарий І)

25. Африкадағы бушмендер мен готтентоттар жөнінде не білесіз

Қойсан нәсілі Африканың оңтүстік шетін мекендеген.Оларға бушмендер мен готтентоттар жатады.Бұларды жалпы халықтардың оңтүстік африкалық топтары деп атайды.Бушмендер жер шарындағы халықтардың ішіндегі антропологиялық жағынан өзіндік ерекшелігі бар болып келеді.Мәселен,олар бұйра шашты,желбезекті мұрынды болу сияқты кейбір белгілерімен негрлерге ұқсас.Ал кейбір белгілері бойынша монғолоидтарға да ұқсайды.Түстерінің сарылығы,көздерінің қиығы,еріндерінің негрлерге қарағанда жұқа болуы да соны меңзейді.Бушмендердің бойлары орташа 150см.болып келеді.Ал готтентоттар бушмендерден гөрі бойшаңдау.Бұлардың арасындағы айырмашылықтарға қарамай,оларды бір топқа жатқызады.Дегенмен олардың бірінен-бірінің өзгешелігі көбіне бушмендерді негізгі таза нәсілдік типке,ал готтентоттарды кейінгі түрге,яғни негрлермен араласудан болған түрге жатқызады.Қойсандық халықтар-бушмендер мен готтентоттар Африканың оңтүстігінде тұрады.Готтентоттардың экономикалық және қоғамдық құрылысы еуропалықтар келгенге дейін өте жоғары болған.Олар негізінен мал шаруашылығымен айналысты.Олардың малды күтетіні сондай,ауырған мал болмаса оны соймаған,қорек есебінде пайдаланбаған.Олардың құралдары темірмен ұшталған найза,садақ болып келді.Бұлар темірді өздері өңдеп,әрі өздері шығарып отырды.Готтентоттарға қарағанда бушмендердің тіршілік деңгейлері өте төмен.Бушмендерде де тайпалар этникалық жағынан бірігіп,әке жағынан жақындар топ-топ болып,бірлесіп өмір сүрді.Әлі де болса бушмендердің жартысындайы бұрынғы дәстүрлерді ұстанады.Бушмендердің діни сенімі табиғатпен тікелей байланысты.Аңшылар күнге,айға,жұлдызға және т.б. өздері сәтті аңшылыққа себепші затқа бас иеді.Ғылымда олардың жартастарға салған сурет өнері үлкен орын алады.