56. Экологиялық дүниетанымды қалыптастыру үшін белсенді түрлер мен әдістерді ұтымды пайдалануды жүйелеңіз

Бастауыш сыныпта экологиялық білім мен тәрбие  берудің аса маңыздылығы бұл қоғамдық талаптардан туындап отырған мәселе. Өзге емес, дәл қазіргі жағдайда еліміз экологиялық аса қауіпті аймақтарымен әлем назарына ілігіп отыр.  Осы тұрғыда еліміздің кез-келген азаматы экологиялық жоғары сауатты болуы өте қажеттілікті талап етеді . Сондықтан шығарылған заңдар мен тұжырымдамаларға сәйкес экологиялық білімнің  ғылыми негізі қазіргі таңда жасалынып та болды. Осыған орай еліміздің білім беретін бүкіл мектептерінде экологиялық тәрбие мен білімді бастауыш сыныптан бастау өте қажет.. Мектеп тәрбиесінің ерекшелегі табиғатты сүйіп қана қоймай, оны қорғауға баулу. Табиғатты қорғау қарапайым істерден басталады. Бөлме өсімдіктерін күту, оны өсіру мектеп ауласына гүл, ағаш отырғызу, оны жұлмау, сындырмау, яғни мектеп тәрбиесінің басты саласы деп есептеуіміз керек. Бүгінгі таңда жаппай үздіксіз экологиялық білім мен тәрбие беру мәселесі мемлекеттік денгейде қойылып отыр.

Экологиялық білім беру дегеніміз –адамзат қауымының, қоғамның, табиғаттың және қоршаған ортаның үйлестігінің ең тиімді жолдарын ұрпаққа түсіндіру. Экологиялық білім беру жеке адамның экологиялық мәдениетін қалыптастырудан бастап, көпшілікке үздіксіз экологиялық білім  беруді қарастырады . Ал, экологиялық тәрбие беру деп адамның қоршаған табиғи ортаға саналып, табиғатқа ұқыпты түрде қарап, оның байлықтарын үлкен парасаттылықпен пайдаланылатын, табиғи ресурстарды байыта түсудің қажеттігін түсінетін, табиғатты қорғауға белсене қатысатын көзқарасты қалыптастыруды айтамыз.  А.А.Вербицкий өзінің зерттеулерінде оқушыларға экологиялық білім берудегі мақсат : экологиялық таным мен ойлауды дамыту және экологиялық мәдениетті қалыптастыра отырып, табиғат қорғауға деген жауапкершілікті дамыту деп түйеді. Экологиялық білім берудің міндеттері:

1.   оқушы бойында экологиялық білім жүйесін қалыптастыру ;

2.   оқушылардың қоршаған ортаны қорғауға деген жоғары адамгершілік сезімі мен жауапкершілігін тәрбиелеу ;

3.   экология салысындағы ғылым жетістіктерінен хабардар болу ;

4.   нормативтік-құқықтық құжаттарды білу .

Бұл міндеттерді жүзеге асыру үшін оқытудың мынадай түрлері мен әдістерін қолдану керек :

1.   Семинар, конференциялық сабақтар, компьютерлік , дидактикалық ойындар , әңгімелеу, пікірсайыс , сұрақ-жауап кештері т.б.

2.   Табиғаттағы өзгерістерге талдау жасау , салыстыру , себеп-салдарын анықтау, бағалау және жобалау, болжау сияқты шығармашылық, іздену мен ғылыми-зерттеу жұмыстарының элементтерін қолдану .

3.   Экологиялық мәселелерді шешуге батыл әрі дұрыс шешім қабылдау әрекеттеріне үйрету.

4.   Жергілікті экологиялық проблемаларды шешуде оқушылардың практикалық іс-әреркеті дағдыларын дамыту, туған өлкесінің «Қызыл кітабын» ұйымдастыру , экологиялық үйірмелер мен ұйымдар, клубтар құру, экологиялық соқпақ  ұйымдастыру, табиғат ресурстарын жауапсыз пайдалануға жол бермеу .

5.   Лекция немесе дәрістер арқылы, теледидар, радио , газет, журналдар арқылы экологиялық насихат жүргізу .Экологиялық ұғымдар сабақтастық тұрғыда ғана әрекет етеді. Ол –заңды құбылыс. Өйткені табиғатта басы артық еш нәрсе болмайды, бәрі де бір-бірімен байланысты түрде ғана жүзеге асады. Яғни сабақтастық-табиғаттың бір тұтастығы туралы оқушылардың экологиялық ойлау қабілетін үнемі дамытып отыратын маңызды ұстаным. Экологияны оқыту жалпы жаратылыстану ғылымдарының тәжірибесінен әдіснамалық теориядан бастау алатыны сөзсіз. Экологиядан білім беру барысында оқушыларға берілетін оқу – тәрбиелік жұмыстарының ең маңызды мақсаттары  мен міндеттерін басшылыққа алу керек . Олар-оқушылардың қоршаған орта туралы білімдерін ұдайы кеңейтіп ғылымға деген қызығушылығын, шығармашылық белсенділігін, өз бетінше шешім қабылдау, практикалық іс-әрекеті мен қабілетін дамыту, зерттеушілік қабілетін ашу және жергілікті жердің экологиялық проблемаларын шешудегі жеке басының жауапкершілігін қалыптастыру .

57. Оқыту тәсілдерінің жіктелуін қолданып олардың пайда болу эволюциясын құрастырыңыз

Оқыту әдістері – мұғалім мен оқушының бірлесе отырып оқытудың дидактикалық міндеттерін шешуге багытталган әрекет тәсілдері Әдістің бул анықтамасы оқытудың кейбір мәнді сипаттамаларын бейнелейді.Қазіргі кездегі дидактиканың өткір мәселе- Оқыту әдістерін сінің бірі - оқыту әдістерін жіктеу. Дәл қазір жіктеудің негізгі тәсілдері бүл мәселе туралы нақты бір жақты көзқарас жоқ, бүрынғы кездегі жіктеу бойын-ша оқыту әдістерін мүғалімнің жүмыс әдісіне (әңгімелеу, түсіндіру, әңгіме) және оқушылардың жүмыс әдісіне (жаттығулар, өздік жүмыс) т.б. бөлген. Оқушының білім алу көздеріне қарай оқыту өдістері былайша жіктеледі: а) сөздік әдіс (білім негізінде ауызша сейлесу немесе басылым сөзі жатады); б) көрнекілік әдіс (көрнекіліктер, бақыланатын, зертгелетін нәрселер қүбылыстар); в) практикалық әдіс (оқушылар практикалық жүмыстарды орындай отырып білім алады, біліктілігі артады).