47.Бэкон шифры
Бэкон шифры- XVII ғасырда Фрэнсис Бэкон ойлап тапты. Бұл шифрлеудің әдісі құпия хабарды жасыру болып табылады. Ол құпия хабарды ешкім аша алмайтындай етіп, осы шифрлеу әдісін ойлап тапты. Бұл шифрлеу бойынша құпия сөз тек «A» және «B» символдары арқылы ғана шифрленеді.Шифрлеудің төрт түрлі әдісі болады.
Ең алдымен өзінің әр әріпке сәйкес 5 символдан тұратын өзінің кодтары болады, соған сәйкес құпия сөзді төрт түрлі әдіспен шифрлаймыз.
1шi әдіс.
Бұл әдісті Фрэнсис Бэконның өзі ұсынған болатын. Мысалы, берілген құпия сөзіміздің әріптері екі тұрлі типогрфиялық шрифтпен жазылсын, дәлірек айтсақ, курсив және қарапайым жазу. Мысалы, осы сөздегі курсивпен жазылған әріптерді «А», ал қарапайым әріппен жазылған әріптер орнына «В» символын қойып, кесте бойынша бес символға қандай әріп сәйкес келетінін көріп, берілген әр әріпті шифрлап шығамыз.
Мысалы,
Бұл
сәйкесәнше «S» әріпіне сәкес келеді,
сонда
сөзінің шифрлануы «S» болады.
2ші әдіс.
Берілген құпия сөйлемдә шифрлау керек:
Пробелдері саналмай, сөйлеміміз бес бестен бөлінеді:
Үлкен әріптер орнына «В», ал кішкентай әріптер орнына «А» символдары қойылып шығады.Сонда:
Кесте бойынша бес символға қандай әріп сәйкес келетінін көріп, берілген әр әріпті шифрлап шығамыз. Сонда шиырленге сөз:
48. Банкоматтардағы қауіпсіздікті қамтамасыз ету шаралары.
Банкоматтың көмегімен қолма-қол ақша алуды картаны Ұстаушы өзіне өзі қызмет көрсету режимінде жүргізеді. Карта операциясы аяқталып, банкноттар банкоматтан алынғаннан кейін, чек қағазға шығарылады. Картаны Ұстаушыға қатысты ақпараттың жабықтығына байланысты, қағазға шығарылған чекті бірге алып кеткен және ешқашанда оны банкоматтың жанында қалдырмаған жөн. Қолданыстағы карта үшін карта операциясы дұрыс ПИН-код терілгенде төмендегідей себептер бойынша қабыл алынбауы мүмкін: Сұратым жасалатын сома банкоматтың кассеталарында бар банкноталармен беріле алмайды. Нақты банкоматқа нұсқаулықта көрсетілетін банкноталардың минималды номиналына еселенетін сомаға сұратым жасау керек; Сұратым жасалатын сома банкоматтың қолма-қол ақша беретін құрылғысының габариттерімен белгіленетін бір дүркін беру лимитінен асады. Сұратым жасалатын соманы бөлшектерге бөлу және операцияны бірнеше дүркін қайталау қажет.Сұратым жасалатын сома картаны Ұстаушының билігіндегі сомадан артық. Карт-шоттағы ақша қалдығын қағазға шығару функциясына жүгініп, нақтылауға болатын кемірек сомаға сұратым жасауға болады.Банкоматпен жұмыс істегенде егер картаны Ұстаушы қайтарылатын картаны немесе берілетін банкноталарды беру құрылғысынан 20 секундтың ішінде алып шықпаса, қорғау жүйесі іске қосылатынын және карта Ұстаушының ақшасын сақтау мақсатында, карта немесе банкноталар арнайы бөлімшеде ұсталып қалатынын ұмытпау керек.
49.Қарапайым ауыстыру шифрі
n бағаны мен m жолындағы шифрлеу блогының өлшемі және кездейсоқ ауыстырумен 1,2,...,n сандарының натуралды қатарынан жасалынатын кілттік реттілік таңдалынады.
Шифрлеу келесі тәртіппен орындалады:
Шифрленетін мәтін n*m өлшемді шифрлеу блогын құра отырып кілттік реттілік сандары түрінде жүйелі жолдармен жазылады.
Шифрленген мәтін кілттік реттілікпен берілетін бағана нөмірлерінің өсу тәртібі бойынша бағаналар түрінде шығады.
Жаңа блок толтырылады және т.с.
Мысалы, ГРУЗИТЕ_АПЕЛЬСИНЫ_БОЧКАХ деген блогы 8*3 өлшемді және кілті 5-8-1-3-7-4-6-2 түрінде болатын мәтінді шифрлейік.
Шифрленген хабарлама:
УЕБ_НХЗЛОЕСЛГАЫЕИАИЬЧРП_
Кері шифрлеу келесі тәртіппен орындалады:
Шифрленген мәтіннен n*m өлшемді символдар блогы бөлінеді.
Бұл блок n топтарға m символдан бөлінеді.
Символдар нөмірлері блоктағы топтар нөмірлерімен сәйкес келетін орын ауыстыру кестесінің бағаналарына жазылады. Кері шифрленген мәтін орын ауыстыру кестесінің жолдары бойынша оқылады.
Символдардың жаңа блогы бөлінеді және т.с.