64.Электротехникалық үнтақты материалдар

Электротехника мен радиотехникада темір-никель-алюминий негізді қортпадан жасалған ұнтақты магниттер қолданылады. Ұнтақты магниттердің қасиеттері құйма магнит қасиеттерінен жоғары болады.

Көбіне ұнтақты металлургия арнайы қортпалар жасауда қолданылады:никель негізді, ыстыққа төзімді, дисперсиялық қатайтылған никель алюминий титан мыс негізді материалдар.

Құю және қысыммен өңдеуде керекті қортпа алынбаған жағдайда пісірілген алюминьді қортпа қолданылады.

Қазігі кезде легирленген болат, қалайы, латунь, алюминий қортпаларынан жасалған компактты материалдар кең қолданыла бастады. Олардан әртүрлі шестерен кулачоктар крандар подшипниктердің корпустарын және тағы басқа машина детальдарын жасайды.

65.Магниттік үнтақты материалдар

Электротехника мен радиотехникада темір-никель-алюминий негізді қортпадан жасалған ұнтақты магниттер қолданылады. Ұнтақты магниттердің қасиеттері құйма магнит қасиеттерінен жоғары болады.

Көбіне ұнтақты металлургия арнайы қортпалар жасауда қолданылады:никель негізді, ыстыққа төзімді, дисперсиялық қатайтылған никель алюминий титан мыс негізді материалдар.

Құю және қысыммен өңдеуде керекті қортпа алынбаған жағдайда пісірілген алюминьді қортпа қолданылады.

Қазігі кезде легирленген болат, қалайы, латунь, алюминий қортпаларынан жасалған компактты материалдар кең қолданыла бастады. Олардан әртүрлі шестерен кулачоктар крандар подшипниктердің корпустарын және тағы басқа машина детальдарын жасайды.

66.Алюминий күймалардын термиялық өндеуі.

Алюминийлі қорытпалар орташа легирленген болаттардың қасиеттеріне жақын қатысты үлкен салыстырмалы беріктікке ие. Қорытпалар құймалық және өзгеріске ұшырайтындар деп бөлінеді. Құймалық қорытпалар жақсы құймалық қасиетке ие, жақсы кесіледі. Өзгеріске ұшырайтын қорытпалар қанағаттандырарлық әсемдікке, жоғары коррозиялық тұрақтылыққа ие, жақсы кесіледі, қорытпаның көп бөлігі термоөңдеумен нығаяды. Өзгеріске ұшырайтын қорытпалар азғантай ауырлықты көтеретін, бірақ коррозияға қарсы жоғарғы қарсылықты талап ететін, негізінен конструкциялық элементтерді дәнекерлеу және жабыстыру үшін пайдаланылады. Алюминиий қорытпаларының қасиеттері

Құйма
Қорытпаныңбелгіленуі	Легірленуі	Қасиеттері		Қолдануы
Силуминдер
АЛ2	Si	Құйма қасиеттері жақсы, мықтылығы жоғары емес	Жүктелуі төмен бөлшектерінде
АЛ9			Фланецтер, картерлер, піспектерде
АЛ4			Цилиндр блоктарында
Мысты-маргенцті
АЛ7	Cu	Мықтылығы жоғары, ылғалды орталарда коррозияға төзімді		Кронштейндер мен арматурада
АЛ8	Mg			Кронштейндер мен ашаларда
АЛ21	Mg, Cu			Цилиндр блоктарында
Деформацияланатын
Қорытпа белгіленуі	Легірленуі	σВ, МПа		δ, %
Дуралюминдер
Д1	Cu, Mg, Mn	320		14
Д16	Cu, Mg, Mn	400		11
АВ	Cu, Mg, Mn, Si	200		15
Авиаль
В95	Cu, Mg, Mn, Zn, Cr	550		8
Мықтылығы жоғары қорытпа
АК6	Cu, Mg, Mn, Si	300		12
АК8	Cu, Mg, Mn, Si	380		14
Соғу қорытпасы
АК4-1	Cu, Mg, Si, Fe, Ni	280		13
Ыстыққа шыдамды қорытпа
Д20	Cu, Si, Fe, Ni	250		12

Е с к е р т у . Д – дуралюмин, А – техникалық аллюминий (алюминий қорытпасы), К – соғу қорытпасы, В – жоғары төзімді, Л – құйылған.

Белгіленуінде қорытпаның әріптік белгіленуі, қорытпаның реттік саны және жеткізілімнің әріптік белгіленуі көрсетіледі (М – жұмсақ, Н – күйдірілген, П – жартылай кұйдірілген). Кейбір қорытпалардың қасиеттері кестеде көрсетілген.