55.Жоғары температураға шыдамды боллаттардың және құймалардың классификациясы

Төменгі күштермен және жоғарғы деформацияланған дайындамасының қызуы арқылы қысыммен өңдеуді жүргізу рұқсат етіледі. Көміртекті болаттың қыздырылуы 300⁰С-дан жоғары болғанда деформациялануға кедергісі азаяды (10 есе), ал майысқақтық көбейеді (10%) және айтарлықтай серіппелі қасиеті түгелімен жойылады. Сондай-ақ қалдық кернеулігінің пайда болуы шешіледі. Әрбір материалдарды қыздыру кезінде химилық қасиеті мен құрылымына байланысты белгілі температуралық интервалдар қатал қарастырылады. Дайындаманы жоғарғы температурада қыздырылуы зиянды құбылыстарға алып келеді. Металдың атмосферада (яғни, ауамен) әсерлесуінен металл тотығады, нәтижесінде темір оксидінен тұратын қабыршақ пайда болады. Қабыршақ жоғарғы ғаттылыққа ие, қыздырылғаан металға қарағанда, сондай-ақ деформацияланған құралдың тозуы екі есе көтеріліп (өсіп) бара жатыр. Дайындаманың беткі қасиетін қабыршақ тәрізді нашарлатады. Көміртек те тотығады, дайындаманың көміртексізденуіне әкеліп соғады. Сонымен қатар төменгі температура металға үлкен әсерін тигізеді (рекристаллизация температурасынан төмен емес). Суық құралдардың түйісуін өңдеу салдарынан және қоршаңан ортаның жылулығын саралауда дайындаманың суынуы нормадан асып кетуі мүмкін. Бұл металдың шытынауына және нығаюына алып келеді егер өңдеуді төменгі шек температурасынан жоғары аяқтасақ, онда ірі дәнді дайындаманың деформациялану құрылымын суынуы кезінде алуға болады, ол машина бөлшектерінің соққыға беріктілігі (мықтылығы) төмендейді. Температураның диапазонына қарамастан қызу жылдамдығы орнайды, қыздыру құралдарының және басқа дайындама параметрлерінің уақытқы төзімділігі.

56.Мыс және оның құймалары. Жез. Қола.

Мыс - қызыл түсті,ауыр (тығыздығы 8,94 г/см³), жоғарғы пластикалық қасиеті бар және коррозияға төзімді,электр кедергісі аз,бірақ жылу өткізгіштігі жоғары метал. Тазалығына байланысты мысты маркаларға бөледі:(ГОСТ 859-78): МВЧк (99,993% Cu+Ag), МОО (99,99% Cu+Ag), МО (99,95% Cu+Ag), Ml (99,9% Cu+Ag), М2 (99,7% Cu+Ag) Маркасынан кейін өндірілу технологиясы көрсетіледі: к - катодты, б –оттексіз, р - раскисленная. МООк –катодты техникалық таза мыс, құрамында мыс пен күіс 99,99% кем емес Мыс қоспалары негізгі екі топқа бөлінеді: қола- Мыс пен қалайы қортпалары(4-33% Sn, хотя бывают без оловянные бронзы), қорғаын (до 30% Pb), алюминием (5-11% Al), кремнием (4-5% Si), сурьмой и фосфором (ГОСТ 493-79 , ГОСТ 613-79, ГОСТ 5017-74, ГОСТ 18175-78); Латун-Мыс пен мырыш (до 50% Zn) және аздап алюмини, кремни, қарғасын, никел, марганц қоспаларымен(ГОСТ 15527-70, ГОСТ 17711-80).

Мыс қортпаларының маркировкасы келесі түрдегідей жүреді . Қоспаны әріппен белгілейді «Бр» (қалайы) немесе «Л» (латунь),кейін қоспаға кіретін негізгі элементтердің бас әрпі жазлады және проценттері санмен беріледі.

  А–алюминий Мц–марганец Су-сурьма Б–бериллий Мш–мышьяк Т–титан

Ж–темір Н–никель Ф–фосфор К–кремний О–олово Х–хром

Кд–кадмий С–свинец Ц-цинк Мг–магний Ср–серебро