Микроскоп және микроскоптау техникасы

микроскоп және микраскоптау техникасы.

Микроскоп- микроорганизмдердің әртүрлі күйдегі топтарын зерттеуге арналған прибор. Арнайы зерттеулер жүргізу үшін фазалық контрасты люминисденттік және қарапайым , қараңғы аймақты микроскоптар қолданады. Вирустарды бактериофактарды және микробклеткасының құрылымдық бөліністерін зерттеуге электрондық микроскоп қолданады, 100 мың немесе оданда көп үлкейткіштері бар.

Оптикалық микроскоптың құрылысы. Жарық арқылы объектіні зерттегенде ең ыңғайлы микроскоп- биологиялық микроскоп болып табылады. Биологиялық микроскоп мынадай негізгі бөліктерден тұрады: механикалық, жарықтандыру және оптикалық.

Оптикалық бөліміне акуляр және объектив жатады.Бұл микроскоптың ең басты бөлімі болып табылады. Және күрделі линзалар жүйелерінен құралған.Акуляр дегеніміз- зерттеушінің көзіне бағытталған, үлкейтіп көрсететін бірнеше линза.Акуляр 8,20 5,7 10-15 есе үлкейтіп көрсетеді. Объектив д/з –объектіге немесе зерттейтін затқа бағытталған линзалар жүйесі. Объектив 8,20,40,90есе лкейтіп көрсетеді. Микроскоптың жалпы неше есе үлкейтіп көрсеткен көрсеткіштерін өзара көбейту қажет.

Микроскоптық механикалық бөлімі оптикалық және жарық бөлімдеріне байланысты тұрады. Механикалық бөлімдеріне штатив ,тугус, препарат қосатын орындық жатады.

Микроскоптың жарық қабылдайдын бөлімдеріне айна мен конденцор жатады.

Микроскоппен жұмыс істеу ережелері: микроскопты ыңғайлап, сол жарыққа қойыңыз. Айнаның ойыс жағын жарық түсетін жаққа бағыттаңдар. Ольверді айналдырып 8 есе үлкейтіп көрсететін объективке қойыңдар.

Микроскопиялық саңырауқұлақтар классифкациясы

Жыныстық жолмен көбейетін саңырауқұлақтарды 6 классқа бөлеміз

1) Хитеромицетос-мийелиялары жоқ н/е нашар дамыған. Жыныссыз жолмен зооспоралары арқылы көбейеді. Көбісі жануар мен өсімдіктерде ауру қоздырады.

2) Оомицетос- мицелиялары жақсы дамыған, бірақ бөлек жасушаға бөлінбеген. Көп ядролы жыныссыз көбеюі зооспоралар арқ.

3) Зигомицетос- мицелилары жаөсы дамыған, зооспоралар арқ. көбейеді.

Адам мен жануарларда тері, көз, өкпе ж/е басқа органдарды зақымдайды.Бұлар органикалық қышқылдарды ж/е ферменттерді синтездейді.

4) Аскомицетос- қапшықты саңырауқұлар. Мицелилері жақсы дамыған, жасушалары кондидиялары, ал жынысты жолмен көбейюі аскоспоралары арқ. Дәнді-дақылдарды зақымдайды. Көптеген өсімдіктерді бүлдіреді.

5) Базидомицетос- мицелилары көп жасушалы,жынысты жолмен кондидиялары арқ. көбейеді. Бұл топқа қалпақты саңырауқұлақтар жатады.(қара күйе, тат саңырауқ.).Көбінесе тұрмыста зиянын келтіреді.

6) Деутаромицетос- топырақта, суда кездеседі. Мицелилары көп жасушалы. Тек жыныссыз жолмен кандидиялары арқ. көбейеді. Қызылшаны ж/е дақылдарды зақымдайды.

Микроскопиялық саңырауқұлақтардың клетка құрылысын зерттеу

Микроскопиялық саңырауқулақтар лат.саң-ды жалпы Fungi дейміз бұл эукариотты саң-қа жататын бастапқы кезде микроскопиялық саң-ды өсімдіктермен жауарлар арасында орын алатын ағзалар болып саналады,бірақ қазіргі кезде бұл микроорг-ді төменгі сатыдағы өсімдіктерге жатқызады.Бірақта оларда хлорофил болмайды.Бактериялардан айырмашылығы құрылысы күрделі ж/е көбею тәсілі жетілген 100 мыңнан астам түрлі белгілі.Әртүрлі өндірістерде дәруменді антибиотиктерді ж/е түрлі тағамдарды алуда қолданады.Арктикада,топырақта,өсімдікте ащы ж/е тұщы суларда ылғалды жерлерде кездеседі.Саң-дың денесі бір-бірімен шатаса орналасқан жіңішке жіпшелер гиытерден турады.Гифтер саң-дың денесін құрастырады.Оларды вицели д.а.Гифтердің диаметрі 5-10мкр ал ұзындығы бірнеше мм дейін.Көптеген гифтер ортаның бетінде дамиды.Көптеген саңырауқұлақтардың гифтері көпжасушалы, кейбіреулері ерекше дене түзеді. Гифтердің өлуі арқылы түзетіндер склероцилалар деп аталады. кейбіреулері хломидоспоралар түзеді. саңырауқұллақтардың мицелиінде жіпшелер болмайды. жасушаның құрылысы эукариотты. құрамында жасуша қабықшасы, цитоплазмалық мембранасы, цитоплазма, оның ішінде ядро бірнеше ядрошықтармен, митохондриялар, гольджи аппараты, ЭПТ, лизосомалар болады. жасуша қабықшасының құрамына полисахаридтер кіреді, кейбіреулерінде целлюлоза болады. Ядро саны 20-30 жетеді. Митохондрия мембраналық құрылым бол-тан, құрамында фермент болатын энергетикалық алмасу үрдісіне қатысады. ЭПТ мембраналық құылым бетінде липидтер көмірсілар синтездейті үрдәске қатысатын фермент болып табылады. Саң-тар жынысты ж/е жыныссыз жолмен спора түзу арқылы көбейеді.Жаңа пайда болған ядро бірнеше бөлшекке бөлініп зигоспоралар түзеді оның алдында екі жасуша қосылып зигота түзеді ж/е зигоспоралар жаңа гиф түзеді.Бұл жынысты жолмен көбеюі жыныссыз жолмен н/е вегетативтік жолмен көбейгендер бірінші гифтердің бөлшек арқылы,екінші спора арқылы көбеюі спора түзілгенде бірінші кейбір түрлері гифтердің ұшында түзілетін ерекше орган споранги түзеді,оның ішінде споралар споранги спора н/е эндоспоралар болады.Эндоспоралар ерекше гифтердің үшында конди тасымалдаушы эгзо спора түзеді.Оларды кондидиалар д.а.Кейбір саң-ды жынысты жолмен көбейгенде зигота қапшық сияқты аск түзеді.Бұл жолмен аскомедертос саң-ы көбейеді.