Егер белгіленген валюта бағамы жағдайында басқа елдерге қарағанда Қытайда инфляция төмен болса, онда: Қытай валютасы басқа валюталармен салыстырғанда қатаң
Егер капитал қозғалысы бойынша теріс сальдо болса, онда: Тауарларымызды экспорттап,сыртқа қарыз бере аламыз. NX оң болады капитал қозғалысы шотының тапшылығы пайда болады; Ағымдағы операциялар шотының оң сальдосы.
Егер капитал қозғалысы бойынша оң сальдо болса, онда: Мемлекеттік тапшылық пайда болып, шеттен несие алады.
Еңбек өнімділігі өлшенеді: Өнім көлемінің тірі еңбек шығынына, Нақты өндірі скөлемінің жұмыс уаытының көлеміне;Өнім көлемінің жанды еңбек шығынына
Егер экономика келесі мәліметтермен көрсетілсе, Ү =С+І+G+Хn; С=400+0.9Үd; І=200+0.25Ү; Хn=200-0.1Ү; С=200; t=0.333. Онда кiрістің тепе-тең деңгейі, автономды шығыстар мультипликаторының мөлшері: кірістің тепе-тең деңгейі 4000, автономды шығыстар мультипликаторының мөлшері 4.
Егер Ұлттық банк халықтан мемлекеттік облигацияларды сатып алса, онда: Ақша ұсынысы көбейеді; Ақша массасы көбейеді; Инфляция болуы ықтимал;
“Есеп мөлшерлемесі” – ол: Несиеге қабілеттілігін анықтау үшін банктермен қадағаланады Ақша-несие саясатынң құралы; Экономикада ақша ұсынысын реттеуші /не/ Ком банктерге несие беру пайыз мөлшерлемесі; Ұлттық банктің орнататын пайыз мөлшерлемесі; Орталық банктердің төлеп отыруға тиіс пайыз мөлшерлемесі
Еңбек нарығындағы тепе-теңдік орын алады, егер:
жұмыссыздыққа байланысты берілетін жәрдем ақша еңбекті ұсыну жағдайына әсер етеді. Жалақының ең төменгі мөлшері нарықтың сұраным мен ұсыным қозғалысына автоматты түрде бейімделу әрекетіне шек қояды
И
Инфляцияның әлеуметтік зардаптары : Ұлттық табыстың қайта бөлінуі; Тұтыну шығындары өседі; Халықтың сатып алу қабілеті төмендейді
Инвестиция динамикасын анықтайтын факторлар: + Жиынтық табыс динамикасы,+ Пайыз мөлшерлемесінің өзгеруі ,+ Нақты пайыз мөлшерлемесі.+ Экономикалық күту
К
Капиталдың шектік өнімі: Қосымша капитал пайдалану нәтижесінде алған қосымша шығарылған өнім көлемі
Кейнсиандық крестің талдауында жабық экономиканың тепе-теңдік шарты: E=Y; Е = С + I + G = У.
Кейнсиандық крес – ол: Y=E қанағаттандыратын график. Мемлекеттің араласуы арқылы
AD-AS үлгі қысқа мерзімде макроэкономикалық талдау; Тауарлар қызметіндегі тепе теңдік;
Келесi жағдайдың өзгеруі LM қисығын жылжытпайды: Оңға қарай жылжытады: баға деңгейінің төмендеуі (Р) және ақша ұсынысының өсуі (Мs) Мысалы ПАЙЫЗ салық
Келесi жағдайдың өзгеруі ІS қисығын жылжытпайды: Пайыз мөлшерлемесін;
Кейнсиандық кресте тепе-теңдік орын алады, егер: жоспарланған шығындар=нақты шығындар; нақты шығындар=табыс; Табыс=жоспарланған шығыстарға
Кобб-Дуглас функциясындағы α-параметрi білдіреді: Табыста капитал үлесі
Капиталдың шектік өнімі: қосымша капитал бірлігін қолданғанда өнім шығарудың өсімшесін;
-қосымша капитал бірлігін қолданғанда өнім шығарудың қаншалықты өзгергенін;
-қосымша капитал бірлігін қолданғанда өнім шығарудың қаншалықты өскенін;
77. Күтпеген инфляция нәтижесі ретінде байлық келесі жолмен қайта бөлінеді: Несие бергендерден несие алушыларға; Қарыз берушілірден оны алушыларға;
Кредиторлардан заемшиктерге
Қ
Қолдағы табыс - ол: (DI)= Тұтыну + Жеке Жинақ
Қолдағы табысты есептегенде ескеру қажет: Жеке табыстан жеке салықтар мен салықсыз төлемдерді шегеру; (ҰТ- әлеуметтік сақтандыруға төленетін табыстар – корпорация салығы + дивидент + трансферттер + пайыз түрінде алынған табыстар) – салықтық және салықтық емес төлемдер; қолдағы табыс = жеке табыс – салықтық және салықтық емес төлем
Қысқа мерзім аралығында тауарлар мен қызметтерге бағалар: өзгермейді; Бір деңгейде сақталады; динамикалы болмайды
Қатаң жалақы мен шектеулі жұмыс орнының нәтижесінде пайда болады: Күтімді жұмыссыздық
Қандай жолмен өкімет бюджет тапшылығынан бас тарта алады: Мемлекеттік шығыстарды азайту және салықтарды көбейді
Қай кезде жиынтық сұраныстың артуында өндірістің тепе-теңдік көлемінің есуі орындалады: AS Қисығының шекті кейнсиандық кесіндісінде; AS Қисығының аралық кесіндісінде; AS Қисығының қалыпты кейнсиандық кесіндісінде
Құрылымдық жұмыссыздықтың пайда болу себебі: Жаңа мамандықты игерудуң қиындықтары
Мекемедегі тұрақты құрылым; Ғылыми техникалық прогресс нәтижесінің енгізілуі;
Қосылған құн: Тауар өндірушінің өнімінің құны мен басқа фирмалардан тауарларды сатып алу шығыстарының арасындағы айырма. Өнімді өңдеу, қайта өңдеу және нарыққа өткізу процесінде қосымша қосылған құн; Өнімді сату мен оны өндіруге кеткен материалдар құнының айырмасы
Құрылымдық жұмыссыздық: Өндірістегі технологиялық өзгерістермен байланысты; Мамандығы «ескіріп», қажет емес болған тұлғалармен сипатталад; Мекемедегі қысқартуға байланысты босағандар
Л
Ласпейрес индексі = 0,5 Пааше индексі = 0,5. Фишер индексін есептеңіз: 0.5
М
Макроэкономика зерттемейді: Жеке фирманың өнім шығарылымын
Макроэкономикалық көрсеткіштер: ЖҰӨ, ТҰӨ, ЖІӨ ҰТ
Макроэкономикалық саясат: фирма саясаты; ақша-несие саясаты; бюджет салық саясаты
Макроэкономикалық ойдың классикалық мектебі: Смит,Рикардо,Милль,,Сэй. Смиттің көрінбейтін қол метафорасы. Нарықтық жүйе өзін өзі реттеу мұмкіндігі мен автоматты түрде түзеледі
Макроэкономикалық ойдың кейнстік мектебі: Кейнс, Харрорд, Домар,Хансен,Модтляни, Тобин, Мэнькю, Бланшер.
Макроэкономикалық ойдың монетаристік мектебі: М.Фридмен, мемлекеттік араласуға қарсы, бірақ қысқа мерзімде, ақша несие саласын реттеуде өте тиімді екенін мойындады.
Макроталдаудың негізгі шешімдері: Нарықтағы тауарлардың құрылуы; Экономикадағы тепе-теңдікті анықтау; Макротұрақтылықты қалыптастыру; Ұлттық экономикаға әсер ететін негізгі факторларды анықтау;Әлеуметтік теңсіздік мәселесі
Мемлекеттік шығыстардың мультипликаторы - ол: Табыстың өсімінің мемлекеттік шығыстар өсіміне қатынасы; G өссе, I жоғарылайды
Мемлекеттік жинақтар – ол: Sм=T-G (Салық – Мемлекет.шығыстар)
Мемлекеттік шығыстардың 100 бірлікке артуы (IS-LM моделi аркылы): ІS қисығын оңға 100/(1-МРС);
ІS қисығын солға 100/(1-МРС);
Мемлекеттік шығыстардың азаюы ІS қисығын: Солға жылжытады
Мемлекеттік шығыстардың көбеюі: ІS қисығын оңға жылжытады;
Мемлекеттік шығыстарды қаржыландыру тәсілдеріне жатпайды: Зейнетақы төлеу; ақша шығару; шетелден қарыз алу.
Мемлекеттік бюджет тапшылығын азайтады: Салықты... бюджетке түсімді арттыру
Мемлекеттік бюджет тапшылығы – ол: T<G; салық < мем.шығын
Мемлекеттік реттеудің құралы болып есептелмейді: Тұтынушылық талғамдарды реттеу
Мемлекет шығыдарының төмендеуі IS-LM үлгісінде келесі өзгерістерге алып келеді: У азаяды, С төмендейді, ақша сұранысы азаяды, пайыз төмендейді, инвестиция жоғарылайды, IS солға жоғары жылжиды
Мемлекеттің ағымдағы шығыстары: С +I +G +Nx
Монетарлық саясаттың құралы: Ашық нарықтағы операциялар; Есеп мөлшерлемесін өзгерту; Міндетті резервтер талаптарын өзгерту.
Монетарлық саясат құралдары: Есеп мөлшерлемесі; Ашық нарықтағы операциялар; Міндетті резервтер нормасы
Міндетті резервтер нормасы: Ең біріншіден ақша массасын шектеу құралы ретінде енгізіледі. Инфляцияға қарсы тұру құралы; Ақша несие саясатымен байланысты құрал
Н
Нақты ЖІӨ өлшейді: Базистік жылдың бағаларындағы ағымдағы шығарылым
Нақты және атаулы пайыз мөлшерлемесі арасындағы айырмашылық келесімен айқындалады: Инфляция қарқындарын есептеу
Нақты айырбас бағамының төмендеуі сипаттайды: Өтімділіктің тауар бағасына қатысты артуы
Нақты айырбас бағамының жоғарылауы сипаттайды: Ресурстық баға
Нақты ақшаға сұраныс тәуелді: Табыс деңгейіне; %мөлшерлемесіне; % мөлшерлемесі мен табыс деңгейіне;
Нақты валюта бағамы - бұл: Екі елде өндірілетің тауардың салыстырмалы бағасы.
Нақты айырбас бағамының жоғарылауы (ұлттық валютаның құнсыздануы) әкеледі: Отандық тауарлар салыстырмалы қымбат болады; Шетел тауарлары арзан болады; Отандық және шетел тауарларының бағалары салыстырмалы әртүрлі
Нақты жалақы – ол: номиналды еңбек ақыға сатып алуға болатын тауар немесе қызмет көлемі.
Нақты айырбас бағамына әсер ететін факторлар: Тауар құнының өзгеруі; Инвестицияның сұранысы; Мемлекеттік жинақтың өзгеруі;Мемлекеттік салықтардың өзгеруі
Негізгі өндіріс факторлары: еңбек және капитал; кәсіпкерлік қабілеттілік
Неоклассикалық және кейнстік көзқарастарға ортақ үлгі: AD-AS; Лоренц қисығы; Солоу үлгісі
О
Оукен заңы:Егер нақты жұмыссыздық деңгейі табиғи деңгейінен 1%-ға артса, онда ЖҰӨ-нің қалып қоюы 2,5%-ды құрайды;
ЖҰӨ мен жұмыссыздық арасындағы эмпирикалық байланыс
Оукен заңына сәйкес фактілік жұмыссыздық деңгейінің оның табиғи деңгейінен 1 %ға артуы фактілік ЖҰӨ нақты ЖҰӨ көлемінен келемідей шамаға қалуына алып келеді:Оукен заңы бойынша жұмыссыздықтың нақты деңгейі, табиғи деңгейіне қарағанда, 1 %-ке өсуі нақты ЖҰӨ-нің потенциальдық мүмкіндігімен салыстырғанда орташа 2/2.5/3 % төмендеуіне әкеледі.
Ө
Өзге жағдайлар тең шартында тежеушілік ақша саясаты: Ақша массасын қысқартуға тиіс.
Өтімділікті қалау теориясына сәйкес: Неғұрлым пайыз өссе, соғұрлым ақша сұранысы төмендейді
Өндірістік функцияның масштабтан тұрақты қайтарымы:zY=F(zK,zL); 0,3 zY=0,3F(zK,zL); 4zY=F(4zK,4zL);
Өнеркәсібі өркендеген мемлекеттерде ақша жиыны құрамын анықтау үшін қолданылатын агрегаттар: L; M3; M1 M2
Өндіріс факторларына жатады: Еңбек Капитал Жер Ресурстар Кәсіпкерлік қабілет
Өндірістік функцияның көлбеу тангенс бұрышы анықтайды: Капиталдың шекті өніміне сәйкес;Капиталдың әр бірлікке өзгергендегі өнім көлемін анықтайды;MPK-ны анықтайды
Өндірістік функция Y = F (К, L) көлемнен өспелі қайтарымдылығы F(zK,zL) < 2zY
F(zK,zL) < 4zY
F(zK,zL) < 8zY
Өндірістік функция Y = F (К, L) көлемнен кемімелі қайтарымдылығы бар:F(zK,zL) > 2zY;
F(zK,zL) > 4zY; F(zK,zL) > 8zY
Өндірістік функция Y = F (К, L) көлемнен тұрақты қайтарымдылық бар
F(zK,zL) = 2zY
F(zK,zL) = 4zY
F(zK,zL) = 8zY
Р
Ревальвация-ол: Тұрақты айырбас бағамын жоғарылату
Резервтеу нормасынын көбеюі алып келедi: айналыстағы ақша массасын азайтады
С
Салықтық мультипликаторы - ол: Табыстың өсімінің салықтардың өсіміне қатынасы
Салықтардың қысқаруы ІS қисығын:Оңға жылжытады,G артады
Салықтардың азаюы жылжытады: Жоспарланған шығыстар сызығын жоғары және ІS қисығын оңға;Инвестициялар көлемін арттырады;Нақты шығыстарды жоғарылатады.
Салық ставкасынын өсуі ІS қисығын қандай шамаға жылжытады: (кері) Солға төмен жылжытады
Сатып алу қабілетінің тепе-теңдігі бойынша: Таза экспорт нақты айырбас бағамының өзгеруіне сезімталдығы жоғары
Солоу моделінде жинақ нормасын жоғарылатқанда: Тұрақты капитал мен қорлану деңгейі жоғары болады, өседі.
Солоу моделіндегі өндірістік функ: y=f(k)
Соңғы өнімге жатқызылады:Ары қарай өндіруге болмайтын, тұтынушыға ұсынылған экспорттық өнім
Солоу үлгісі бойынша экономикалык өсу негізгі факторлары:Капитал қорлануы; Жұмыс күшінің өсуі; Халық санының өсуімен; Жұмыс күшінің тиімділігімен; Техникалық өзгерістермен
Т
Табыс бойынша ЖҰӨ құрамына есептелмейді: Мемлекеттік шығыстар және экспорт
Тұтыну бағасының индексі өскенде, доллардың сатып алу қабілеті: өседі
Толық конверттелген ұлттық валюта - бұл: Ұлттық валютаны еркін әкелу және әкету мүмкіндігі бар
Тауарлар мен қызметтердің импорты да, экспорты да жоқ экономика, бұл: Жабық экономика
Тағайындалатын бағам режимінде тең-теңдік бағаның өсуі: Теңгенің қымбаттауы; Ұлттық валютаның қымбаттауы; Ревальвация
Тұтыну бағаларының индексі Статистикалық көрсеткіш; Өмір сүру деңгейінің өзгеруін сипаттайды; Өзгермейтін тауарлар мен қызметтер жиынына есептелінеді
Толық жұмысбастылық қамтамасыз етілген экономикада экономикалық өсу шарты:-Қор жинақтау мен инвестиция нормаларының өсулері; -Қор жинау мен инвестицияның жоғары нормасы; s және i –дің жоғары нормасы.
Төменде берілгендердің қайсысы сұраныс сілкінісімен байланысты: Ақша сұранысының күрт өзгерісі; Инвестициялық сұраныстың тосын өзгерісі; Ақша айналымы жылдамдығының күрт өзгерісі
Ұ
Ұзақ мерзімде бағалар: ұзақ мерзімде жалақы мөлшері және бағалар өзгеріп отырады
Ұлттық табыс – ол: Рента, жалақы, капиталға пайыз, меншіктен түсетін табыстар мен корпорациялардың пайдасы
Ұлттық жинақтардың тұжырымы: Y-C-G; (табыс-тұтыну-мемлекеттік шығын)
Ұлттық валюта бағамы құнсызданғанда: Ұлттық тауарлардың бәсекеге қабілеттілігінің төмендеуі
Ұзақ мерзімді экономикалық өсуді зерттейді: Солоу моделі
Ұсыныс сілкінісімен байланысты: кәсіподақ күресі; халықаралық мұнай картельдерінің бағаны тосыннан төмендетуі; тосыннан қымбаттаған өнімді ұсыну
Ү
Үй шаруашылығы қор жинау мотивтері:
кәрілікті қамтамасыз ету
таза пайда нормасын барынша азайту
балалардың болашағын қамтамасыз ету
Ф
Филлипс қисығына сәйкес: Қысқа мерзімде бағалардың төмендеуі жұмыссыздықты жоғарылатады
Фрикциондық жұмыссыздық:
Жаңа жұмыс орнына орналасуды күту;
Мекен-жай ауыстыруына байланысты пайда болады;
Қысқа мерзімді;
Фишер теңдеуінің көрінісі:
і=r+п
Номиналды және нақты пайыз қойылымы арасындағы байланысты анықтайды
Пайыз қойылымдарының байланысы;
Ш
Шығыстар бойынша ЖҰӨ есептеу әдісі:
Тұтыну+инвестициялар+мемлекеттік шығыстар+таза экспорт
Шағын ашық экономикадағы айырбас бағамының теңдеуі келесідей түрде болады:
Y=C(Y-T)+I(r)+G+NX(e),IS;
M\P=L(r,Y),LM
Шетел мемлекеттері үкіметтерінің салық мөлшерлемесін жоғарылату алып келеді:
Инвестиция деңгейін төмендетеді;
Әлемдік пайыз мөлшерлемесін өзгертеді;
Әлемдік пайыз мөлшерлемесін өсіреді
ІІІығын инфляциясы ненің нәтижесінде дамиды:
AS қисығының солға жылжуының
Жиынтық ұсыныс қисығының солға жылжуының
жиынтық ұсыныстың азаюынан
Шет ел мемлекеттерінде ынталандырушы бюджет-салық саясат жүргізу нәтижесінде ұлттық экономика үшін:
Таза экспорт тұрақты
Инвестиция деңгейін төмендетеді;
Әлемдік пайыз мөлшерлемесін өсіреді/өзгертеді
Э