42. Қазақстан банктерінің минималды резервтік талаптарды орындауын талдау

Қазақстан Ұлттық Банкі банктердің депозиттері мен заемдары бойынша сыйақы көлемдері мен ставкаларын реттеу мақсатында ең төменгі резервтік талаптардың нормативтерін пайдаланады.Қазақстан Ұлттық Банкі ең төменгі резервтік талаптардың нормативтерін банктер міндеттемелері сомасының проценті ретінде есептейді.Банктердің есеп айырысу үшін қабылданатын міндеттемелерінің құ-рылымын, ең төменгі резервтік талаптарды орындау шарттарын және оларды резервтеу тәртібін, сондай-ақ ең төменгі резервтік талаптардың нормативтерін Қазақстан Ұлттық Банкі белгілейді.Ең төменгі резервтік талаптардың нормативтерін өзгерту осындай шешім қабылданған күннен бастап бір айдан ерте қолданысқа енгізілмейді.Ең төменгі резервтік талаптардың нормативтері бұзылған кезде банктер Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.Қазақстан Ұлттық Банкі тарату комиссиясының төрағасы тағайындалған күннен бастап банктің тарату комиссиясына өзінде резервтелген қаражатты он күндік мерзімде қайтарады.Қазіргі кезде минималды резервтік талаптар - бұл барлық несие мекемелерінде болуы қажет өте ликвиті активтер болып табылады, әрине міндетті түрде олар банктердің кассаларында қолма-қол ақша түрінде, немесе орталық банкіде депозит түрінде, немесе орталық банкі белгілейтін жоғары ликвидті формаларында сақталынады. Резервтік талаптардың нормативі өз алдына заңдық ретте минималды резервтер сомасының пассивті (депозиттердің) немесе активті (несиелік салымдардың) операциялардың абсолютті (көлемді) немесе салыстырмалы (өсімше) көрсеткіштеріне пайыздық қатынасын көрсетеді. Нормативтерді қолдану топталды (барлық міндеттемелер мен ссудалардың сомасына белгілеу) және селективті (олардың белгілі бір бөлігіне) ықпал ету сипаттамалары бар.

43.Ұлыбритания экономикасын ақша-несиелік реттеу ерекшеліктерін талдау Ұылбританияның банк жүйесінде 1979 жылға дейін банктерді қадағалаудың арнайы заңдылықтары болмаған. 1979 жылы бакнтік қызмет туралы заң б/ша барлық несиелік институттар «Англия банкімен» мойындалуы керек болды. Англиядағы банк жүйесі 2 деңгейлі болып келеді. Англия банкі 1964 жылы акционерлік қоғам ретінде Франциямен соғыс кезінде англия корольіне займдар беру үшін құрылған. Англия Банкі тәуелсіздігі мейлінше төмен Орталық банктердің бірі б.т. Англия банкі мен мемлекет арасындағы өзара қарым-қатынастар «Англия БАнкі» туралы заңымен реттеледі, соның негізінде банк мемлекеттік банкке айналды. Бұл заңға сәйкес, Қазынашылықтың Англия Орталық банкінің қызметіне айтарлықтай ықпал етуге құқығы бар. Ақша несие саясатында банкке тек қана кеңес беру функциясы бөлінген. Англия Банкінің басқарушы органының – Басқарманың міндетіне ақша-несие саясатының мәселелерін Қаржы министрлігімен (Қазынашылықпен) үйлестіру кіреді. Оның басқарушысы ресми түрде осы салада шешімдер қабылдауға жауапты және Парламентке есеп береді. Осылайша, Англия Банкі Қазынашылықтың бақылауында, Қазынашылық Орталық банкпен алдын-ала жүргізілген кеңес алмасудан кейін оған ұсыныстар жасауға уәкілетті.

44.Инфляция әлеуметтік-экономикалық процесс ретінде.Инфляцияның өрістеп күшеюі әлеуметтік-экономикалық қарама- қайшылықтарды асқындырып жіберетіндіктен мемлекет инфляцияны жою және ақша айналымын тұрақтандыруға арналған шаралар қолдана бастайды. Инфляция кезінде мемлекет іс қимылдарының 2 нұсқасы болады. 1 бейімделу саясатты жүргізу немесе инфляцияға бейімделу 2инфляцияны төмендету немесе басу жөнінде инфляцияға қарсы шаралардың кешенін жүргізу. Инфляцияға қарсы саясаттың инфляциямен күреске бағытталған экономиканы мемлекеттік реттеу жөніндегі шаралар кешені. Мұндай саясаттың 2 негізгі бағыты белгіленген 1 дефляциялық саясат 2 кірістер саясаты. Дефляциялық саясат мемлекеттің шығындарын азайту несие үшін пайыздық мөлшерлемені арттыру салық ауыртпалылығын күшейту ақша массасын шектеу жолымен ақша несие және салық механизмі арқылы ақша сұранымын реттеуді қарастырады. Кірістер саясаты бағаға және жалақыға оларды толықтай немесе олардың өсу шегін белгілеу жолымен параллельді бақылау жүргізуді қажет етеді.

45. ҰБ-тің қазіргі кездегі ақша-несиелік саясатының ерекшеліктеріне сипаттама беру

Қазақстан Республикасының заңына сәйкес ұлттық Банктің ақша несие саясаты:

• ресми қайта қаржыландыру ставкасын;

• ақша несие саясатының негізгі операциялары бойынша сыйақы ставкаларының деңгейлерін;

• ең төменгі резервтік талаптардың нормативтерін;

• айырықша жағдайларда операциялардың жекелеген түрлерінің деңгейі мен көлеміне тікелей сандық шектеулерді белгілеу арқылы жүзеге асырылады.

Орталық банк тарапынан АНР-дің негізгі объектісіне экономикадағы қолма-қолсыз ақша массасы жатады, оның динамикасына төлеуге қабілетті сұраныстың әр түрлі компоненттернің өзгерісі тәуелді болады. Қазіргі даму сатысында ақша несиелік сипат алғандықтан, яғни ақша массасы, негізінен, банктердің кредит-дипозиттік қызметіне байланысты пайда болғандықтан, сондықтан Орталық банк ақша айналымының құрылымын және көлемін екінші деңгейлі банктердің операцияларын басқару арқылы реттейді. тәжірибе жүзінде кассалық резервтердің барлығы Ұлттық банкке шоғырланады және олардың шаруашылық айналымға түсүі Ұлттық банктің мекемелері арқылы коммерциялық банктердің кассаларын толтыру негізінде жүреді. Барлық банктер қолма-қолсыз есеп айырысуларды Ұлттық банкредің мекемелері арқылы жүргізеді, ал қажет жағдайда Ұлттық банктен кредит алады. Осының нәтижесінде қолма-қол және қолма-қолсыз есеп айырысу айналысы Ұлттық банкіде және оның мекемелерінде шоғырланады. Ұлттық банк – ақша резервтерінен, басқа да материалдық құндылықтардан тұратын жекеше мүлкі бар заңды тұлға. Мүліктің құралу көздеріне – банк ісінен түскен табыстар, бағалы қағаздардан түскен табыстар және сәйкес бюджеттерден түскен дотациялар жатады. 1995 ж ҰБ туралы заңы қабылданып, ҰБ-тің тәуелсіздігі заң жүзінде айқындалып, ұлттық валютаның ішкі және сыртқы тұрақтылығын қамтамасыз ету болып табылады. ҰБ эк-ның несиелеу функцияларын 2-ші деңгейлі банктерге беріп, өз өкілеттігі шегінде тәуелсіздік алғаннан кейін нарық қағидаларына тиімді банктік қадағалауға негізделген . Қазіргі заманғы банктік жүйесін құру бойынша жұмысты жалғастырды. ҰБ-тің маңызды міндеті инф-ны төмендетуге бағытталған АНС-тын дамыту болып табылады.