- •Ақша-несиелік реттеудің түсінігі мен әдістерінің жіктелуі.
- •Ақша массасының түсінігі және құрылымы.
- •3.Ақша базасының құрамы және компоненттері.
- •4.Ақша базасы мен акша массасын реттеу.
- •5. Ақша мультипликаторының мағынасы мен маңызы.
- •6. Ақша базасын сегменттеудің негіздері.
- •7.Ақша-несиелік реттеу - мемлекеттің ақша-несие саясатының бір элементі ретінде.
- •8.Ақша агрегаттарының сипаттамасы.
- •Ақша-несиелік реттеудің пәні, мақсаты мен міндеті.
- •10. Ақша базасына ықпал ететін факторлар
- •11.Ақша агрегаттары туралы түсінік, олардың түрлері.
- •12.Ақша несиелік реттеу әдістерінің түсінігі және оларды классификациялау.
- •13.Ақша-несиелік реттеудің объектілері мен субъектілері.
- •14.Артық резервтік ақшалар және оған сипаттама
- •15. Ақша массасының құрамы және құрылымы, оған ықпал ететін факторлар.
- •16. Инфляциялық таргеттеу тәжірибесі.
- •19. Қр ақша массасының құрылымының және құрамының ерекшеліктері.
- •20.Ақша массасын бағалау әдістері
- •21. Қазақстан Республикасында валюталық реттеудің ерекшеліктері.
- •22. Экономиканы ақша-несиелік реттеудің әдістері мен құралдары.
- •23.Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің халықаралық валюта-қаржылық ұйымдармен ынтымақтастығы.
- •25.Артық резервтер және оның қалыптасу ерекшеліктері.
- •26.Міндетті резервтік ақша және оны қалыптастыру тәртібі.
- •27. Ақша-несиелік саясатты болжау.
- •29 Мемлекет тарапынан ақшаны ұсынудың жолдары.
- •30 Ақша айн-мын реттеу әдіс-гі касса айналымын болжау.
- •31 Банкноттар эмиссиясына сипаттама
- •36.Минималды резервтік талаптар және оларды ақша-несиелік реттеу құралы ретінде қолдану.
- •37.Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі заң және нормативтік актілерінің ақша-несиелік реттеу жүйесіндегі ролі
- •38.Елдегі инфляциялық таргеттеу тәжірибесі
- •39. Ақша-несие саясаты және оның негізгі бағыттары.
- •41. Ақша-несиелік реттеудегі Орталық банктің ролі.
- •42. Қазақстан банктерінің минималды резервтік талаптарды орындауын талдау
- •46.Қазақстан Республикасының 2013 жылға арналған ақша-несие саясатының негізгі бағыттары көрсету
- •47.Инфляцияның әлеуметтік салдарын анықтау
- •48.Қазақстан Республикасындағы эмиссиялық операцияларды ұйымдастыру принциптеріне сипаттама беру
- •50. Қазақстандағы ақша агрегаттарының ерекшеліктері талдау
- •51. Дамыған елдердегі ақша-несиелік реттеудің негізгі әдістері мен құралдарына сипаттама беру
- •52. Мемлекет экономикасын ақша-несиелік реттеудің негізгі міндеттері мен мақсаттарын анықтау
- •53. Дамыған елдердің ақша-несиелік реттеу тәжірибесіне сипаттама беру
- •54. Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі бөлімшелеріндегі резервтік қорды ұйымдастыру тәртібін көрсету
- •55. Банктердің операциялық кассаларына қолма-қол ақшалардың түсуін ұйымдастыруға сипаттама беру
- •57.Мемлекеттің орталық банкі және оның экономиканы ақша-несиелік реттеудегі ролін анықтау
- •Инфляция әлеуметтік-экономикалық процесс ретінде
- •59. Артық резервтер ақшаның комммерциялық банктер үшін маңызын анықтау
- •60. Ақша базасының құрамын депозит арқылы түрлендірудің маңызын талдау
Ақша-несиелік реттеудің түсінігі мен әдістерінің жіктелуі.
Ақша-несиелік реттеу экономиканы макродеңгейде мемлекеттік реттеу жүйесінің құрамдас бөлігі. Ақша несиелік реттеудің маңызы мен қажеттілігі ақша яғни барлық тауарлардың құнына балама айрықша тауар/ң пайда болуы ж/е эволюциясы барысында айқындалып келді.Ақша теориясы негізінде ақша несиелік реттеудің маңызы келесідей:
Ақшаның металдық теориясындағы ақша несиелік реттеу/ң мәні,бағалы металл масштабын көтеру н/е төмендету шаралары б.таб.
Ақшаның номиналдық теориясындағы ақша несие/к реттеудің мәні ақша/ң төлем қабілеттілігін реттеумен бақылау шаралары б.таб.
Ақшаның сандық теориясындағы ақша несиелік реттеудің мәні ақша массасын бақылаумен реттеу шаралары б.таб.
Ақшаның кейнстік теориясындағы ақша несиелік реттеу/ң мәні ақша айналымының жылдамдығын реттеуге бағытталған.
Ақшаның мем\к теориясындағы ақша несиелік реттеудің мәні ақшаны эмиссиялау ж\е оған тиісті төлем қабілеттілігін енгізу іс шараларын қамтиды.
Ақша несиелік реттеудің обьектілері, суб/і ж\е құралдары ақша несиелік реттеу пәнінің негізгі мазмұнын құрайды ж\е де келесілерге аса назар аударылады:
Ақша массасы мен ақша агрегаттар\ң ерекшелігіне
Ақша несиелік реттеумен айналысатын монетарлық органдар\ң қызметіне
Ақша массасының өздігінен көбею механизмі
Инфляцияның тежеу шаралары
Әрбір ақша агрегаттарының мультифликациялану қабілетіне
ҰБ\ң ақша несие саясатына
Ақша несие саясатын ж.асыру құралдарына
Ақша несие\к реттеудің қажеттілігі жалпы макроэк\қ тепе теңдікті мем\т тарапынан реттеп отыруды қажеттілігі мен түсіндіріледі.
Ақша несие\к реттеудің әдістері ақша несие саясатының суб\сінің обьектісіне әсер етіп алға қойған мақсаттарына жету үшін қолданылатын тәсілдер мен құралдардың жиынтығы б.таб.
Ақща несие саясатында реттеудің тікелей ж\е жанама әдістері қолд\ды.
Тікелей әдіс Орт\қ банктің өзінің іс әрекеттерін әкімшілік құқық\қ өкілеттілігінен орындау
Жанама әдіс ақша нарығының жағдайына ақшаның эмитенті ретінде әсер етуі б.таб.
Тікелей әдістер тауарлардың бағаларын немесе көлемін орнатуда көрінсе, ал жанама әдіс нарық арқылы сәраныс пен ұсынысқа әсер етуі. Жанама әдістерді қолдану ақша қаражаттарынның қаржа-несие институтарынан қарыз капиталының ұйымдастырылмаған нарығына ағуын тоқтатады. Орт.банк жанама әдістерді қолдана отырып резервтік қорлардың ұсынысын анықтай алады. сонан соң ұсыныс пен сұранысты резервтік қорлардың қалдықтарына теңестіре отырып, банктердің өтімді қаражаттарына ықпал етеді.
Ақша массасының түсінігі және құрылымы.
Ақша массасы монетарлық теорияның негізгі принциптеріне сәйкес экономиканы макродеңгейде реттеудің ең басты обьектісі б.таб.
Ақша массасы басқада макрокөрсеткіштермен қатар: ЖІӨ , төлем балансы, инфляция индексі, мем\к бюджет , жұмыссыздық, алтын валюта резерві,жиынтық депозиттер портфелі, жиынтық несие\к портфель, ақша базасы сияқты көрсеткіштермен қатар экономиканы реттеуде үлкен рөл атқарады.
Ақша массасы макроэк\қ индикатор бірақ аталып өткен макрокөрсеткіштерге қарағанда маңызды. Себебі аталған көрсеткіштер ақша массасының өзгеруінің нәтижесінде өзгеріп отырады.
Ақша массасының құрамы ж\е құрылымы экономиканың даму қарқынымен б\ты өзгеріп отырады. Мыналарға б\ты:
Ұлттық экономиканың халықаралық н\е дүниежүзілік экономикаға интеграциялану дәрежесіне
Банктер жүйесімен ұлттық валютаның тұрақтылығы ж\е ш\қ агенттері тарапынан байқалатын сенімділік дәрежесі
Шетел инв\ның Ұлттық эк\ға енуі
Нақты сектор\ң даму дәрежесі ж\е отандық өндіріс орындарының дамуы
Мем\к ресми реттеу органдарының тарапынан капитал қозғалысының қажетті деңгейде бақылауға алу
ҰБ тарапынан эмиссион\қ касса\қ реттеуді қажетті деңгейде жүргізіп отыру
Қазақстандағы ақша массасының дербес компоненттеріне ақша базасы жатады. Кредит сұранысының артуы жаңа кепілдік объектілерінің пайда болу қажеттілігін тудырады. Ал, бұл қажеттіліктің орнын депозиттік сертификаттар басты, ол өз кезегінде – М3 ақша агрегатының қажеттілігін тудырады. Осылайша, бұл ақша агрегаттары жиынтық ақша айналымының құрылымын, жекелеген компоненттердің динамикасын, кредиттеудің мөлшерін сипаттайды.