57. Едб халық пен шаруашылық субъектілерін, инвест жобаларды несиелеуін сипаттаңыз

ҚР ЕДБ қаржы нарығындағы қаржылық ресурстар ең көп шоғырланған институттар б.т. Сондықтан да ЕДБ инвест жобаны несиелеуге қаржыландыруға жиі қатысатын институт. ҚР ЕДБ банктік несие ресурстарын шоғырландырудың негізі. Ол үшін ЕДБ арнайы жобалық несие беріледі. Жобалық несие – инвест жобаның бизнес жоспары және сенімді кепілдемесі негізінде инвест жобаларды жүзеге асыру мақсатында берілетін несие. Инвест жобаларды несиелеуді ұйымдасытру отандық банктік тәжірибеде белгеле бір кезеңдермен анықталады: 1. Жобалық несиеге деген өтінішті қарастыру және талдау – жобаны несиелеуге байл несие берушіге берген жобаны іске асырушы құрылтайшы фирмалардың ком өтініші талданады. Бұл құжатты несиені алушы несиенің көлемі, мөлшері, пайдалану мерзімі, жұмсалу мақсаты және қамтамасыз ету сипатын көрсетеді. Жобалық несиелеуді жүзеге асыру тарапынан несиелік өтінішпен бірге құрылтайшылық құжаттар, сондай ақ бұл кезеңде қарыз алушы туралы ақпараттар, оның ішінде несие таризы туралы ақпарат және бұрынғы алған несиелерді пайдалану жағдайы және банктің алдында ссудалық қарызы туралы ақпарат, кепілге беретін мүікті куәландыратын құжаттар және несиені қайтаруға байл қарыз алушының мерзімдік міндеттемесі жинақталады. 2. Қарыз алушының несиелі қабілетін бағалау – жоблық несиелеуді ұйымдастыруда шешуші кезеңді сипаттайды. Себеі бұл кезеңде инвестицияны пайдаланушының ком несиелік қабілеті анықталады. Несиелік қабілетті анықтауды келесі факторлар ескерілу тиіс: қарыз алушының сипаты, қаражатты қарыз алу қабілеті, ағымдағы қызметі барысында қарызды өтеу үшін қаражат таба білу қабілеті не қаржылық мүмкіндігі, қарыз алушының меншік капиталының болуы, несиені қамтамасыз ету деңгейі. 3. Жобалық несиелеудің қатысушылары арасында келісімшарт жасау – бұл кезеңде несиелік қабілетті бағалаған соң қарыз алушының қаржылық тұрақтылығын анықтау барысында қарыз алушы мен қарыз беруші арасында арнайы келісімшарт жасалады. Бұл келісімшарт несиелік келісімшарт д.а. бұл құжатта келісімшартқа қатысушының міндеттемелері және жауапкершілігі, сонымен қатар несиелеу мақсаты, объектілері, мөлшері, мерзімі, қайтару шарттары, қамтамасыз ету формалары, несие үшін төленетін процент мөлшері, несие қозғалысының және қарыз алушының қаржылық жағдайын бақылау үшін пайдаланылатын құжаттар тізімі көрсетіледі. 4. Жобаны несиелеу – бұл кезең несие беру кезеңін сипаттайды бұл кезеңде ссудалық шот формасында ссуда беруді рәсімдец тәртібі, ссуда тәсілдерін анықтайтын несиелеуді ұйымдастыру және оның техникалық шарттары не несиелеу тетігі анықталады. 5. Жобалық несиелеуге бақылау жасау – несиені қайтарау және оған процент төлеу барысында бақылау жасау кезеңі. Мұнда несие беруші банкте жасалған қайтару кестесі бойынша несиенің өз уақытында қайтарылып отыруына сондай ақ оның көзделген мақсатықа пайдалануына бақылау жасалады. Бақылау барысында несиелеу шарты бұзылған фактілер анықталған жағдайда әрі қарай несиелеу үдерісі тоөтатылып, банк тарапынан тиісті шаралар қолданылады.