37. Кәсіпорындардың инвестициялық қызметін несиелеу әдісін сипаттаңыз

Инвестициялық қызметті қаржыландыру көздері мен әдістері әр түрлі болып келеді. Кәсіпорындардың инвестициялық қызметін қаржыландырудың келесідей әдістері бар:

1. Өзін өзі қаржыландыру әдісі

2. Акционерлеу әдісі

3. Бюджеттік қаржыландыру әдісі

4. Несиелеу әдісі

5. Инвес-қ қаржыландырудың шетелдік әдісі

Несиелеу әдісі басқа әдістерге қарағанда кеңінен қолданылады. Банктің несиелері- қаржы нарығындағы шығарылған ресурстардың кең тараған түрі.

Қазіргі замандағы Қазақстан Республикасындағы ұлттық заң шығарудың дамуы банктік, көбінесе несиелік операцияларды одан әрі жетілдіруге бағытталған, нормаларды құруға әсерін тигізеді. Осыған байланысты отандық банктегі тәжірибеде несие операцияларының, инвестициялық қызмет жобасын несиелеу деп аталатын, жаңа түрін пайдалану тиімді болар еді. Жобаны несиелеу (ЖН) экономиканың нақты секторының жобаларындағы инвестицияларды ұйымдастырудың жаңа және кең таралған нышандары болып есептеледі.

Несиелеу әдістерінің 2-формасы бар:

• коммерциялық несие

• банк несиесі .

Коммерциялық несие — сатушы тауарды сатып алушыға төлемін кейінге қалдыра отырып беретін несие. Бұл орайда айналым құралы ретінде, әдетте, вексель жүреді. Банк несиесінің әмбебаптық сипаты бар. Бұл ретте банктер, ақша иелері және басқа несие мекемелері несиегерлер болып келеді. Несиенің берілуі мен өтелуіне, ставка пайызының мөлшеріне байланысты тараптардың міндеттемесі мен экономикалық жауапкершілігі несиелік келісімдер негізінде шешімін табады. Банк несиені несиелеу мерзіміне қарай қысқа мерзімді (1 жылға дейінгі мерзімге), орта мерзімді (1 жылдан 3 жылға дейінгі мерзімге) және ұзақ мерзімді (3 жылдан астам мерзімге) болып келеді. Ол қарызгерге тиесілі жылжымайтын мүлік, тауарлар, бағалы қағаздар мен өзге де құндылықтар кепілімен қамтамасыз етілуге тиіс.

Қазақстанда несиенің мынадай түрлері пайдаланылады:

• ұлттық банк несиелері – аукциондық, ломбардтық, бюджеттік несиелер;

• екінші деңгейдегі банктер несиелері – меншікті айналым қаражатының жетіспеушілігін уақытша толтыруға, күрделі салымдарды қаржыландыруға, тұтыну мақсатына арналған несиелер; импорттық, ипотекалық, консорциалдық, банкаралық несилер. Қазақстан Ұлттық банкінде несие сапасына қарай стандарттық, бейстандарттық, қанағаттанғысыз, күмәнді және зиян келтіруші несие деп бөлінеді

38.Кәсіпорындардың инвестициялық қызметін акционерлеу әдісін сипаттаңыз.

Кәсіпорынның инвестициялық қызметін қаржыландырудың бірнеше әдістері бар:өзін-өзі қаржыландыдыру әдісі,акционерлеу әдісі,шетелдік әдіс,бюджеттік және несиелік әдістер.Акционерлеу әдісі нарықтық экономикада,оның ішінде кәсіпорын үшін инвестиция тартудың ең тиімді әдісі болып табылады.Акционерлеу әдісі дегеніміз-заңды тұлғалардың қаржылық ұйымдар мен әр түрлі салалардағы мен кәсіпорындардың АҚ формасында құрылып,оларды қаржыландыруға қажетті қаражаттарды акцияларды сату негізінде қаражттардың тартылуын айтамыз.

ҚР-да барлық коммерциялық банктер, сақтандыру компаниялары және басқа да қаржылық ұйымдар,сондай-ақ әр түрлі салалардағы мем-к кәсіпорындар АҚ ретінде құрыла алады.

Акционерлеу әдісінің өзіне тән ерекшеліктері бар:

1.дивиденд көлемі АҚ-ң қызметіне тікелей тәуелді болады;

2.акционерлеу әдісі арқылы инвесторлар ірі жобаларды қаржыландыруға қаражат жұмсайды;

3.акционерлеу әдісі кезінде кәсіпорын-ң басты мақсаты пайда табу және оны жүзеге асыру болып табылады.

ҚР-да АҚ қызметінің негізгі реттеуші заңы АҚ-р туралы ҚР-ң 2003ж 13 мамырдағы қабылданған заңы болып табылады.

Осы заңға сәйкес акцияларының бақылау пакеті мем-ке тиесілі ұлттық экономиканың негізін құрайтын стратегиялық маңызды салаларда құрылатын АҚ ұлттық компания болып табылады.

Іс жүзінде әрбір ұлттық компания өз саласында жүйе құраушы болып табылады.Елімізде ұлттық компаняилардың тізбесі келесідей болып табылады:

«ҚазМұнайГаз ұлттық компаниясы АҚ»,»Электр желілерін басқару жөніндегі компаниясы АҚ»,«Азық-түлік келісісшарт корпорациясы АҚ»,

«Қазатомөнеркәсіп ұлттық компаниясы АҚ»,«Қазпошта АҚ»,«Ұлттық ақпараттық технологиялар»,«Қазақстан теміржолы АҚ»,«Қазақтелеком АҚ»,

«Астана халықаралық әуежайы»,«Қазақпарат агенттігі ұлттық компаниясы»,

«Қазақстан инжениринг ұлттық компаниясы»,«Қазғарыш ұлттық компаниясы».