32.Инвестицияның субъектілері мен объектілерін анықтаңыз

Инвестиция дегеніміз- инвестициялық қызметті жүзеге асырумен табыс алу мақсатында кәсіпкерлік қызмет обьектілеріне салынатын мүліктік және интеллектуалдық құндылықтардың барлығы .Инвестиция түсінігі инвестициялық қызмет ,инвестициялық қызметтің субьектісі және инвестициялау обьектісі түсініктерімен тығыз байланысты.

Инвестициялау обьектісі дегеніміз- инвестицияға бағытталған кәсіпкерлік қызметтің кез-келген түрі.

Инвестициялық қызметтің обьектілеріне экономиканың барлық салаларындағы жаңадан құрылған және жаңғыртылған негізгі қорлар мен айналым құралдары , бағала қағаздар , мақсатты ақшалай салымдар ,ғылыми- техникалық өнімдер , интеллектуалдық құндылықтар , меншіктің басқа да құндылықтары , сондай-ақ мүліктік құқықтар жатады.

Обьектілердің жіктеленуі:

1.Масштабы бойынша:

-кіші жобалар (15млн долларға дейін )

-мега жобалар – бұл ұзақ мерзімді жобалар ( 50жылға дейін, 5млрд доллардан жоғары)олар көптеген кіші жобалардан тұруы мүмкін.

2.инвестициялау сипатына байланысты:

-мемлекеттік мағызды және масштабты обьектілер (салалық,аймақтық,жергілікті)

3.сатып алу деңгейі бойынша:

-тез сатып алынатын немесе белгілі бір уақыт аралығында сатып алынатын болып бөлінеді;

Инвестициялық қызмет субьектілеріне заңды және жеке тұлғалар , соның ішінде шетелдік тұлғалар , мемлекет жіне халықаралық ұйымдар жатады.

Инвестициялық қызмет субьектілерін мынандай категорияларға бөліп қарастыруға болады:

1.Инвесторлар ( қаражат салушылар) ,соның ішінде :

-салымшылар;

-тапсырыс берушілер ;

-несие берушілер;

-сатып алушылар;

2.Мердігерлер (жұмыс атқарушылар).

3.Жабдықтаушылар.

4.Мемлекет.

5.Халықаралық қаржы-несие ұйымдары.

33. ҚР-ғы инвестициялық климат және оның тартылуындағы жағымды факторларға сипаттама беріңіз.

Шетел инвестициясының кезкелген елге келуі, оның тиімділігі инвестициялық климаттың қолайлығымен, жайлылығымен анықталады.

Инвестициялық климатты моделдеу шетел инвестициясын кipicтipy үшін мемлекеттің саясатының ең маңызды тізбегі болып табылады және оны қолдандыру біріншіден шетелдік инвестицияға әсер ететін факторлар жүйесіне береді, екіншіден елдегі жағдайды терең бағалауға мүмкіндік береді, үшіншіден шетелдік әріптестің әрекетін сезінуге мүмкіндік береді.

Елде қолайлы инвестициялық климат жасау, бұл әртүрлі шаралар кешені, ол бүтіндей терістіктер жүйесін құрайды. Ол Қазақстандағы инвестициялық климаттың бағасын талдаудың негізі болады.

1 Ел нарықтық сипаттамасы;

2. Табиғи және еңбек ресурстарымен қамтамасыз ету;

3. Экономикалық рефоманың жағдайы және алға жылжуы;

4. Инвестициялық жағдайға арналған құқықтық база;

5. Мемлекеттік филиалдағы басқару шешімдерін қабылдауды реттеу;

6. Нарықтық инфроқұрлым мен валюталық сауданы дамыту;

7. Банкілік жүйелердің тұрақтылығы;

8. Саяси климаттың тұрақтылығы мен тартымдылығы;

Шетел инвесторлары жоғарыда келтірілген құраушыларды зерттеп және бағалайды және шешім қабылдайды. Инвестициялық климат пен инвестициялық қауіптілік тығыз байланысты. Инвестициялық климат колайлы болған сайын, инвестициялық қауптілік төмен болады және керісінше инвестициялық климат төмен болса, инвестициялық қауіп жоғары болады.

Қазақстан тәуелсіздігін алғаннан бастап түбегейлі түрлендіруге кiрісті бipaқ, iшкі саяси тұрақтылық пен халықаралық келісімділікті сақтай отырып жету. Бұл жолға жеткен прогресс әйгілі: біздің ел нарық экономикасына жетудең демократияльқ процесі дамыту жоспарындағы ең алдынғы жылжыған ел болып табылды.

Кез-келген мемлекеттің экономикалық жетістігінің маңызды көpceткiші болып шетел инвестициясын тарту дәрежесі болып табылды. Бүл көрсеткіш бойынша Қазақстан әлемнің бipiншi 20 мемлекеті құрамына кіреді және ТМД елдерінің ішінде алдыңғы қатарда, инвестиция әpбip адам басына шаққанда. Бұл біздің инвестициялық саясатқа шетел компанияларының сенімділік деңгейін көрсетеді, олардың шеңбері тұрақты түрде ұлғайуда. Олардың құрамында "Шеврон", "Мобил", "Мицубиси", "Доичебанк", "Бритиш Петролеум", "Тотоль", "Самсунг", "AEs" және аудиторлық фирмалары.

Әлемдік экономикада жеке инвестиция жалпы көлемі 1998 жылғы қаржылық тоқырау әсерінен алдыңғы периодпен салыстырғанда екі есе қысқартылды, бұл уақытта инвестициялық ағын біздің экономикаға 15% төмендеді. 1993-1998 жылдарда Қазақстанға келген инвестиция көлемі 8 млрд. доллар болды. Былтырғы жылы тікелей шетел инвестициясының көлемі 1,2 млрд долларды, ал ішкі —2,1 млрд долларды құрады.

Қазақстанда инвесторлар жұмсына қолайлы климат, мықты қолдау жасалған: саяси және әлеуметтік тұрақтылықты нығайтады, инвесторлар жұмыс режимінің тиімділігін қамтамасыз етті. Инвестициялық жобалардың деректер банкі жинақталған, оған 200 аймақ енеді, олардың ішінде халық шаруашылығының инфроқұрлымы, өңдеу өнер кәciбi, Астананы дамыту,

тұрғын үй, ауылшаруашылығы, әлеуметтік объектілер мен саяхат.

Қазақстанда шетелмен қарым-қатынасты жақсартудың маңызды факторының бipi, инвестиция қалыптасудың заңды базасын жетілдіру. Республика парламенті соңғы жылдары кәсіпорын және инвестиция қабілеттілігін реттейтін бipнeшe заң қабылданды:

«Tiкe инвестиция мемлекетін қолдау туралы", «Бюджетке төленетін міндетті төлемдер мен салық туралы", «Бағалы қағаздар туралы және қор туралы", «Банкрот туралы», «ҚР және қор туралы" заңдарға өзгертулер мен қосымшалар туралы.