
- •Йодыш пале
- •Кычкыралтыш пале
- •Шукыточко
- •21. Подлежащий ден лӱман йыжыҥан сказуемый коклаш тире огеш шындалт:
- •Тичмаш огыл ойлончышто тирем шындымаш
- •Ушем мут дене кылдалтше икгай членан ойлончышто чарналтыш палым шындымаш
- •Икгай да икгай огыл рашемдыкан (определениян) ойлончышто чарналтыш палым шындымаш
- •Икгай членан ойлончышто иктешлыше мут лийме годым чарналтыш палым шындымаш
- •Ойыралтше ешартыклӱм
- •Ойлончын ешарен рашемдыше членжым ойырымаш
- •Таҥастарыме савыртышым ойырымаш
- •Савырныммут годым чарналтыш палым шындымаш
- •Пуртымо мут, пуртымо муткылдыш ден пуртымо ойлончым чарналтыш пале дене ойырымаш
- •Да, уке мутан, йӱк мут ден оҥартыш мутан ойлончышто чарналтыш палым шындымаш
- •Ушалтше кыдежан ойлончышто чарналтыш палым шындымаш
- •Ушем мутдымо кыдежан ойлончышто чарналтыш палым шындымаш
- •92. Ушем мутдымо кыдежан ойлончышто предикатив ужаш-влак коклаш тире шындалтеш:
- •Вияш оян ойлончышто чарналтыш палым шындымаш
- •97. Авторын мутшо вияш ой покшелне шога гын, чарналтыш пале тыге шындалтеш:
- •Термин мутер
Ойлончын ешарен рашемдыше членжым ойырымаш
62. Жапым, верым, кузе лиймым ешарен рашемдыше умландарыше член ойлончо кӧргыштӧ кок могырымат, ойлончо мучаште ик могырым запятой дене ойыралтеш: Кеҥежым, шыҥа лекме жапыште, кӱтӱчылан утларак неле жап толеш (Т. О.). Икана телым, шуматкече кастене, Катя Маринамыт дек миен, Верушым кино ончаш каяш таратен (Ш. О.). Мӱндыр деч мӱндырнӧ, чодыра ден кава ушнымаште, пушкыдо канде тӱтыра кеча (Я. Я.). Чодыра лоҥгаште шочын марий ӱдыр, ший гай волгалтше ер тӱреш (С. В.). Пылышышкемат шыман гына, ӱй гай яклакан, шӱлыш гай левын, пурыш мардеж (В. Сави). Тыгыдын, ик пудын, кок пудын, Чужган шагал ужала (С. Ч.).
Палемдымаш. Годым почеш мутан причастиян савыртыш жапым ончыктышо вес мутым ешарен ок рашемде гын, огеш ойыралт: Чевер пеледыш пеледме годым мемнан чоннат пеледеш (С. Ч.). Ӱжара волгалтме годым паша йӱк шарла тораш (А. Б.). – Таҥастаре: Шошым, олмапу пеледме годым, сад гыч тамле ӱпш шарла (Т. О.). Шыжым, лышташ оралгыме, шӧртньӧ окса семын йогымо годым, йӧре-варе чодыраште моткочак сай (В. Кос.).
63. Подлежащийым, ешартыкым, рашемдыкым але умландарыше членым ешарен умылтарыше член-влак утларакше, поснак, тӱҥ шотышто, ты шотышто, але, мутлан шомак-влак дене кылдалтмышт годым кок могырымат запятой дене ойыралтыт: Шудо солыдымо пӧръеҥ-влак, утларакше самырык-влак, пулач-влакым копнашке чумырат (С. Ч.). Калыкым, поснак кресаньыкым, чын корно дене колташ але йӧсӧ (Я. Э.). Мемнан марий чодырам, тӱҥ шотышто пӱнчер ден кожлам, ятыр руымо (Онч.). Поэтын кажне у сборникше самырык-влаклан, ты шотыштак мыланнат, куанле да пайдале увер лийын (г.). Чортаным, але нужым, 20 килограмм нелытаным кучымо нергенат колалтын (А. Ф.). Кеч-могай ешыштат кугырак еҥ, мутлан, иза але ака, лийман (М. К.). Погаш лиеш тӱрлӧ деч тӱрлӧ шудым, вожым, лышташым, мутлан, тамле пушан висвисым, эшеат тамле кӱренвуйым, вӱршудым, маскавӧчыжын, нужын, вӱдлопшудын лышташыштым, шӧршудын, омылчан, пырысшудын вожыштым да шуко молымат (А. Е.).
Таҥастарыме савыртышым ойырымаш
64. Пуйто, гай, семын почеш мутан таҥастарыме савыртыш-влак огыт ойыралт: Кава пуйто шем-канде шовыч дене пӱрдалтын (А. Ф.). Олыкысо пеледыш-влакым пуйто ик шӱдышышкӧ пидме (Г. А.). Шоҥго куэат пуйто самырыкештын, шыма мардежеш шывыртата (Онч.). Эҥер ӱмбач шикш гай вӱдыжгӧ пар кӱзаш тӱҥале (В. Ю.). Уржа тӱредаш шуын. Мардеж дене тарванылмыж годым нарынче шыште дене чиялтыме гай йылгыжеш (М. Ш.). Ваштарешемак, кӱшнӧ, тарляк-влак вӱдпӧрдем семын йыр пӧрдыт, чарган магырат (Ю. А.). Таче тичмаш тылзе кечывалымсе семын волгалтара (В. Л.).
Ешартыш палемдыше ыҥан лиймышт але таҥастарымашым поснак палемден каласымышт годым запятой дене ойыралт кертыт: Корно, пуйто кишке, пасу гоч кадыргыл эрта (С. В.). Шошо, пуйто сай родо, пасулаште вуча (С. В.). Шинчаже кандалге, шинчасортаже шеме, пуйто шоптыр (Й. Я.). Пыл ора ала-кушко, шем пий тӱшка гай, поче-поче кудалеш (Ш. О.). Куан, йоча годсо гай лачак, Угыч пура оҥышкем озала (А. И.). Кажне таче... сеҥымашым, шерге пӧлек семын, шочмо-кушмо эллан пӧлекла (А. Б.). Толя нимат ыш пелеште, сапкандырам гына шупшыльо. Имне, тидымак вучен шогымо семын, йорталтыш (В. И. ). Чатка йыдалым тодмо семын, Книгам писатель чумыра (В. К.).