Винт – гайка берілісі. Қолдануы, конструкциясы, параметрлері, артықшылығы және кемшіліктері.
В
инт-гайка
берілісі
айналмалы қозғалысты ілгерілемелі
қозғалысқа айналдыру үшін қолданылады.
Бұл беріліс жоғары күшті алу үшін
қолданылады. Винт
гайка берілісінің артықшылығы: жай
қозғалысты алу мүмкіндігі және қымбат
емес және қарапайым берілісте ауысудың
жоғары дәлдігін алу мүмкіндігі ;
тасымалдаудың жоғары қабілеттілігі
және компакттілік; Кемшілігі:
ПӘК төмен.
Винт-гайка берілісі түрлі машина жасау саласында қолданылады, мысалы, көтергіш көлігі, станоктар, өлшегіш приборлар, прокаттау станоктарында, бұрандалы пресстер,т.б.
Конструкциясы бойынша винт белгілі ұзындықтағы бұрандалы цилиндрлі стерженьнен тұрады. Гайканы көп жағдайда осьтік бекіту үшін фланцті втулка формасында алады. Жеке берілістерде винт пен гайка күрделі конструкцияларда қолданылады.
Винт-гайка берілісі айналмалы винт және гайканың ілгерілемелі қозғалысында; гайканың винтпен айналмалы және бір уақытта ілгерілемелі қозғалысында; айналмалы гайка және ілгерілемелі винт қозғалысы үшін қолданылады. Винт-гайка берілісі шарикті-винттік жұптың сырғанау үйкелісі тербеліс күйкелісімен алмасатын жағдайда беріледі.
Төзімділік шарты:
Ғ-винт
пен гайкаға әсер ететін осьтік күш,
-бұранданың
орташа диаметрі,
-бұранда
профилінің жұмыс биіктігі,
-гайка
бұрандасының орамдарының саны.
,
Н,Р- бұранданың биіктігі және қадамы.
Келтірілген инерция моменті:
Гайканың сыртқы диаметрі:
Фланц қалыңдығы :
-гайка фланцінің кесілуіне рұқсат етілетін кернеу.
Валдар. Шаршауға кедергісіне есеп реттілігі.
Цилиндрлі, жұмыр немесе иінді тісті дөңгелектер мен мен шкивтерді отырғызуға және пайдалы айналдырушы момент беруге арналған бөлшекті білік дейміз. Машиналарда біліктердің атқаратын қызметтері зор. Олардың түзу, иінді, иілгіш және эксцентрикті түрлері болады. Ось деп айналып тұратын бөлшектерді ұстап тұруға және өзі арқылы пайдалы айналдырушы момент бермейтін жұмыр бөлшектерді айтамыз. Осьтер түзу етіліп жасалады.
Біліктер мен осьтердің тірекке тірелетін бөлігін цапфа деп, ортадағы цапфаларды мойынша деп, ал тірелетін шеткі бөліктерін шип д.а.
Біліктер өздерінің атқару қызметіне байланысты айналу моментін беруге және тісті дөңгелектерді, шкивтерді, жұлдызшалар мен муфталарды, т.б айналмалы детальдарды орналастыруға қолданылады.
Ось өзі айналмайды, айналған бөлшектерді ұстап тұру үшін қажет. Ал вал өзі де, бөлшектерді де айналдырады, әрі ұстап бекітіп тұрады. Вал айналдыру моментін 1 бөлшектен 2-не беру үшін қолданылады. Вал түрлері: иінді (коленчатый (валданный))-тек айналу моментін 1 бөлшектен 2-не беру үшін; карданный (автокөліктерде қолданылады); майысатын валдар (стоматологияда қолданылады)-машина түйінінің арасындағы моментті беру үшін қолданылады; Кей валдар тек айналдыру үшін қолданылады.
Осьтің валдан басты айырмашылығы- ось ұзындығы 2-3 м болса, валдікі одан ұзын, бірақ 5-6 м-ден аспайды. Ұзын вал қажет болғанда бір-бірімен біріктіреміз. Әсер ететін күштер: айналу және ауырлық күші.
Біліктер өздерінің атқару қызметіне байланысты айналу моментін беруге және тісті дөңгелектерді, шкивтерді, жұлдызшалар мен муфталарды, т.б айналмалы детальдарды орналастыруға қолданылады.
Осьтер мен валдардың шаршауға төзімділігі оның беріктігіне байланысты барлық негізгі факторларға негізделген: кернеу сипаттамасы, материалдардың статикалық және шаршаңқы мінездемелері, беттік және беттік қаттылық жағдайы, т.б.
Ось және валдардың шаршауға төзімділігі тексерілген есеп ретінде болады. Ол мына формуламен анықталады, қозғалмайтын ось:
Айналатын ось:
,
Вал:
