2 Блок. Тапсырмалар.

Көліктік кәсіпорынның экологиялық категориясын есептеңіз. Бір жыл ішіндегі атмосфераға шыққан қалдықтардың мөлшері төмендегідей:

Қатты бөлшектер - ____ т/жылына;

SO₂ - ____ т/жылына;

CO – ____т/жылына;

NO_x - _____ т/жылына.

Қорытынды жасаңыз.

3 Блок.

Биосфера және В.И. Вернадскийдің биосфера-ноосфералық концепциясы

М.Тынышпаев атындағы ҚазККА «Өміртіршілік қауіпсіздігі және экология» кафедрасы 2013-2014 оқу жылы

№14 ЕМТИХАН БИЛЕТІ « Экология және тұрақты даму» пәні бойынша

Бекітемін Кафедра меңгерушісі Зальцман М.Д._________ «_____»______________2013ж. №___ Хаттама

1 Блок. Тест сұрақтары.

1. Экологиялық-экономикалық тұрғыдан алғанда өсiмдiк тектес организмдер қандай табиғи ресурстар тобына жатқызылады?

А) қалпына келмейтін;

Б) сарқылатын (таусылатын) және қалпына келмейтін;

В) сарқылмайтын (таусылмайтын) және қалпына келмейтін;

Г) сарқылатын (таусылатын);

Д) қалпына келетін

2. А.Тенсли бірінші болып ұсынған термин:

1. биогеноценоз;

2. биоценоз;

3. экожүйе;

4. биотоп;

5. сукцессия.

3. Биоценоз дегеніміз -бұл:

1. экожүйедегі өсімдіктер қауымдастығы;

2. экожүйедегі жануарлар дүниесі;

3. экожүйедегі микроорганизмдер қауымдастығы;

4. экожүйедегі барлық тірі организмдер қауымдастығы;

5. экожүйедегі консументтер және редуценттер қауымдастығы.

4. Биосфера - дегеніміз бұл:

1. жердің құрлықтық экожүйелерінің жиынтығы;

2. литосфера, гидросфера, атмосфера;

3. жердің геологиялық қабаттарының жиынтығы;

4. жердің сулық экожүйелерінің жиынтығы;

5. тіршіліктің жердің сыртқы геосфераларындағы (литосфера, гидросфера, атмосфера) таралу аумағы.

5. Тәулiктiк жарықталу ырғағына организмнiң жауап реакциясы қалай аталады:

1. фотосинтез;

2. өзгергіштік;

3. тыныс алу;

4. фотопериодизм;

5. тұқым қуалаушылық.

6. Организмге әсер ете алатын қоршаған ортаның тірі компоненті қалай деп аталады:

1. химиялық фактор;

2. абиотикалық фактор;

3. биотикалық фактор;

4. физикалық фактор;

5. қышқылдық фактор.

7. Жер халқының тоқтаусыз өсуінің себебі:

1. дамушы мемлекетердегi халықтың еш шектеусiз туылымы;

2. әлемдегі көптеген жанұялардың материялдық жағдайларының жақсаруы;

3. барлық мемлекеттерде дерлік өлім-жітімнің төмендеуі;

4. барлық мемлекеттерде өлім-жітім мөлшерінің жоғары болуы;

5. Батыс Европа мемлекеттеріндегі депопуляция (халқының сиректеп кетуі) процесі.

8. Экологиялық сукцессия - бұл нелердің кезектесіп алмасуы:

1. климаттық жағдайлардың;

2. жыл мезгілдерінің;

3. сол территориядағы биоценоздардың;

4. жайылымдық территориялардың;

5. күн мен түннің.

9. Тәулiктiк жарықталу ырғағына организмнiң жауап реакциясы қалай аталады:

1. фотосинтез;

2. өзгергіштік;

3. тыныс алу;

4. фотопериодизм;

5. тұқым қуалаушылық.

10. Биосферадағы тірі заттың қызметін анықтаған:

1. А.Тенсли

2. Э.Зюсс;

3. А.Гумбольт;

4. Дж.Бернал;

5. В.И.Вернадский.

11. Толерантыттық дегеніміз бұл:

1. организмдердің жергілікті формалар түзуге қабілеттілігі;

2. организмдердің қоршаған орта жағдайларының белгілі бір аралықта өзгеруін көтеру қабілеттілігі;

3. организмдердің жаңа тіршілік жаңдайларына бейімделуге қабілеттілігі;

4. организмдердің тәулік мезгілін анықтауға қабілеттілігі;

5. тіршілік ортасына ықпал етуге қабілеттілігі.

12. "Экология" ғылымы нені зерттейді:

1. организмдердің бір бірімен және тіршілік ету ортасымен қарым-қатынасы және әсерінің заңдылықтарын;

2. дұрыс тамақтанудың халықтың денсаулығына әсерін;

3. жердің географиялық қыртысын;

4. жердегі климат түрлерінің қалыптасуын;

5. гендердің қызметінің негізгі заңдылықтарын.

13. Берілген организмдер жұптарының қайсына паразиттік қарым-қатынас тән:

1. акула - жабысқақ балық;

2. бұқпа шаян - актиния;

3. қоян - түлкі;

4. аскарида - адам;

5. тиін - сусар.

14. Ортаның абиотикалық факторларына не жатады?