
- •Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министірлігі «л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» шжқ рмк Практикалық қазақ тілі кафедрасы
- •5В060800 – Экология, 5в060900 – География, 5в061000 – Гидрология
- •Силлабус
- •1. Оқытушының тегі, аты-жөні, ғылыми дәрежесі мен ғылыми атағы; лауазымдық қызметі; байланыс ақпараты; оқытушының ғылыми мектебі мен ғылыми қызығушылығы.
- •6. Негізгі және қосымша әдебиеттер тіізімі
- •6.1. Негізгі әдебиет:
- •6.2 Қосымша әдебиет тізімі
- •7. Оқу нәтижелерін бағалау және бақылау
- •Студенттің білімін бағалаудың жалпы шкаласы
- •Міндетті және қосымша әдебиет пен дереккөздер тізімі:
- •6.1. Негізгі әдебиет:
- •6.2 Қосымша әдебиет тізімі
- •Бақылауға арналған өзін-өзі бақылау мен өзін-өзі тексеруді ұйымдастыру бойынша әдістемелік нұсқау
- •Бақылауға арналған сұрақтар
- •Білім алушылардың өздік жұмысына әдістемелік нұсқаулық
- •Семинар (практикалық) сабақтарға дайындалу бойынша әдістемелік нұсқаулық
- •Сөздікпен жұмыс:
- •Мәтін бойынша сөйлемдерді аяқтаңыздар.
- •6. Мәтінде кездесетін етістіктерді тауып, қай шақта тұрғанын анықтаңыздар.
- •8.Көп нүктенің орнына өткен шақтың тиісті жұрнақтарын қойып жазыңыздар.
- •9.Сұрақтардың орнына тиісті сөздерді қойып, сөйлем құрап жазыңыздар.
- •10.Жақшаның ішіндегі етістіктерді нақ осы шаққа айландырып, сөйлемді аяқтаңыздар.
- •11Ауыспалы осы шақта тұрған нұсқасын тауып жазыңыздар.
- •12.Сұрақтарға жауап беріп, сөйлем құраңыздар.
- •16. Берілген сөйлемдегі сөздердің қай шақта тұрғанын анықтап, көп нүктенің орнына тиісті жұрнақтарды қойыңыздар.
- •17.Мәтінді оқып, мазмұндаңыздар.
- •Сөздікпен жұмыс.
- •3. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •4. Мәтінді оқып, мазмұнын айтыңыздар.
- •4.Мәтіннен етістіктің райларын тауып, түрлерін анықтаңыздар.
- •6.Етістіктерді тиісті рай формасына қойыңыз.
- •8. Суға байланысты айтылатын ырым сөздерді ұғып алыңыздар.
- •9. Берілген жоспар бойынша мәтін құраңыздар.
- •10.Мәтінді оқыңыздар.
- •11. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •Мәтінді оқыңыздар.
- •Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •Сөйлемдерді мәтін бойынша толықтырыңыздар.
- •5. Берілген сөйлемдердегі көп нүктелердің орнына тиісті шылауларды қойып жазыңыздар.
- •6. Мәтінді оқып, түсінігін айтыңыздар.
- •7. Сөйлемді мәтін бойынша аяқтаңыз.
- •1. Сөздік жұмысы.
- •3.Мәтінді оқыңыздар.
- •4.Мәтін бойынша берілген сұрақтарға жақша ішіндегі сөздерді пайдаланып жауап беріңіздер.
- •5.Сөйлемдерді аяқтаңыздар.
- •6.Мәтіннен үстеулерді тауып, түрлерін ажыратыңыздар.
- •7. Мына үстеулерді қатыстырып, сөйлем құраңыздар.
- •8.Сөйлемдерден үстеулерді тауып, түрлерін ажыратыңыздар.
- •9. Мәтінді оқып, мазмұнын ұғып алыңыз.
- •16.Сөйлемдерді жазыңыздар.
- •17.Берілген сөйлемдерді мәтін бойынша толықтырыңыздар.
- •19. Мәтінді оқыңыздар.
- •Сөздікпен жұмыс.
- •Ойтүрткі сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •Мәтінді оқып, аударыңыздар.
- •4.Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •5.Мәтінен іс-әрекеттің өту сипатын білдіретін сөздерді, сөйлемдерді тауып жазыңыздар.
- •6.Берілген сөйлемдерді растаңыз.
- •7. Мәтінді оқыңыздар. Табиғат ескерткіштері
- •8. Мәтін бойынша сөйлемдерді толықтырыңыздар.
- •1. Сөздік жұмысы:
- •3. Мәтінді оқып, түсінігін айтыңыздар.
- •4. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •5. Сөйлемдерді мәтінге сәйкес аяқтаңыздар.
- •6. Берілген сөз тіркестерінен сөйлем құраңыздар.
- •7. Фразеологиялық сөздіктен берілген тұрақты сөз тіркестерінің мағыналарын табыңыздар.
- •8. Мақал-мәтелдердің мағынасын ұғынып, есте сақтаңыздар.
- •9. Шағын мәтінді оқыңыздар. Атамекен
- •10. Мәтінді оқып түсінігін айтыңыздар.
- •11. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •1. Сөздік жұмысы.
- •2.Мәтінді оқып, мазмұндаңыздар.
- •3.Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •4.Сөйлемдерді сөйлем мүшелеріне талдаңдар.
- •5. Берілген сөйлемдерді мәтін бойынша толықтырыңыздар.
- •6. Мәтінді оқыңыздар.
- •7. Мәтін бойынша сөйлемдерді толықтырыңыздар:
- •1. Сөздік жұмысы.
- •3. Мәтінді оқып, аударыңыздар. Орман – тіршілік көзі, таза ауаның өзі
- •4. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •5. Мәтіннен 5 жай сөйлемді көшіріп жазып, сөйлем мүшесіне талдаңыздар.
- •6. Көп нүктелердің орнына тиісті сөздерді қойыңыздар.
- •7. Берілген мәтінді оқып, мағынасына назар аударыңыздар.
- •8. Өлеңді оқып. Жаттап алыңыздар.
- •9. Сөйлемдердің мағынасын түсініп, жазыңыздар.
- •10. Мәтінді оқыңыздар. Бас қаланың бағбаншысын білеміз бе?
- •11. Мәтінді оқып, аударыңыздар.
- •1. Сөздік жұмысы.
- •Мәтінді оқыңыздар.
- •3. Сөйлемдерді мәтінге сәйкес толықтырыңыздар.
- •4. Мәтіннен жай сөйлемдерді теріп жазып, түрлерін ажыратыңыздар.
- •5. Мақал-мәтелдердің мағынасын ұғып, есте сақтаңыздар.
- •6. Мәтінді оқыңыздар.
- •7. Сөйлемдерді аударып, жазыңыздар.
- •1. Сөздік жұмысы.
- •3. Мәтіннен құрмалас сөйлемдерді табыңыздар.
- •4. Сөйлемдерді мәтін бойынша толықтырып, жазыңыздар.
- •5.Берілген сөз тіркестерін пайдаланып, құрмалас сөйлемдер құраңыздар.
- •6. Мәтінді оқып, аударыңыздар.
- •7. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •2. Мәтінді оқып, мазмұндаңыздар.
- •3. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •4. Мәтіннен болымды, болымсыз мағыналы сөйлемдерді тауып, жазыңыздар.
- •5. Берілген болымды сөйлемдерді болымсыз сөйлемдерге ауыстырыңыздар.
- •Қазақстанның көне қалалары
- •13. Сұрақтарға мәтін бойынша жауап беріңіздер.
- •1. Сөздік жұмысы.
- •2. Мәтінді оқыңыздар.
- •Жер асты суы
- •Мәтін бойынша сөйлемдерді аяқтаңыздар.
- •1. Ойтүрткі сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •3. Мәтін бойынша сөйлемдерді аяқтаңыздар.
- •4. Мына сөз тіркестерін, аударып, сөйлем құраңыздар.
- •5. Берілген сөйлемдерді қарсы мағыналы сөйлемдерге айналдырыңыздар.
- •Терісащыбұлақ су қоймасы
- •Қазақстанның жер бедері Мекендік қатынастардың берілуі.
- •1. Сөздік жұмысы.
- •2. Мәтінді оқып, түсінігін айтыңыздар.
- •3. Мәтіннен мекендік қатынасты білдіріп тұрған сөздерді табыңыздар.
- •4. Сөйлемдерді мәтінге сәйкес толықтырып жазыңыздар.
- •5. Сөйлемдерден мекендік қатынастарды білдіріп тұрған сөздерді табыңыздар.
- •6. Адасқан обьектілерді сәйкестендіріңіздер.
- •7. Мәтінді оқыңыздар. Жер жаннаты – Жетісу
- •8. Мақал-мәтелдердің мағынасын ұғып, есте сақтаңыздар.
- •9. Мәтінді оқыңыздар. Қазақстанның таулы аймақтарының табиғаты
- •1. Ойтүрткі сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •2. Мәтінді оқып, аударыңыздар. Шоқан Уалиханов
- •3. Сөйлемді мәтін бойынша толықтырыңыздар.
- •Ағымдық, аралық және қорытынды бақылаудың орындалуы бойынша әдістемелік нұсқау
- •Аралық бақылау тапсырмалары
- •24. Ағымдық, аралық және қорытынды бақылауғадың орындалуы
- •25. Аралық бақылау тапсырмалары ................................................................................ 67
- •26. Мазмұны...................................... .................................................................................... 68
5. Берілген сөйлемдердегі көп нүктелердің орнына тиісті шылауларды қойып жазыңыздар.
Жақсылық ... жамандықтың арасы бір-ақ тұтам. Үлкенмен ... , кішімен ... тіл тапқыш. Алыс ... жақынды жортқан білер. Жиналысқа ұстаздар, студенттер ... басшылар қатысты. Сабаққа қатыстым, ... жаңа тақырыпты түсінбедім.
БӨЖ тапсырмалары.
6. Мәтінді оқып, түсінігін айтыңыздар.
Атмосфера және оның қабаттары
Жер шарын қоршап тұрған ауа қабығын атмосфера деп атайды. Ол Жермен бірге айналып тұрады. Атмосфера – Жердің сыртқы қабығы. Оның биік шегі 150-200 км шамасынды.
Ауа – түрлі газдар қосындысы. Олардың ішіндегі ең көп мөлшерді азот пен оттегі алады. Ауада азот – 78% , оттегі – 21% шамасында. Мұнымен қоса аргон, неон, гелий секілді инертті газдар, көмірқышқыл газы, су буы, шаң-тозаң, тұздар болады. Ауа құрамы, температурасы, тығыздығы әр жердің теңіз деңгейінен биіктігіне қарай әртүрлі өзгереді.
Атмосфера үш түрлі қабаттан тұрады: трофосфера, стратосфера, атмосфераның жоғарғы қабаты.
Трофосфера – атмосфераның Жер бетіне таяу орналасқан ең төменгі қабаты. Мұнда ауаның ең тығыз және көп мөлшері – бестен төрт бөлігі орналасқан.
Трофосфера қабатының қалыңдығы полюстерде 10 км-ге, экваторда 20 км-ге жетеді. Ауа райының өзгерістері осы трофосфера қабатында жүреді: су буы жиналып, бұлтқа айналады, жауын-шашын жауып, жел тұрады.
Стратосфера – тросфера үстіндегі қабат. Оның төменгі бөлігіндегі температура біраз биіктікке дейін тұрақты болып келеді де, жоғарғы жағында азон газы қабатының күн сәулелерін сүзуіне байланысты температура жоғарылайды. Атмосфераның бұл қабаты 50-55 км биіктікке дейін барады. Мұнда ауа өте құрғақ болады.
Атмосфераның жоғарғы қабаты бірнеше концентрациялық қабықтардан тұрады. Мұнда ауа тығыздығы сирек және ионданған ауа мөлшері басым. 80-90 км биіктікке дейін температура қайта төмендейді де, одан әрі күрт көтеріліп, 1000-2000 С градусқа дейін өседі.
Атмосфера арқылы құрлық пен мұхит арасында жылу мен ылғал алмасуы тоқтаусыз жүріп жатады.
7. Сөйлемді мәтін бойынша аяқтаңыз.
Жер шарын қоршап тұрған ауа қабығын ................... деп атайды. ... – түрлі газдар қосындысы. Ауа құрамы, температурасы, тығыздығы ... ...... теңіз деңгейінен биіктігіне қарай әртүрлі өзгереді. Атмосфера ... ....... қабаттан тұрады: трофосфера, стратосфера, атмосфераның жоғарғы қабаты. Трофосфера – ..................... Жер бетіне таяу орналасқан ең төменгі қабаты. Атмосфераның ... ..................... бірнеше концентрациялық қабықтардан тұрады.
Ағымдық бақылау сұрақтары:
1.Географиялық қабық дегеніміз не?
2.Географиялық қабықтың қалыңдығы қандай?
3.Атмосфера дегеніміз не?
4.Атмосфера неше қабаттан тұрады?
5.Құрлық пен мұхит арасындағы жылу мен ылғал қалай араласады?
«Жер Ананы аяла» тақырыбына эссе жазу.
4-САБАҚ
Қазақстанда қалыптасқан экологиялық жағдайлар.
Үстеу, оның түрлері
Мақсаты: Қазақстан экологиясы туралы мәлімет бере отырып, студенттерді қоршаған ортаны қорғауға үйрету және оларды қазақ тілінде еркін сөйлеуге баулу.