Орташа айналу моменті, н·м,
Мқисық=Рорт R
(R-сызу масштабы бойынша қабылданады).
Сымтемірді орау үшін қажетті қуат, кВт,
мұндағы - жұмысшы органның айналуының бұрыштық жылдамдығы, рад/с (6-кесте); η=0,7 жұмысшы органды айналдыру жетегінің механикалық пайдалы әсерлі коэффициенті.
Бақылау сұрақтары
Кернеуленген арматураларды үздіксіз орау үшін қолданылатын машиналарды атаңыз. Олардың тағайындалуы қандай?
Жұмысшы органдары айналмалы қозғалыспен жұмыс жасайтын машиналардың қозғалу принциптері қандай?
Жұмысшы органдары қайтымды алға жылжу қозғалыспен жұмыс жасайтын машиналардың қозғалу принциптері қандай?
Айналмалы қозғалысты машинаның жұмысшы органдарының жетегі қалай іске асырылады?
Сымтемірді тұрақты тарту күші қандай қондырғыларға тән?
Жұмысшы органның әртүрлі жағдайында аумақтық күшті есептеу әдісі қандай?
Жұмысшы органның аумақтық күшінің оратша мәні қалай анықталады?
Сымтемірді таратудың орташа жылдамдығын есептеу және жылдамдық жоспарын тұрғызу әдісі қандай?
Жұмышы органның айналу моментінің орташа мәнін қалай есептейді?
Машиналар жетегінің қуатын қалай анықтайды?
№6 – жаттығу.
Бетон жайғастырғыштар есебі.
Тапсырма
Темірбетонды бұйымдарды қалыптаудың технологиялық процесін оқып үйрену.
Таспалы қоректендірілетін бетонжайғастырғыштың жұмысын және конструкциясын оқып үйрену.
Бетонжайғастырғыш жетегінің қуатын, өнімділігін және таспалы қоректендіргіш қуатын анықтау.
Жаттығуды орындау тәртібі.
1. Темірбетон бұйымдарын қалыптаудың технологиялық процесіндегі бетон жайғастырғыштардың тағайындалуын және ролін оқып үйрену.
2. Бетон жайғастырғышты пайдалану негіздерімен, конструкциясымен және әсерлесу принциптерімен танысу [3,8]
Берілген бетонжайғастырғыштың әсерлесу принциптеріне және құрылысына қысқаша сипаттама беру (7 кесте). Таспалы қоректендіргішті және бетножайғастырғышты жылжытатын жетектердің кинематикалық сұлбасын, сонан соң таспалық қоректендіргіштің есептік сұлбасын құрастыру (18-сурет).
Бетон жайғастырғышты жылжытатын жетек қуатын және кедергі күшін анықтау [9].
18-сурет
Бетонтөсегіштің таспалы қоректендіргішін есептеу сызбасы.
7-кесте. Бетонжайғастырғышты есептеуге бастапқы берілгендер.
Нұсқалар |
Қоректендіргіштің таспаның ені, В,м |
Қоректендіргіш жұмысшы ұзындығы к,м |
Қоректендіргіш таспаның жылдамдығы, υh м/мин. |
Бетон жайғастырғыштың жылжу жылдамдығы υ0, м/мин. |
Бетонжайғастырғыш салмағы G, кН. |
Бір аумақтағы бетон араласпасының салмағы Gқоспа, кН |
Қоректендіргіш және атанақ саны і |
1 |
2 |
1,5 |
6 |
15 |
46 |
40 |
1 |
2 |
1,8 |
1,4 |
9 |
10 |
42 |
40 |
1 |
3 |
0,5 |
4 |
6 |
12 |
51 |
35 |
1 |
4 |
0,4 |
3,8 |
12 |
10 |
49 |
35 |
1 |
5 |
2 |
1,8 |
6 |
15 |
60 |
40 |
1 |
6 |
102 |
1,5 |
6 |
15 |
33 |
35 |
1 |
7 |
1 |
1,6 |
9 |
12 |
32 |
35 |
1 |
8 |
106 |
1,1 |
4,6 |
10 |
74 |
30 |
3 |
9 |
104 |
1,2 |
5 |
12 |
72 |
30 |
3 |
10 |
301 |
2,8 |
2 |
8 |
170 |
32 |
3 |
11 |
3 |
3 |
4 |
10 |
171 |
32 |
3 |
12 |
1 |
1,4 |
4 |
20 |
45 |
38 |
1 |
13 |
0,6 |
1 |
4 |
12 |
40 |
12 |
2 |
14 |
3,2 |
2,9 |
14 |
8 |
166 |
32 |
3 |
15 |
3 |
3,3 |
3 |
10 |
152 |
32 |
3 |
16 |
1,3 |
2 |
2,9 |
9 |
50 |
32 |
1 |
17 |
2,5 |
2,4 |
5 |
12 |
52 |
34 |
1 |
18 |
0,9 |
2,4 |
6 |
8 |
138 |
40 |
2 |
19 |
1 |
2,2 |
5,7 |
10 |
136 |
40 |
2 |
20 |
1,4 |
2,8 |
6 |
9 |
155 |
38 |
3 |
21 |
1,2 |
3 |
8 |
10 |
154 |
38 |
3 |
22 |
1,4 |
3 |
6 |
10 |
142 |
75 |
1 |
23 |
1,2 |
2,8 |
9 |
12 |
138 |
75 |
1 |
24 |
2,3 |
2,2 |
12 |
9 |
47 |
48 |
1 |
25 |
2,3 |
2,2 |
9 |
10 |
43 |
48 |
1 |
26 |
0,7 |
3 |
4,5 |
7,5 |
126 |
30 |
5 |
27 |
0,7 |
2 |
4,5 |
7 |
103 |
32 |
4 |
28 |
2 |
1,2 |
1,8 |
18 |
4,7 |
22 |
1 |
29 |
0,5 |
3,9 |
6 |
11 |
6,4 |
12 |
2 |
30 |
0,6 |
4,5 |
60 |
12 |
5,2 |
16 |
1 |
Бетонжайғастырғыштың рельсті жол бойынша қозғалуға кедергі күші, Н,
,
мұндағы
-бетонжайғастырғыштың
салмағы, Н; Gар
– бетон араласпасының салмағы, Н
(7-кесте); f =0.0008м – жүріс доңғалақтарының
тербелістік үйкеліс коэффиициенті, м;
D
0,3м
– доңғалақ диаметірі;
= 0,08 – доңғалақ цапфаларының үйкеліс коэффициенті;
d=0,06м – доңғалақ цапфасының диаметрі;
=2,5 – доңғалақ жандарының (реборд) рельске үйкелісін ескеретін коэффицент. Бетонжайғастырғыштың жетектерінің қуаты, кВт.
;
мұндағы
-толтырылған
бетонжайғастырғыштың максималды қозғалу
жылдамдығы, м/с (7-кесте); η=0,8...0,9- жетек
берілісінің пайдалы әсерлік коэффициенті.
Таспалы қоректендіргіш бетонжайғастырғыштың
көлемдік өнімділігі, м2/с,
салмақтық өнімділігі, кг/с
,
мұндағы В-қоректендіргіш таспасының ені (7-кесте); h = 0,1...0,2 м –таспадағы материал қабатының қалыңдығы; υn-қоректендіргіштегі таспа жылдамдығы, м/с (7-кесте); ρ≈2400 кг/м3- бетон араласпасының тығыздығы.
Сонан соң таспалы қоректендіргіш жетігінің қуаттылығын осы үш құрамның қосындысы ретінде анықтайды.
Бункердегі бетонның ауырлық күшін қабылдайтын, металл парағымен ұсталып тұратын қоректендіргіш таспаның үйкелісін жеңуге қажетті қуат,
мұндағы W1- ұстап тұратын парақтағы таспаның үйкеліс күші,
,
мұндағы k1= 0,6 резина таспаның болатқа үйкеліс коэффиценті;
Р1- бетонның таспаға белсенді күш қысымы, Н (18-сурет)
P1=F1q1,
мұндағы
F1=
bl- белсенді қысым ауданы, м2;
b,
- бункер (атанақ) тесігінің ұзындығы
және ені, м;
,
,
(7-кесте). Бетонның таспаға қысымы, Па,
,
мұндағы
– бетонның меншікті салмағы; R – бункердің
(атанақтың) тесігі ауданы (
)
оның периметріне (
)
қатынасымен анықталатын, гидравликалық
радиус, м; f = tgφ – бетон араласпасының,
бетонның табиғи еңістік бұрышына сай
келетін ішкі үйкеліс коэффициенті (
);
Ө - бетон араласпасының жылжымалық
коэффициенті.
Қоректендіргіштің қозғалмайтын жандарына бетон үйкелісімен болатын кедергіні өтеу үшін қажеті қуат.
,
мұндағы W2 –бетонның қоректендіргіш жанының қырына берілетін үйкеліс күші. Екі қыры үшін
W2=2k2P2
мұндағы k2= 0,8 –бетонның болатқа үйкеліс коэффициенті;
Р2 – қоректендіргіш қырларына беретін қысым күштері, Н:
Р2 =F2q2
мұндағы
F2=hL
– бір қырының ауданы, м2(h-
қырларының жұмысшы биіктігі, м, таспадағы
бетон қабатының биіктігіне тең;
-
қырларының ұзындығы, м); q2=
бетонның қырларға беретін қысымы, Па:
Бетон араласпасын таспамен тасмалдау үшін қажетті қуат,
кВт
,
мұндағы W3- таспадағы бетон араласпасының қозғалысқа кедергі күші, Н:
мұндағы k3= 0,035.....0,04 – қоректендіргіш таспаның доңғалақ тіректер кедергісі коэффициенті.
Таспалы
қоректендіргіш өнімділігі киалограмм
секундына болғандықтан QB
= Bh
,
онда
/(
);
бетон тығыздығы ρ=γ/g,мұндағы g=9,8 м/с2
– еркін құлау үдеуі.
W3
және
мәндерін жалппы өнімділік теңдеуіне
қойып, қуаттылығын анықтауды аламыз,
кВт,
N3=
BhLγk3
Qвq (1000
),
немесе N3=
мұндағы L – қоректендіргіш ұзындығы,М. Электрқозғалтқыш жетегінің жалпы қуаты, кВт
N= (N1+N2+N3) m/η,
мұндағы
m= 1,1 .... 1,3 – қосалқы қуат коэффициенті;
0,8.....0,85
беріліс жетегінің пайдалы әсерлік
коэффициенті.
Бақылау сұрақтары.
1. Бетон таратқыштар мен бетонжайғастырғыштар қандай қызмет атқарады және олардың конструктивті ерекшіліктері қандай?
2. Бетон жайғастырғыштардың қандай жұмысшы органы бірқалыпты беруді, таратуды, бетонды қалыптауға және бұйым бетін тегістеуді қамтамасыз етеді?
3. Бетон жайғастырғыштың жетектері қалай іске асырылады?
4. Бетон жайғастырғыштың қозғалуы үшін қажетті қуат қалай анықталады және электрқозғалтқыш қалай таңдалады?
5. Бетон жайғастырғыштың таспалы қоректендіргіші қалай тұрғызылған және оның өнімділігі қалай анықталады?
6. Қозғалмайтын борттарға үйкелу және ұстап тұрушы парақтарға қоректендіргіштің үйкеліс күшін жеңіп өту үшін қажетті қуат неге тәуелді?
7. Қоректендіргіш таспасына бетон араласпасының белсенді қысым күші дегеніміз не және ол неге байланысты?
8. Бетон араласпасының қатаңдығы немесе жылжымалылығы қоректендіргіш таспасының белсенді қысым күшіне әсері қандай?
9. Гидравликалық радиус дегеніміз не және ол неге байланысты?
10. Бетон араласпасын тасымалдау үшін қажетті және таспалы қоректендіргіш жетегіне қажетті қуат қалай анықталады?
№ 7 – жаттығы