Лясны сябра

У апошні час усё больш падлеткаў замест братоў нашых меншых у якасці хатніх сяброў выбіраюць “братоў разумнейшых” – мабільны тэлефоны, камп’ютэр, МР-плэер, ды, на худы канец, міні-радыё з навушнікамі. Але, ведаю аднаго хлапчука, які жывыя істоты ставіць на парадак вышэй “штучнага інтэлекту”.

Дазвольце пазнаёміць вас, дарагія чытачы, з Дзянісам, 15-гадовым звычайна незвычайным хлапчуком. З ранняга ўзросту хлопчык дапамагаў жывёлам – знаходзіў бяздомцаў і прыносіў іх дадому. Аднойчы, па словах юнака, пашанцавала спаймаць на вуліцы папугая. Пытанне, што падарыць сяброўцы-суседке, якая “выпадкова” абмовілася пра жаданне мець пернатага сябра, вырашылася само сабой.

Каго толькі не было ў невялікай кватэры за гэтыя гады. Урэшце, усе звяры і птушкі апынуліся ў добрых руках. На жаль, памяшканне, дзе Дзяніска пражывае з бацькамі, не дазваляе мець яшчэ аднаго пастаяннага жыхара.

Але, ужо некалькі месяцаў у хлопчыка новы квартэрант – вуж па мянушцы Сямён. Знайшоў яго Дзяніс напрыканцы мая недалёка ад хаты, у вёсцы, дзе жыве яго бабуля. “Ведаеце, раней ні разу не бачыў вужа, – гаворыць юнак. – А гэты поўзаў каля самага ганку, што і невыпадкова. Хата самая крайняя ў вёсцы, стаіць каля лесу. Вось так Сямён і апынуўся ў мяне”. На пытанне, ці не спужаўся змяі, хлопчык адказаў, што чамусьці з самага пачатку быў упэўнены, што змяя няшкодная.

Зараз Сямён мае ўласныя “апартаменты”: невядома адкуль бацькі адшукалі ў кватэры стары акварыум. У ядзе вуж непераборлівы, у асноўным корміцца рыбай, зрэдку – мышамі, блага, гэта можна купіць у зоамагазіне. Таксама вельмі любіць купацца. Увогуле, Сямён ціхі, спакойны: актыўны днём, ноччу хаваецца пад карэнні, якіх у яго ўласнай “хатцы” шмат. Усе клопаты пра сябра Дзяніс узяў на сябе. Бацька дапамагае толькі спецыяльнай літаратурай, таварышы таксама прынеслі шмат каштоўнай інфармацыі, якую знайшлі праз інтарнэт. Зараз з Сямёнам зусім ніякіх клопатаў: з сярэдзіны верасня вужы знаходзяцца ў спячцы, абуджаюцца толькі ў сакавіку – пачатку мая.

Улетку Дзяніска паспрабуе выпусціць сябра на волю. Але, Сямён можа застацца і ў хлапчука – бацькі дазволілі. Ды і па статыстыцы, вужы ў няволі добра прыручаюцца.

Заданне 5. Прааналізуйцеі газетны матэрыял. Правядзіце сінтэтычную праўку тэксту.

І даражэй за ўсё прасторы нам лесу роднага прастор

Больш палавіны тэрыторыі Крупскага раёна занята лесам. Толькі ў вядзенні ДЛГУ “Крупскі лясгаз” знаходзіцца 97 тысяч гектараў. На сённяшні момант у нашым раёне ў агульнай структуры 12 % спелага лесу, і працэнт гэты, дзякуючы лесааднаўленчай дзейнасці чалавека, пастаянна павялічваецца.

Трэба адзначыць, што дысбаланс, які сёння аднаўляецца, адбыўся ў гады вайны, калі пацярпела вельмі многа лесу, і ў пасляваенны перыяд, калі для аднаўлення народнай гаспадаркі неабходна была вялікая колькасць драўніны. Цяпер высечкі лесу праводзяцца строга ў межах разліковай лесасекі, гэта значыць, роўна столькі, колькі дазволена. Разам з тым, вялікую ўвагу лесагаспадарчыя ўстановы заўсёды ўдзялялі і ўдзяляюць пасадкам лясных культур. Штогод гэтыя работы ажыццяўляюцца на плошчы ў 300 – 400 гектараў.

– Толькі недасведчаным здаецца, быццам лес расце непрыкметна, робіцца дарослым сам па сабе, – гавораць спецыялісты. – Між тым усе лясы ў нас рукатворныя. Тэхналогія работ у лесе, адпрацаваныя не адным пакаленнем, не прадугледжвае перапынкаў. Калі, напрыклад, на вытворчасці можна спыніць станкі, адправіць людзей у адпачынак, то ў лясной гаспадарцы так рабіць непажадана. Бо страчанае сёння выкліча ў дзесяткі разоў большыя страты заўтра.

Мы з’яўляемся сведкамі многіх і многіх сапраўды ашчадных адносін да лесу. Каб не быць галаслоўнымі, прывядзем вытрымкі з пашпарта Крупскага лясгаса. <…>

Лясы – верныя сябры і памочнікі чалавека ў яго барацьбе за захаванне біясферы. Яны заўсёды дапамагалі і працягваюць дапамагаць людзям, але і людзі – усе без выключэння – абавязаны дапамагаць ім выжыць. Нашы папярэднікі думалі пра нас, калі саджалі лясы. Дык чаму ж мы не павінны клапаціцца пра тых, хто будзе жыць і працаваць на беларускай зямлі праз 100 – 200 гадоў? Трэба думаць пра будучае, працаваць у імя лесу, які павінен быць вечным на зямлі (Крупскі веснік. – 2008. – 28 лістап.).