- •Расул Ғамзатов «Ана тілі», «Менің Дағыстаным»
- •Қазақ әдебиеті 8--сынып
- •III Жаңа теориялық білім беру . Біздің заманымызға дейінгі жазу- сызулар мен аңыз-жырлар туралы білгендерін ортаға салу, толықтыру.
- •Жоқтау жырлары мен оның үлгілері
- •Жоқтау жырларының басқа жырлардан ерекшелігі
- •Жоқтау жырларының зерттелуі
- •Аңыз әңгімелер
- •«Алып ер Тоңа» жыры туралы мәліметтер
- •Оқушылармен орындалатын жұмыстар.
- •Қазақ әдебиеті 8-сынып
- •III Жаңа теориялық білім беру .
- •Орхон – енисей жазба ескерткіштерінің зерттелуі
- •Орхон –Енисей жазба ескерткіштерінің тілі
- •Орхон ескерткіштерінің аударылуы.
- •Күлтегін жазуы.
- •Күлтегін жырының маңызы
- •Көне түркі жазулары
- •Көне Түркі жазуларының жалпы сипаттамасы .
- •Аңыз әңгімелер.
- •Қорқыт бабаға орнатылған ескерткіш
- •Қорқыт ата туралы айғақтар. «Қорқыт ата кітабы»
- •Қорқыт ата кітабында келтірілген жырлардың маңызы
- •Қорқыттың нақыл сөздері
- •Әр жолы тұнған имандылық
- •Қорқыт туралы естеліктер
- •Қазақ даласын тербеген жырлар
- •Қорқыт атаның күйлері
- •Қорқыт туралы аңыздар
- •Қазақ әдебиеті 8-сынып
- •II. Үй тапсырмасын сұрау:
- •III. Жаңа сабақ:
- •6 Баласы
- •Семантикалық карта №2
- •IV. Қорытынды (10 минут).
- •Қазақ әдебиеті 8-сынып
- •Сабақ № 8
- •«Диуани Хикмат» («Хикмат жинақ») атты шығармасы
- •Халық арасындағы Қожа Ахмет Йасауи туралы аңыздар
- •Жерленген жері
- •Әдебиет 8-сынып
- •Сабақ №10
- •Үй тапсырмасын сұрау: . Үй тапсырмасын қорытындылау.
- •«Құтты білік» дастаны
- •Дастанның нұсқалары
- •Құтты білік дастанының аудармалары
- •Дастанның жазылу тарихы
- •Дастанның әр түрлі аталуы
- •Сабақ №11
- •Үй тапсырмасын сұрау: . Үй тапсырмасын қорытындылау.
- •Білім алған жерлері
- •Меңгерген тілдері
- •Еңбектері
- •«Түркі сөздерінің жинағы» еңбегінің маңызы
- •Қолжазбалары
- •Сабақ №12
- •Үй тапсырмасын сұрау: Үй тапсырмасын қорытындылау.
- •Алтын Орда дәуір әдебиеті деп аталуының себебі
- •Алтын Орда дәуіріндегі әдебиеттің құнды қазыналары
- •Рабғузидің "Қиссас ул-әнбия" еңбегі
- •Қара сөзбен жазылған жыр
- •Хикаялар дәруіш-патша
- •"Қисса-и Рабғузиге" енгізілген шығармалардың идеялық-тақырыптық мазмұны бойынша бөлінуі
- •Үй тапсырмасын сұрау: Үй тапсырмасын қорытындылау.
- •2 Токсан Сабақ №1
- •Үй тапсырмасын сұрау: Үй тапсырмасын қорытындылау.
- •С.Сараидың қандай кітабы бар?(«Түрікше Гүлстан»)
- •Махамбет жырлары
- •Исатай-Махамбет көтерілісіне тілектес ақындар, олардың шығармалары
- •Хіх ғарсыр әдебиетінің негізгі ерекшелігі
- •Өтемісұлы Махамбет
- •Сабақ №2
- •Сабақ №3
- •Оқушыларға қолдануға берілетін көмекші материлдар, пікірлер:
- •Сабақ № 4 Пәні: қазақ әдебиеті
- •І. Ұйымдастыру кезеңі
- •Ақын өмір сүрген дәуір шындығы
- •Жастық шағы
- •Сабақ №5
- •Үй тапсырмасын сұрау: Үй тапсырмасын қорытындылау.
- •Шығармаларының жарық көруі
- •Ақынға көрсетілген құрмет
- •Ақынның әкесі жайында
- •Балалық шағы
- •Отау құруы
- •Шығармаларының туу тарихы
- •Сабақ №6 Күні:03.12.11
- •Мағжан Жұмабаев.
- •Үй тапсырмасын сұрау: Үй тапсырмасын қорытындылау.
- •Ақын туралы оқулықта келтірілген мәліметтер бойынша оқушы түсінігін ортаға салу
- •Қосымша мәліметтермен толықтыру
- •Өлеңнің тәрбиелік маңызы неде?
- •Сабақ №7
- •Сабақ №8
- •Өлеңнен алған әсеріңіз қандай? Түсіндіру
- •Өлеңнің тәрбиелік маңызы қандай?
- •Қара сөздерінің жазылу тарихы
- •Өмірбаянына қысқаша шолу
- •Әкесі Құнанбай
- •Болыс болуы
- •Білімін толықтыруы
- •Өмірбаяны
- •Сабақ №10 Күні:17.12.11
- •Шәкәрім Құдайбердіұлы
- •Шәкәрім Құдайбердіұлы
- •Меңгерген тілдері
- •Өмірбаяны
- •Бойындағы өнері
- •Ресми ақталуы
- •Ақынға көрсетілген құрмет
- •Шығармалары
- •Орындаушылар
- •Шәкәрім және Абай
- •Ақын және халық
- •Ағартушылық лирикасы
- •Шәкәрім және әлем әдебиеті
- •Лирикасы
- •Поэмалары
- •Прозалық шығармалары
- •Өзі туралы
- •Мал жимақ і топқа. « Мал жимақ» өлеңіндегі ақынның айтар ойы мен тәрбиелік маңызын анықтау.
- •Іі топқа . «Адам немене?» өлеңінің мазмұнын айт .Тәрбиелік маңызын жинақтау. Адам немене?
- •Ііі топқа «Тойымсыз нәпсі, тұрақсыз дүние» өлеңінің тәрбиелік маңызы мен ақынның айтар ойын жинақтау
- •2. «Қалқаман-Мамыр» поэмасын оқу, мазмұндау Сабақ №11 Күні:22.12.11
- •Vі. Кульминация – шарықтау шегі.
- •Сабақ №12 Күні:24.12.11
- •Сабақ №15
- •Қосымша мәліметтермен білімдерін толықтыру.Әдебиет теориясы бойынша:
- •Ақындық айтысқа түсуі
- •Ақындықтың қонуы
- •Айтысқан ақындары
- •Шығармаларының тууы
- •Айтыстары
- •Көрсетілген құрметтер
- •Дара тұлға
- •3.Қосымша «Абайдың суретіне » өлеңін оқу. Сабақ №16
- •Соғыспақ боп патшамен
- •6.Салыстыру жұмыстары
- •3.Қосымша «Кәмшат қыз » өлеңін оқу. Сабақ №17
- •Сабақ №13
- •Сабақ №14
- •Сабақ №11 Күні:16.02.12
- •Шығармалары:
- •Атқарған қоғамдық қызметтері
- •Марапаттары
- •IV. Поэманы талдау.
- •2. Поэманың композициялық элементтері.
- •2.Аққу киесі оңдырмайды.
- •2.Даттаушы топ:
- •VII. Үйге тапсырма:
- •VI Жаңа сабақты пысықтау.
- •VIII Бағалау.
«Түркі сөздерінің жинағы» еңбегінің маңызы
Барлық түркі халықтарына ортақ энциклопедиялық тұғыда жазылған аса құнды мұралардың бірі .
Қолжазбалары
1.Түркия ғалымы Қиласли Рифат 1915-1917жылдары Стамбулда 3 кітап етіп шығарған.
2.Неміс ғалымы Карл Броккелман жеке үзінділерін неміс тіліне аударған.
3.Түрік ғалымы Басым Аталай аударып, 1934—1943ж. Анкарада жариялаған.
4.Өзбек,түрік тілдерінде аудармасы бар.
5. Қазақ тілінде екі рет жарияланды.
Оқушылармен орындалатын жұмыстар
1-тапсырма. Төмендегі Махмұт Қашқари жинаған түркі мақал- мәтелдерінің қазақ тіліндегі баламасын мәнін анықтау.
М.Қашқари жинаған түркі халқының мақал- мәтелдері |
Қазақ мақал –мәтелдері |
Бөрі көршісін жемес |
Қарға қарғаның көзін шұқымайды |
Жалғыз қаздың үні шықпас |
Жаяудың шаңы шықпас Жалғыздың үні шықпас |
Кең тігілген тон тозбас, Кеңесілген іс бұзылмас. |
Кеңесіп пішкен тон келте болмас |
Бір-бірлеп мың болар, Тама –тама көл болар |
Көп түкірсе көл болар. |
Хас батыр өткінші жаңбырдай, Білімді мірдің оғындай. |
Білімді мыңды жығар |
Баланың іс іс болмас, Лақтың мүйізі сап болмас |
Баланың ісі шала Жаттың баласын қанша асырасаң да, өз баландай болмас. |
Көрпеден артық көсілсе, аяғын үсір |
Көрпеңе қарай көсіл |
Тау- таумен қауышпас, кісі-кісімен қауышар |
Тау мен тау кездеспес, Адам мен адам кездесер. |
Кішкентайында қиналса, үлкейгенде сүйінер |
Жас кезінде бейнет бер, Қартайғанда зейнет бер |
2- тапсырма. «Қордайдың аққу қазы қаңқылдайды» өлеңіндегі ақынның туған жерге, табиғатқа деген сүйіспеншілігін танытатын өлең жолдарын анықта.
3-тапсырма.Мақал-мәтелдердің өзіне тән ерекшеліктерін анықта
Мақалдың ерекшелігі |
мәтелдің ерекшелігі |
|
|
4-тапсырма. Түркі мақал- мәтелдерінен ішінен мәтелдерді анықтап, білдіретін мағынасын түсіндір
Мәтелдер |
Білдіретін мағынасы |
Екі қошқардың басы бір қазанда піспес |
|
Көкке түкірсе, көзіңе түсер |
|
Бидайдың арқасында бидайық су ішер |
|
5-тапсырма. Салыстыру жұмыстары
Жүсіп Баласағұн “Құтты білік” еңбегінің мәні |
Ахмет Иассауи “Диуани хикмет» еңбегінің мәні |
Махмұт Қашқари “Диуани лұғат ат-түрік” еңбегі |
Ғылым байлығы мен күнәсіз өмір сүру негіздері жайлы ғылымды дамытты
|
Қоғамға қажетті әлеуметтік-тұрмыстық тәртіпті айқындап, тақуалық пен опасыздықтың мәнін ашты |
Ата-бабаларының тегі туралы да көптеген тарихи мәліметтер келтіреді. |
Қорытынды. 1. М.Қашқари ғылымның қандай саласымен айналысқан?
2. Қашқари сөздігінің қазіргі күндегі құндылығы неде?
Үйге тапсырма. Сөздіктегі мақал-мәтелдерді жаттау
М.Қашқари туралы реферат жазу.