Өзіндік бақылау сұрақтары

1. Қандай органикалық қосылыстар комплексондар деп аталады. Комплексон құрамындағы қандай топтар оның химиялық қасиетін көрсетеді?

2. Комплексондардың тұрақтылығын қалай түсіндіресіз?

3. Na₂ЭДТА қосылысының графикалық формуласын келтіріңіз, оның дентанттылығы қандай?

4. Na₂ЭДТА ертінідісі қалай дайындалады? Na₂ЭДТА ертіндісін стандарттау үшін қандай қосылыстар қолданылады?

5. Судың кермектілігі қандай өлшем бірлігімен өлшенеді? Жалпы, тұрақты және уақытша (карбонатты) кермектілік дегеніміз не? Егер жалпы және тұрақты кермектілік белгілі болса, уақытша кермектілік қалай есептеледі?

Тұндырып титрлеу

12 - зертханалық жұмыс

Тұндыру әдісі арқылы цинкты анықтау

Жұмыстың мақсаты: біріншілік және екіншілік стандартты ерітінділерінің дайындалуын пысықтау; титрлеуге индикаторлардың ішкі және сыртқы әсерін оқып білу.

Бейтарап немесе қышқыл ортады цинк иондары K₄[Fe(CN)₆] ерітіндісімен әрекеттеседі және аз еритін қостұз түзеді:

2K₄[Fe(CN)₆] + 3Zn²⁺  K₂Zn₃[Fe(CN)₆] + 6K⁺

М_экв.(K₄[Fe(CN)₆]) = 1/3 М(K₄[Fe(CN)₆]);

М_экв.(ZnSO₄) = 1/2M(ZnSO₄); М_экв.(Zn) = 1/2M(Zn)

Реагенттер және қондырғылар

Металды цинк.

Цинк сульфаты ZnSO₄7H₂O.

Калий гексацианферраты (II) K₄[Fe(CN)₆].

Күкірт қышқылы, концентрациялары әртүрлі ерітінді 3М, 2М, 1М.

Аммоний сульфаты (NH₄)₂SO₄, 50%-тік ерітінді.

Калий гексацианферраты (III) K₃[Fe(CN)₆], 10%-тік ерітінді

Индикатор - дифениламин, концентрлі күкірт қышқылындағы 1%-ті ерітіндісі.

Өлшеуіш колба 100,0 мл; пипетка 10,00 немесе 15,00 мл; колба 250 мл; бюретка; титрлеу колбалары 250-300 мл; воронка, өлшеуіш цилиндрлері 10, 25 және 50 мл.

Аналитикалық, техникалық таразылар.

Жұмыстың орындалуы

1. Цинк сульфатының стандартты ерітіндісін дайындау:

а) металл цинктан

Көлемі 100,0 мл ертітіндіде концентрациясы С(1/2Zn) = 0,05 М болатын ерітінді дайындау үшін металл цинк үлгісінің массасы мына теңдік арқылы табылады:

Есептеліп алынған үлгіні аналитикалық таразыда өлшеп, металл цинкты 25 мл 2М H₂SO₄ ерітіндісінде ерітеміз. Ерітіндіні көлемі 100,0 мл колбаға ауыстырып, белгіге дейін толтырып, араластырамыз. Үлгінің алынған массасы бойынша ерітіндінің концентрациясын табамыз.

б) ZnSO₄×7H₂O тұзынан

Көлемі 100,0 мл ертітіндіде концентрациясы С(1/2Zn) = 0,05 М болатын ерітінді дайындау үшін ZnSO₄×7H₂O кристалгидрат үлгісінің массасы мына теңдік арқылы есептеледі:

Есептеліп алынған тұздың үлгісін аналитикалық таразыда өлшеп, 10 мл 1М H₂SO₄ ерітіндісінде ерітеміз. Ерітіндіні көлемі 100,0 мл колбаға ауыстырып, белгіге дейін толтырып, араластырамыз. Үлгінің алынған массасы бойынша ерітіндінің концентрациясы табылады.

2. K4[Fe(cn)6] ерітіндісін дайындау

Көлемі 250,0 мл ертітіндіде концентрациясы С(1/3K₄[Fe(CN)₆]) = 0,05 моль/л болатын ерітінді дайындау үшін K₄[Fe(CN)₆] үлгісінің массасы мына теңдік арқылы есептеледі:

Алдын-ала есептеліп алынған K₄[Fe(CN)₆] тұзының мөлшерін техникалық таразыда өлшеп, колбаға ауыстырып, дистилденген сумен сұйылтып, араластырады. Ерітіндінің концентрациясы жуықтап дайындалады.