Сенімхат

 Анықтамасы:

Сенімхат – бір адамның не мекеменің атынан екінші бір адамға тапсырманы орындай алу немесе бір затқа ие болу мүмкіндігінің бар екендігіне сеніп берілетін іс қағазының бір түрі.

Сенімхат мекеме атынан берілсе: арнаулы бланкке жазылады да, мекеме басшысының қолы мен мөрі басылады. Егер сенімхат жеке адам тарапынан берілсе сенімхат иесінің аты-жөні құжатының аты мен нөмірі жазылып қолы қойылады. Төменгі жағына нотариус сенімхат иесінің қолын растап, мөр басады.

Сенімхат негізінен мынандай жағдайларда беріледі:

Жалақы алуға, жәрдемақы алуға, зейнетақы алуға, шәкіртақы алуға, банктегі есептерді пайдалануға, пәтер сатуға және сатып алуға, пәтерді жеке адамдарға жалға беруге, көлік иемденуге, заттай корреспонденцияларды алуға, құжаттар алуға, мұрагерлік құқық туралы куәлік алуға, қол қоюға т.б.

Сенімхаттар нотариалдық кеңседе куәландырылады. Нотариалдық кеңседе сенім білдіруші мен сенім білдірілген тұлғалардың жеке куәліктері арқылы жеке бастары анықталады, құқықтық іс-әрекетке қабілеттілігі тексеріледі. Нотаруис сенімхат мәтінін дауыстап оқып, тізбеге тіркейді, тиісті мемлекеттік салық алынады және нотариустың қолы қойылып, мөрі басылады.

• 14 жасқа толмаған балалардың атынан сенімхатты олардың ата-аналары толтырады.

• 14 жастан 18 жас аралығындағы жасөспірімдер сенімхатты ата-аналарының келісімімен толтыра алады.

• Жасөспірімдер өздерінің шәкіртақысына немесе жалақысына байланысты сенімхатты ешкімнің келісімінсіз толтыра алады.

Сенімхат мерзімі әдетте сенімхатта белгіленеді.

Төлемақы алу үшін берілген сенімхаттардың жарамдылығы – 3 ай.

Мүлікті пайдалану үшін берілетін сенімхаттардың жарамдылығы – 3 жыл.

Егер мүлікті пайдалануға берілген сенімхатта жарамдылық мерзімі көрсетілмесе, онда ол қол қойылған күннен бастап 1 жылға дейінгі мерзімде өз күшінде болады.

Сенімхаттың жарамдылық мерзімі жазбаша жазылуы керек.

• Сенімхат 1 дана болып дайындалады.

Сенімхаттың құқықтық дәрежесі жоғары. Себебі, міндетті түрде нотариалдық кеңсесі жазбасы арқылы расталады.

Сенімхаттың ерекшелігі:

1) Жарамдылық мерзімі көрсетіледі.

2) 3 түрге бөлінеді.

Сенімхатты мынандай түрлерге бөлуге болады.

1. Бас сенімхат.

2. Жалпы жағдайда қолданылатын сенімхат.

3. Арнайы сенімхат.

1. Бас сенімхат дегеніміз – белгілі бір тұлғаға толықтай құқық береді. Мысалы, көлік жүргізуде көлік иесімен бірдей құқықта болады яғни көлікті сатуға, айырбастауға, сыйға беруге т.б.

2. Жалпы жағдайда қолданылатын сенімхат дегеніміз – әр түрлі іс-әрекеттер орындауға белгілі бір мерзімге ғана құқық береді. Мысалы, көлікті жүргізуге ғана, пәтерді уақытша пайдалануға т.б.

3. Арнайы сенімхат дегеніміз – белгілі бір уақыт аралығында сенім білдірушінің атынан қандай да бір іс-әрекеттер орындауға құқық береді. Мысалы, мекеме басшысының іссапарға кетуіне немесе басқа да жағдайлармен байланысты өз құқығын орынбасарына уақытша беруі.

 Құрылымы:

- құжат атауы;

- күні, айы, жылы, жасалған орны (қаласы);

- сенімхат беруші туралы толық мәлімет (аты-жөні, мекенжайы, жеке куәлік нөмірі, қайда қашан берілгені);

- сенім білдірілетін тұлға туралы толық мәлімет (аты-жөні, мекенжайы, жеке куәлік нөмірі, қайда қашан берілгені);

- берілген құқық немесе алынған зат туралы мәлімет;

- сенімхаттың жарамдылығы (cенімхаттың қандай мерзімге дейін күшін сақтайтыны туралы);

- сенімхат берушінің қолы;

- нотариалдық кеңсенің жазбасы;

- нотариустың аты-жөні, қолы, мөрі.

Сенімхат өз күшін мынадай жағдайда жоғалтады:

1. Сенімхат мерзімі аяқталғанда;

2. Сенім білдіруші сенімхат күшін тоқтатқанда;

3. Сенімхат берілген тұлға сенімхаттан бас тартқанда;

4. Сенімхат білдірушінің өлімінен кейін немесе еңбекке жарамсыз болғанда;

5. Сенімхат берілген тұлғаның өлімінен кейін немесе еңбекке жарамсыз болғанда.

1-жаттығу. Сөз тіркестерін аударыңыз.

нотариалдық кеңсе
мөр басу
құқықтық іс-әрекетке қабілеттілік
сенімхатты куәландыру
сенім білдіретін тұлға
материалдық құндылықтар
іс жүргізу
құқық беру
өз күшін сақтау
сенім білдіруші
жеке басын анықтау
тізбеге тіркелді
мемлекеттік салық алынды

2-жаттығу. Қазақ тіліне аударыңыз.

распоряжаться всем моим имуществом
продать квартиру
подарить квартиру
обменивать квартиру
сдавать квартиру под залог
распоряжаться банковскими счетами и вкладами
получать почтовую корреспонденцию
вести мои дела во всех учреждениях
расписываться за меня

• Үлгі-1: Пәтерді сату туралы