
- •Зертханалық жұмыс №1 (6сағат) байланыспаған кестелермен және локалды деректер базасымен жұмыс жасау
- •6.1. Локалды деректер базасымен жұмыс істеуге арналған қосымша
- •6.1.1. Жұмыстың мақсаты
- •6.1.2. Жұмысты орындауға арналған тапсырмалар
- •6.1.3. Қосымшаны құрастыру процесі
- •6.1.4. Деректер базасының псевдонимін құру
- •6.1.5. Деректер базасы кестесінің жазбаларының құрылымын жасау
- •6.1.6. Негізгі форма мен оның дб-мен жұмыс істейтін компоненттерін жасау
- •6.1.6.1. Негізгі компоненттерді орналастыру мен жөндеу
- •6.1.6.2. Панельдерді орналастыру және жөндеу
- •6.1.6.3. DbGrid компонентін жөндеу
- •6.1.6.4. Есептелетін өрісті құру
- •6.1.6.5. Форманы кестенің өрістер редакторынан алынған терезелермен толықтыру
- •6.1.8. «Деректерді көрсету» ішкі мәзірінің әдістері
- •6.1.8.1. Query компонентінің көмегімен сұрату арқылы таңдау
- •6.1.8.2. Table және Query компоненттерінің фильтрлерімен таңдау
- •6.1.9. Мәліметтерді сұрыптау әдістері
- •6.1.10. Мәліметтерді іздеу әдістері
- •6.1.12. ‘График’ мәзірі командасы әдісі және графиктің бапталуы
- •6.1.14. Проект мысалының листингісі
- •6.1.15. Локальдық мәліметтер қорымен жұмыс үшін тапсырмалар нұсқалары
- •6.1.16. Бақылау сұрақтары
- •6.2. Екі кестені біріктіруге арналған қосымша 1:1
- •6.2.1. Жұмыстың орындалу мақсаты және тапсырмалары
- •6.2.2. Қосымшаны өңдеу процесі
- •6.2.3. Екі кестедегі мәліметтерді біріктіру әдісі
- •6.2.4. Бақылау сұрақтары
- •6.3. Бір типті мәліметтер базасының кестелерінің қосу, ажырату және жасау қосымшасын құру
- •6.3.1. Жұмыстың орындалу мақсаты және тапсырмалары
- •6.3.2. Қосымшаны өңдеу процесі
- •6.3.3. Екі кестенің мәліметтерімен жұмыс жасауға арналған әдіс
- •6.3.4. Бақылау сұрақтары
- •Зертханалық жұмыс №2(4 сағат). Кестелермен байланысқан локальдық мәліметтер базасымен жұмыс
- •7.1. Тәуелді кесте жазбаларының құрылымын өңдеу үшін орнатылған Lockup қасиеті көмегімен кестелерден жіберілетін мәнді таңдауға арналған қосымша құру
- •7.1.1 Программаның орындалу мақсаты және тапсырмалары
- •7.1.2. Қосымшаны өңдеу процесі
- •7.1.3. Екі кестенің деректерімен жұмыс жасауға арналған әдіс
- •7.1.4. Бақылау сұрақтары
- •7.2. Тәуелді кестенің жаңа өрісін құру кезіндегі өрістердің редакторы көмегімен анықталған мүмкін болатын мәндерді таңдауға арналған кестесі бар қосымша
- •7.2.1. Жұмыстың мақсаты, тапсырмасы және орындалу процесі
- •7.2.2. Бақылау сұрақтары
- •7.3. Referential Integrity қасиетінің көмегімен байланысқан кестелерге арналған қосымша
- •7.3.1. Жұмыстың мақсаты және орындалу тапсырмасы
- •7.3.2. Жұмыстың орындалу барысы
- •7.3.3. Бақылау сұрақтары
6.1.6.3. DbGrid компонентін жөндеу
DBGrid компоненті кестелерінің әрбір жолының бағандарының құрамын осы компоненттің дизайнері арқылы орнатуға болады. Editing DBGrid1.Columns дизайнерін шақыру үшін сол жақ батырмамен DBGrid1 компонентіне екі рет шерту немесе оң жақ батырмамен жылжымалы мәзірді шақырып, одан Fields Editor пунктін таңдау қажет. Дизайнердің жылжымалы мәзірін шақырып, Add All Fields командасын таңдау. Редактор терезесінде ДБ-ң барлық жазбалары пайда болады. FOTO графикалық өрісін ерекшелеп өшіру қажет. DBGrid1 терезесінде кестенің барлық өшірілмеген өрістері пайда болады.
DBGrid1 компонентінің дизайнын жасау,яғни,тақырыптың және оның бағандарының деректерінің шрифті мен фонының түсін өзгерту. Ол үшін Editing DBGrid1.Columns дизайнерінде жазба өрістерінің біреуін таңдау қажет. Обьектілір инспекторында осы өріс бағанының қасиеттерінің тізімі шығады. Мысалы, мыналарды редакциялауға болады: фон түсі (Color) және оның бағандарының деректерінің шрифті (Font), ал оның ‘+Title’ қасиетінде баған тақырыбының мәтінін (Caption), шрифті (Font) мен фонының түсін (Color) өзгертуге болады.
Қосымшаны орындалуға жіберіп, деректер базасы жазбаларының текстілік элементтерін құру мен түзету мүмкіндектерін тексеру. ДБ-ң бірнеше жазбасын құру.
6.4-сурет. Барлық компоненттері орналастырылған жәнежөнделген форма
6.1.6.4. Есептелетін өрісті құру
Кестенің есептелетін өрісін құру үшін Table1 компонентін таңдап, оның үстінен тышқанның оң жақ батырмасымен шерту қажет. Мәзір пайда болады, одан Fields пунктін таңдау. Form1.Table1 формасы пайда болады. Бұл- кестенің статикалық өрістерінің редакторы. Осы терезеде тышқанның оң жақ батырмасын шерту. Мәзір пайда болады, одан New field пунктін таңдау. Жаңа өрісті құру терезесі пайда болады, ол 6.5-суретте көрсетілген. Бұл терезеде Name-жаңа өріс атын (мысалы, NRS), Type-оның типін (Float тізімнен алынады) анықтап, Calculated (есептелетін) қасиетін орнату. ОК-ді басу. Form1.Table1-де жаңа өріс аты пайда болады.
Form1.Table1 терезесінде оның атын таңдау, обьектілер инспекторында оның қасиеттерінің тізімі пайда болады. Оның қасиеттерін орнату:
DisplayLabel=DBGrid1-гі жаңа өріс бағанының тақырыбының аты;
DisplayFormat= DBGrid1-ке шығару форматы; Мысалы, DisplayFormat=###0.## - үтірге дейін 4 разряд,үтірден кейін 2 разряд.
Table1 компонентін таңдау. Обьектілір инспекторының Events парағында OnCalcFields оқиғасын шақыру. Осы оқиға үшін әдіс дайындамасын (заготовка) шақыртып, есептелетін өріс мәнін есептеу формуласын жазу. Есептелетін өрістің анықталуын Table1,Query1,Query2 ,Query3 компоненттердің көмегімен мәліметтердің көрсетілуі кезінде формулалары бірдей әртүрлі әдістерден (6.1-листинг) немесе тек бір Table1CalcFields әдісінің көмегімен де (6.2-листинг) орындауға болады.
6.5-сурет. Есептелетін өрісті құру терезесі
Әдістің формалды параметрі болып DataSet қасиеті саналады.
Әдісті аталған компоненттердің кез келгеніне қолдану мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін бұл қасиетке With DataSet do операторының көмегімен қосылу орындалады. Содан кейін оператор көмегімен жазба элементтерінің мәні бойынша есептелетін өріс мәнін анықтау формуласы жазылады,мысалы:
FieldByName(‘NRS’).AsFloat:=FieldByName(‘RS’).AsFloat*1.5;
DBGrid1 кестесіне жаңа баған қосу үшін, мысалы есептелетін өрісті, және оның параметрлерін жөндеу үшін келесі әрекеттерді орындау қажет:
‘Editing.DBGrid.Columns’ дизайнерін ашу;
Add командасының көмегімен оған жаңа баған қосу; Обьектілер инспекторында оның қасиеттері көрсетіледі;
оның FieldName қасиетін орнату (мысалы, NRS) және жаңа баған шрифты мен түсін жөндеу.
Есептелетін өрісі бар баған тақырыбы мен мәліметтер параметрлері негізгі бағандарға ұқсас орнатылады.
TQuery типті компоненттермен жұмыс істеу кезінде есептелетін өріс мәнін анықтау үшін әрбір осындай компонент үшін есептелетін өріс жасау қажет және обьектілер инспекторының Events парағында OnCalcFields оқиғасы үшін бөлінетін әдістің атын =Table1CalcFields орнату қажет.